خبرگزاری تسنیم، سعید شیری: ملت ایران، ملتی هستند که تمدن کهن خود را که سرشار از رشادت و صلابت است، به آموزههای حیاتبخش اسلام گره زدند و گمشدۀ خود را در ائمه اطهار دیدند. این پیوند عمیق، نه تنها تاریخ ایران را دگرگون کرد، بلکه هویت فرهنگی و اجتماعی آن را نیز شکل داد. ورود اسلام به ایران، نه به مثابه یک غلبۀ نظامی صرف، بلکه به عنوان یک انقلاب فکری و معنوی بود که با فطرت آزادیخواه و عدالتجوی ایرانیان همخوانی عمیقی داشت. ایرانیان که پیش از اسلام نیز از تمدنی ریشهدار و غنی برخوردار بودند، در آموزههای اسلام، به ویژه در مکتب اهل بیت پاسخ بسیاری از دغدغههای معنوی و اجتماعی خود را یافتند.
اسلام به عنوان یک دین جامع، اصول و ارزشهایی را به ارمغان آورد که با آرمانهای ایرانیان، از جمله عدالت، برابری، اخلاقمداری و عرفان، همخوانی داشت. ائمه اطهار علیهمالسلام نیز به عنوان الگوهای عملی این آموزهها، جایگاه ویژهای در قلب مردم ایران پیدا کردند. پذیرش شیعه به عنوان مذهب رسمی کشور در دوران صفویه، مهر تأییدی بر این پیوند ناگسستنی بود که از قرنها پیش در بطن جامعه ایران شکل گرفته بود. این انتخاب، صرفاً یک تصمیم سیاسی نبود، بلکه بازتابی از تمایلات عمیق فرهنگی و دینی مردم ایران محسوب میشد که ائمه اطهار را نماد راستین اسلام و تجلیگاه ارزشهای انسانی میدانستند. این فصل از تاریخ ایران، نقطه عطفی در تکوین هویت فرهنگی و اجتماعی این مرز و بوم محسوب میشود و تا به امروز، تأثیرات شگرفی بر تمامی ابعاد زندگی ایرانیان گذاشته است.
سیره علوی؛ تجلی عدالت و مبارزه به ستگمران
سیرۀ علوی، یعنی سبک زندگی و روش حکومتداری امیرالمؤمنین علیهالسلام که سرشار از درسها و عبرتهاست. این سیره، نه تنها برای شیعیان، بلکه برای تمامی انسانهایی که در پی حقیقت، عدالت و سعادت هستند، یک الگوی بینظیر است. امام علی علیهالسلام نه تنها یک رهبر سیاسی و نظامی بود، بلکه یک حکیم، عارف و دانشمند بیبدیل نیز به شمار میرفت که تمامی ابعاد زندگی ایشان، از شخصیترین لحظات تا عمومیترین کنشها، تجلیگاه آموزههای قرآنی و نبوی بود.
صلابت امیرالمؤمنین علیهالسلام در برابر دشمنان و ستمگران، از دیگر ابعاد برجستۀ سیرۀ ایشان است. ایشان هرگز در برابر ظلم و ستم کوتاه نیامدند و با شجاعت و قاطعیت در مقابل ستمگران ایستادند. این صلابت، نه تنها در میدان نبرد، بلکه در مواجهه با انحرافات فکری و سیاسی نیز خود را نشان میداد. امام در برابر افرادی که قصد برهم زدن نظم جامعه اسلامی را داشتند، با تمام توان ایستادند و برای حفظ اصول و ارزشهای الهی، از هیچ تلاشی فروگذار نکردند. این ویژگی، به ویژه در دوران حکومت ایشان که با فتنهها و جنگهای داخلی همراه بود، به وضوح مشاهده میشود و نشاندهنده تعهد بیقید و شرط ایشان به حق و حقیقت است.
فرهنگ حسینی؛ نماد ایثار، آزادگی و ظلمستیزی در فرهنگ ایرانیان
اما سیرۀ امام حسین علیهالسلام و تأثیر فرهنگ حسینی در تعالی فرهنگ ایرانیان، فصلی دیگر و پربار از این پیوند عمیق است. قیام امام حسین در کربلا، نه تنها یک حادثه تاریخی، بلکه یک فرهنگ و مکتب فکری است که بر تار و پود فرهنگ ایرانیان نقش بسته است. این مکتب، فراتر از یک واقعه مذهبی، به یک بنمایۀ اساسی در هویت ملی و فرهنگی ایرانیان تبدیل شده است. فرهنگ حسینی، فرهنگ ایثار، شهادت، آزادگی و ظلمستیزی است. این فرهنگ به ایرانیان آموخت که در برابر ظلم و ستم نباید سکوت کرد و برای حفظ ارزشهای الهی و انسانی، باید جان خود را نیز فدا کرد.
بنابراین یکی از مهمترین ابعاد تأثیر فرهنگ حسینی در تعالی فرهنگ ایرانیان، تقویت روحیه ظلمستیزی و استقلالخواهی است. ایرانیان با الهام از قیام امام حسین هرگز زیر بار ظلم و ستم نرفتند و همواره برای حفظ عزت و آزادگی خود مبارزه کردند. در واقع الگوی حسینی انگیزهای الهی به شجاعت و ایثار ایرانیان بخشید و سبب مضاعف شدن روحیۀ جهادی آنان شد.
انقلاب اسلامی ایران اوج تأثیر فرهنگ حسینی در سطح اجتماع بود. امام خمینی بارها تأکید کردند که «محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است.» فرهنگ عاشورا و شهادتطلبی، مهمترین موتور محرک انقلاب بود که مردم را برای مقابله با رژیم ستمشاهی بسیج کرد؛ از این جهت شعارهایی مانند «هیهات مِن الذّلة» و «پیروزی خون بر شمشیر» در رأس شعائر انقلاب قرار گرفت.
بُعد دیگر، تقویت روحیه ایثار و شهادتطلبی است. فرهنگ حسینی، شهادت را نه پایان زندگی، بلکه آغازی برای حیات جاودانه و رسیدن به سعادت میداند. این نگاه به شهادت، باعث شده است که ایرانیان همواره آمادگی فداکاری برای ارزشهای متعالی را داشته باشند و در راه دفاع از میهن و دین خود، از هیچ تلاشی دریغ نکنند.
بارزترین نمونه این روحیه، هشت سال دفاع مقدس است. رزمندگان ایرانی با تأسی به امام حسین علیهالسلام و شهدای کربلا، با ایثار جان خود از تمامیت ارضی و عقاید دینی خود دفاع کردند. تصاویر سربندهای "یا حسین" و "یا زهرا"، و رجزخوانیهای عاشورایی در جبههها، نشانهای از پیوند عمیق رزمندگان با فرهنگ شهادتطلبانه کربلا بود. شهادت برای بسیاری از جوانان ایرانی، نه یک اتفاق ناگوار، بلکه یک آرزوی قلبی برای رسیدن به معشوق بود
حتی در دوران پس از انقلاب و دفاع مقدس، در مواجهه با تحریمهای اقتصادی و تهدیدات خارجی، روحیه مقاومت و عدم تسلیم که برگرفته از فرهنگ عاشوراست، ملت ایران را در مسیر استقلال و عزت یاری کرده و اکنون که صهیونیستهای سفاک و کودککش مرزهای این تمدن کهن تعرض کردهاند، شاهد احیای روحیۀ عاشورایی در سطح گستردهای هستیم و سبب شده جامعه با همان روحیۀ دوران دفاع مقدس و با شعائر حسینی به نبرد با صهیونیستها برخیزند؛ همانها که کشتن پیامبران و بسیاری از جنایتهای تاریخ را در کارنامۀ سراسر سیاه خود به ثبت رساندهاند و تا ابد مهر ننگی بر پیشانی تاریک آنها باقی خواهد ماند.
انتهایپیام/