به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، امنیت غذایی به معنای این است که هر فرد در هر زمان و مکانی بتواند غذای کافی برای زندگی سالم و فعال داشته باشد و از گرسنگی و سوء تغذیه در امان باشد. این مفهوم شامل تولید، توزیع، دسترسی اقتصادی و فیزیکی به غذا، و همچنین مصرف مناسب و ایمن غذا میشود.
امنیت غذایی از مهمترین نیازهای اساسی انسان است که تأمین آن به سلامت، رشد و توسعه جامعه بستگی دارد. در سطح ملی و جهانی، حفظ امنیت غذایی به عنوان یکی از اولویتهای اصلی سیاستگذاری مطرح است، زیرا بدون دسترسی پایدار به غذای کافی و سالم، رفاه و پایداری جوامع به خطر میافتد. از سوی دیگر، افزایش جمعیت جهان و رشد سریع آن، فشار زیادی بر منابع طبیعی وارد کرده است که این موضوع ضرورت یافتن راهکارهای مؤثر برای تأمین غذا را بیش از پیش آشکار میسازد.
تغییرات اقلیمی نیز یکی از عوامل مهم تهدیدکننده امنیت غذایی است که باعث نوسانات شدید در شرایط محیطی، کاهش منابع آب و تغییر در الگوهای کشت میشود.
نقش مزارع و گلخانههای کوچکمقیاس در تأمین امنیت غذایی
در این باره زهرا نبیپور، کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به نقش مزارع و گلخانههای کوچکمقیاس در تأمین امنیت غذایی، میگوید: محدودیت منابع آبی و خاک حاصلخیز در بسیاری از مناطق به ویژه در مناطق خشک و نیمهخشک، شرایط را برای تولید پایدار محصولات کشاورزی دشوار کرده است. این مشکلات نیازمند اتخاذ راهکارهای نوآورانه و تطبیقی است که بتوانند با این محدودیتها مقابله کنند و تولید مواد غذایی را در حد قابل قبولی حفظ کنند.
نبیپور با تصریح بر این نکته که توسعه مزارع و گلخانههای کوچکمقیاس به عنوان یک راهکار عملی و مقرون به صرفه اهمیت یافته است، ادامه میدهد: این نوع کشاورزی، با بهرهوری بهتر از منابع محدود، قابلیت اجرا در مناطق مختلف و امکان کنترل بهتر شرایط محیطی، میتواند تولید پایدار و مستمر را حتی در شرایط دشوار تضمین کند. با توسعه این واحدها، علاوه بر افزایش تولید، اشتغالزایی و تقویت اقتصاد محلی نیز محقق میشود که همه این عوامل در نهایت به بهبود امنیت غذایی منجر میشود.
وی به مزارع و گلخانههای کوچکمقیاس هم اشارهای دارد و در این خصوص اظهار میکند: مزارع و گلخانههای کوچکمقیاس واحدهای کشاورزی با ابعاد محدود هستند که معمولاً توسط کشاورزان خرد یا خانوادگی اداره میشوند و هدف آنها تولید محصولات کشاورزی به صورت محلی و پایدار است.
به گفته نبیپور، در حقیقت این نوع مزارع و گلخانهها با استفاده بهینه از منابع محدود مانند زمین، آب و نیروی کار، امکان تولید محصولات متنوع در فضاهای کوچک را فراهم میکنند.
تولید مستمر و قابل اتکا در گلخانههای کوچک مقیاس
این فعال حوزه کشاورزی بر این باور است که در زمینه تأمین امنیت غذایی، مزارع و گلخانههای کوچکمقیاس نقش مهمی ایفا میکنند، چرا که میتوانند تولید مستمر و قابل اتکایی از محصولات غذایی را در مناطق مختلف به ویژه در شرایط اقلیمی دشوار تضمین کنند و وابستگی به منابع خارجی را کاهش دهند.
او میگوید: در شرایط سخت مانند بحرانهای طبیعی، خشکسالی یا مشکلات اقتصادی، مزارع و گلخانههای کوچکمقیاس نقش بسیار مهمی در حفظ امنیت غذایی ایفا میکنند. به دلیل اندازه کوچک و انعطافپذیری بالا، این مزارع میتوانند سریعتر خود را با شرایط جدید تطبیق دهند و تولید مستمر مواد غذایی را ادامه دهند.
به گفته این کارشناس حوزه کشاورزی، با استفاده بهینه از منابع محدود مانند آب و انرژی، گلخانهها قادرند در محیطهای نامساعد نیز محصولات با کیفیت تولید کنند و از کاهش عرضه غذا جلوگیری کنند.
علاوه بر این، در شرایط سخت، مزارع کوچکمقیاس به ایجاد اشتغال و تأمین درآمد پایدار برای خانوادهها کمک میکنند و به توسعه اقتصاد محلی رونق میبخشند.
کاهش ضایعات ناشی از حمل و نقل طولانی
خانم نبیپور همچنین با بیان اینکه تولید نزدیک به محل مصرف باعث کاهش هزینهها و ضایعات ناشی از حمل و نقل طولانی میشود که در شرایط بحرانی اهمیت ویژهای دارد، ادامه میدهد: به این ترتیب، مزارع و گلخانههای کوچکمقیاس به عنوان یک راهکار مؤثر و قابل اعتماد برای مقابله با چالشهای امنیت غذایی در شرایط دشوار شناخته میشوند.
در این شرایط، گلخانهها و زمینهای کوچکمقیاس نقش بسیار مهمی در تضمین امنیت غذایی و پایداری تولید دارند. یکی از مزایای اصلی این سیستمهای کوچک، قابلیت مدیریت و کنترل آسانتر آنهاست و به دلیل اندازه محدود، کشاورزان میتوانند به سرعت و با دقت بیشتری منابع آب، انرژی و کودها را بهینه مصرف کنند و تغییرات محیطی را بهتر کنترل کنند.
نبیپور تأکید میکند: این ویژگی باعث میشود در شرایط بحرانی که منابع محدود و شرایط نامساعد است، تولید محصولات کشاورزی ادامه پیدا کند.
این فعال حوزه کشاورزی با بیان این موضوع که هزینههای راهاندازی، نگهداری و تعمیرات در گلخانهها و مزارع کوچکمقیاس نسبت به سیستمهای بزرگ بسیار کمتر است، ادامه میدهد: این موضوع در شرایط سخت اقتصادی اهمیت زیادی دارد، چرا که کشاورزان با سرمایه محدود قادرند به صورت پایدار تولید داشته باشند بدون اینکه با مشکلات مالی بزرگ مواجه شوند.
قابلیت کنترل آفات در فضاهای کوچک
نبیپور موضوع مبارزه و مقابله با آفات کشاورزی را مد نظر قرار میدهد و میگوید: در این فضاهای کوچک، ریسکهای ناشی از بروز بیماریها یا آفات کشاورزی قابل کنترلتر است و میتوان به راحتی بخشهای آسیبدیده را جدا کرد و از گسترش مشکلات جلوگیری کرد.
به گفته او، گلخانهها و زمینهای بزرگتر هرچند میتوانند تولید بالا و مقیاس وسیع داشته باشند، اما در شرایط سخت، آسیبپذیری بیشتری دارند. نیاز به سرمایهگذاریهای سنگین، تجهیزات پیچیده و نیروی کار گسترده باعث میشود در بحرانها کنترل و ادامه تولید دشوارتر باشد. علاوه بر این، خسارتهای وارد شده به یک بخش بزرگ میتواند کل تولید را تحت تأثیر قرار دهد، که بازسازی و جبران آن زمانبر و هزینهبر است.
آنطور که این کارشناس کشاورزی به آن میپردازد؛ سیستمهای کوچکمقیاس به دلیل انعطافپذیری بالا، امکان اجرای تکنیکهای نوین بهینهسازی منابع را بهتر فراهم میکنند. مثلاً استفاده از آبیاری قطرهای، کشت هیدروپونیک و کنترلهای هوشمند محیطی در مقیاس کوچک آسانتر و کمهزینهتر است. این موضوع به کشاورزان اجازه میدهد در شرایط محدودیت منابع، حداکثر بهرهوری را از زمین و آب به دست آورند و تولید پایدار را حفظ کنند.
به گفته نبیپور، گلخانهها و زمینهای کوچکمقیاس به توسعه اقتصاد محلی و ایجاد اشتغال در مناطق مختلف کمک میکنند، بهویژه در شرایط سخت که فرصتهای شغلی محدود میشود.
خانم نبیپور با بیان اینکه تولید نزدیک به محل مصرف، هزینههای حمل و نقل و ضایعات محصولات را کاهش داده و امنیت غذایی را به صورت محلی تضمین میکند، تأکید میکند: این سیستمها راهکاری انعطافپذیر، اقتصادی و کارآمد برای مقابله با چالشهای محیطی و اقتصادی در شرایط دشوار محسوب میشوند.
انتهای پیام/424