به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، پدیده کولهبری، سالهاست که در مناطق مرزی ایران بهویژه در غرب کشور جریان دارد. هزاران مرزنشین، بهدلیل فقر، بیکاری و نبود زیرساختهای تولیدی، با حمل کالا از مسیرهای سختگذر مرزی معیشت خود را تأمین میکنند. این شکل از اقتصاد غیررسمی، گرچه از نظر قانونی در مرز باریکی با قاچاق قرار دارد، اما برای بسیاری از خانوادهها در کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی، تنها روزنه درآمد است.
در همین حال، تحولات امنیتی اخیر در منطقه نشان دادهاند که مسیرهای مرزی غیررسمی میتوانند بستری برای نفوذ دشمنان نیز باشند. در جریان درگیریهای نظامی اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی، برخی گزارشهای اطلاعاتی و رسانهای تأیید میکنند که برخی تجهیزات خرابکاری، قطعات الکترونیکی حساس و تسهیلات نظامی اسرائیل از طریق مرزهای غربی و با بهرهبرداری از همین مسیرهای غیررسمی وارد خاک ایران شدهاند. دشمن با سوءاستفاده از شبکههای قاچاق، نفوذ اطلاعاتی یا تطمیع برخی واسطهها، توانسته ضرباتی هدفمند وارد کند.
با این حال، نکته مهم آن است که اکثریت مطلق کولهبران، با چنین جریاناتی بیارتباطاند. آنها مردمیاند که با زحمت و سختی، کالای ساده مصرفی حمل میکنند، نه سلاح یا ابزار خرابکاری. بسیاری از آنها، علیرغم شرایط دشوار اقتصادی، وفاداری خود به امنیت کشور را حفظ کردهاند.
نفی مطلق کولهبری و برخورد سلبی با آن، نه تنها بحران معیشتی مرزنشینان را عمیقتر میکند، بلکه باعث راندهشدن برخی از این افراد به دام شبکههای قاچاق سازمانیافته میشود.
راهحل، نظارت هوشمند و تفکیک روشن میان کولهبر واقعی و شبکههای قاچاق سازمانیافته است. این تفکیک نه با ممنوعیت کامل، بلکه با مدیریت اصولی و فنی مرزها ممکن میشود.
برای این منظور، میتوان سامانههای ثبتنام، احراز هویت بیومتریک و صدور مجوز رسمی برای کولهبران واقعی ایجاد کرد. کالاهای مجاز نیز باید در حجم و نوع مشخصشده، تنها از مسیرهای تعیینشده و تحت نظارت گمرکی عبور کنند.
در این مسیرها، استفاده از تجهیزات پیشرفته مانند دستگاههای ایکسری و اسکنر بار ضروری است؛ کولهبر کالای خود را از همین مسیر عبور میدهد و در صورتی که کالای ممنوعهای در بار نباشد، بدون مشکل وارد میشود. در مقابل، هر فرد یا گروهی که حاضر نباشد از مسیر شفاف عبور کند یا کالای خود را از این سامانهها عبور ندهد، عملاً وارد زنجیره قاچاق شده و باید بهعنوان متخلف یا مجرم با او برخورد شود.
با اجرای چنین سیستمی، هم امنیت مرزی حفظ میشود، هم معیشت کولهبران واقعی تأمین میشود و هم مسیرهای نفوذ دشمن و واردات اقلام خرابکارانه به کشور مسدود میشود.
با این حال، نباید فراموش کرد که کولهبری، راهحل بلندمدت نیست. این سازوکار اگرچه مسکن موقت معیشتی است، اما نمیتواند جایگزین اشتغال پایدار شود. حرکت بهسوی توسعه زیرساختهای تولیدی، حمایت از صنایع بومی، تقویت گردشگری مرزی و ایجاد مشاغل رسمی و ماندگار، تنها راه پایانبخشیدن به اقتصاد پنهان مرزی است.
کولهبری نباید برای هیچ خانوادهای، شغل دائمی باشد. هدف نهایی باید این باشد که هیچ ایرانی برای زندهماندن، مجبور نباشد بار روی دوش بگذارد و از کوه و مناطق سخت عبور کند.
کولبری تبدیل به یک حفره امنیتی شده است
حسینعلی حاجی دلیگانی نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم پیرامون قاچاق ریزپرنده به داخل کشور از طریق رویه کولهبری اظهار کرد: این موضوع از آن دست مباحثی است که قطعاً نیازمند بررسیهای دقیق و کارشناسی در جای خود است. اما به طور کلی، ما باید از تکرار مسیرهایی که پیشتر موجب آسیب شدهاند، جلوگیری کنیم.
وی افزود: نهادهای امنیتی و نظامی وظیفه دارند که تمامی مسیرها و عواملی که میتواند تهدیدی برای امنیت مردم ایجاد کند را شناسایی، پیگیری و در زمان مناسب با آنها برخورد کنند. این موضوع یکی از مطالبات جدی همکاران بنده در مجلس نیز هست.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود تاکید کرد: در حال حاضر مسئله کولبری به یک حفره امنیتی تبدیل شده است. با توجه به قوانین مصوب، دولت موظف است که هرچه سریعتر در این خصوص ورود کند و بررسی دقیقی انجام دهد. ما نیاز داریم برای افرادی که ناخواسته یا از روی اجبار درگیر چنین فعالیتهایی شدهاند، درآمد جایگزین و شغل جایگزین تعریف کنیم. این افراد زحمتکش، بسیاریشان از واقعیت ماجرا بیاطلاع بودهاند.
وی تصریح کرد: غیرت ایرانی اجازه نمیدهد فردی آگاهانه دست به اقدامی بزند که منجر به آسیب رساندن به هموطنش شود. دشمن کودککش از هیچ شگردی برای ضربه زدن به امنیت کشور دریغ نمیکند، و یکی از روشهای شیطانیاش همین استفاده ابزاری از افراد بیاطلاع است.
حاجیدلیگانی گفت: ما در حال تهیه طرحی هستیم که بر اساس آن، اولویت دستگاههای ذیربط در زمینه رصد، شناسایی و برخورد با افراد نفوذی و همکاریهای احتمالی با سرویسهایی مانند موساد مشخص میشود. این طرح بهگونهای تدوین شده که برخوردها با این موارد سریعتر، دقیقتر و قاطعتر صورت گیرد.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود در پایان اظهار کرد: قوه قضاییه. باید فوراً به موضوع ورود کند، افرادی که مرتکب چنین جرائم نابخشودنی شدهاند را شناسایی، محاکمه و احکام لازم را بهسرعت صادر و اجرا کند.
انتهای پیام/