به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، حادثه عظیم عاشورا، تنها یک رخداد تاریخی یا صرفاً تراژدی انسانی نیست، بلکه مدرسهای بزرگ برای همه نسلها در عرصهی سیاست و اجتماع است. قیام امام حسین(ع) و یاران وفادارش، سرشار از آموزههایی است که در متن زندگی سیاسی و اجتماعی مسلمانان جاری است. این مقاله میکوشد تا چند درس بنیادین سیاسی عاشورا را مرور کند؛ از عدالتخواهی و عزتمداری تا پاسداری از دین، شهادتطلبی و پیوند سیاست با معنویت.
عدالتخواهی و ستمستیزی:
یکی از مهمترین پیامهای عاشورا، ایستادگی در برابر ستم و دعوت به برپایی عدالت است. امام حسین(ع) در منزل «بیضه» در جمع سپاه حر فرمود: «اگر کسی حاکم ستمگری را ببیند... و در برابرش نایستد، خدا او را با همان ستمگر محشور خواهد کرد»(1) سپس، بنیامیه را مصداق آن حاکم ستمگر دانسته و فرمود: «من شایستهتر از دیگرانم برای تغییر این وضعیت؛ پس از روش من پیروی کنید که عملم برای شما حجت است»(2) از این سخنان نتیجه میشود که مبارزه با ظلم وظیفه همگانی است و سکوت در برابر حاکم جائر، همسنگ با ظلم اوست.
عزتمحوری در سیاستورزی:
امام حسین(ع) نشان داد که عزت مؤمن با ذلتپذیری جمع نمیشود. آیهی شریفه: « یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا عدوی و عدوکم أولیاء»(3)، ناظر به همین اصل است. آن حضرت در روز عاشورا فرمود: «الموت خیر من رکوب العار، و العار خیر من دخول النار»(4) و با صدای بلند اعلام کرد: «هیهات منا الذله»(5) در جای دیگر نیز فرمود: «والله لا أعطیکم بیدی إعطاء الذلیل و لا أفرّ فرار العبید»(6) عاشورا الگویی است برای هر مسلمان، بهویژه کارگزاران اسلامی که در برابر دشمنان خدا باید عزیز بمانند و تنها در برابر خدا تواضع کنند.
پاسداری از اسلام و ارزشها:
در برابر تهاجم فکری و سیاسی بنیامیه به دین، امام حسین(ع) وظیفه خود را احیای دین جدش دانست. در پاسخ به دعوت بیعت با یزید فرمود: «و علی الإسلام السلام إذ قد بلیت الأمة براع مثل یزید»(7) در نامهای به مردم بصره نیز نوشت: «شما را به کتاب خدا و سنت پیامبر دعوت میکنم، زیرا بدعت جای سنت را گرفته است»(8) حتی فرمود: «لو لم یستقم دین جدی إلا بقتلی، فیا سیوف خذینی»(9) پیام عاشورا این است که حفظ دین، مهمتر از جان است؛ و در راه دین، باید از همهچیز گذشت.
شهادت؛ نهایت ایثار در سیاست الهی:
در منطق عاشورا، شهادت پایان زندگی نیست، بلکه آغاز رستگاری است. امام حسین(ع) در آغاز حرکت از مکه فرمود: «من کان باذلًا فینا مهجته موطنا علی لقاء الله نفسه فلیرحل معنا»(10) و نیز فرمود: «اگر بدنها برای مرگ آفریده شدهاند، چه بهتر که مرگ، شهادت باشد»(11) او و یارانش شهادت را نه خشونت، که اوج عشق به خدا میدیدند. همانگونه که عباس(ع) در کربلا، هنگام قطع شدن دستش، فریاد زد که تا زنده است از دین دفاع خواهد کرد.
جمع سیاست و معنویت:
برخلاف تصور رایج، سیاستورزی دینی بدون معنویت، بیریشه و خطرناک است. امام حسین(ع) حتی در شب عاشورا نیز اهل بیت خود را به نماز، دعا و تلاوت قرآن دعوت کرد: «به دشمن بگو اگر توانستی، امشب را مهلت دهد تا به مناجات بپردازیم. خدا میداند که من عاشق نماز و تلاوت قرآن و استغفارم».
فضای خیمهها پر بود از زمزمهی دعا: «لهم دوی کدوی النحل بین قائم و راکع و ساجد» این نشان میدهد که توفیق در سیاست اسلامی، وابسته به خودسازی و معنویت است.
نتیجهگیری:
واقعهی عاشورا، الگویی بیبدیل برای تمام جوامع اسلامی و رهبران دینی در طول تاریخ است. عدالتخواهی، عزتمداری، دینمداری، ایثار، شهادتطلبی و توجه به معنویت، شش محور مهم رفتار سیاسی امام حسین(ع) بود که هر یک میتواند نسخهای برای سیاستورزی امروز مسلمانان باشد.
ما اگر خود را پیرو آن امام میدانیم، باید در میدان سیاست نیز با همان منطق حرکت کنیم: منطق عزت، دینداری، ایثار و اتصال دائم به خدا.
منابع:
1.تاریخ الامم و الملوک،طبری،ج4،ص304
2.همان
3.ممتحنه/1
4.مناقب ابن شهر آشوب،ج4،ص68
5.تحف العقول،249
6.بحارالانوار،ج44،ص191
7.اللهوف،سیدبن طاووس،ص20
8.تاریخ طبری،ج4،ص404
9.اللهوف،ص20
10.اللهوف،ص53
11.بحارالانوار،ج44،ص374
سید رقیه داود موسوی
انتهای پیام/