به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ظهور امام زمان عجلالله تعالی فرجه به عنوان آخرین حجت الهی، نقطه امید و آرمانی بزرگ برای همه مؤمنان و عدالتخواهان تاریخ است. این وعده الهی، پایانبخش ظلم و فساد و آغازگر عصر گستردهای از عدالت، معنویت و شکوفایی انسانیت خواهد بود. در آموزههای شیعی، انتظار ظهور، انگیزهبخش برپایی ارزشهای اسلامی و پایداری در برابر انحرافات است و مؤمنان را به امید به آیندهای روشن و تحقق وعدههای الهی دلگرم میکند.
بیان موضوع ظهور و ویژگیهای امام مهدی در کلام ائمه اطهار اهمیت بسیار دارد، زیرا هم روح امید و پویایی را در جامعه مسلمانان زنده نگاه میدارد و هم مصونیتی در برابر سوءاستفاده مدعیان دروغین ایجاد میکند. تبیین ویژگیها و شرایط ظهور، همچون پنهان بودن ولادت حضرت، به مؤمنان کمک میکند تا معیارهای درست را بشناسند و در فضای فتنهها، راه حقیقت را از گمراهی بازشناسند. تأکید ائمه بر این موضوع، امت را برای وظایف عصر غیبت آماده میسازد و زمینهساز استقبال از حقیقت ظهور میشود.
امام سجاد علیهالسلام در حدیثی میفرماید:
القائِمُ مِنّا یَخفی عَلی النّاسِ وِلادَتُهُ حتّی یَقُولُوا: لَمْ یُولَدْ بَعْدُ، لِیَخْرُجَ حینَ یَخْرُجُ وَ لَیْسَ لِاحد فی عُنُقِهِ بَیْعَةً.
یعنی «قائم از ما (اهلبیت) کسی است که ولادتش بر مردم مخفی میماند تا جایی که خواهند گفت: هنوز به دنیا نیامده است؛ تا اینکه وقتی خروج میکند، در حالی خروج کند که گردنش در برابر هیچکس بیعتی ندارد.» (کمال الدین شیخ صدوق، ج1، ص322)
در این حدیث، امام قائم از نسل و سلالهی اهل بیت علیهمالسلام معرفی میشود که در خفا متولد شده تا آنجا که عدهای میگویند هنوز به دنیا نیامده است. هدف این پنهان بودن ولادت آن است که وقتی حضرت ظهور میکند، هیچ بیعت و تعهدی نسبت به هیچ قدرت و حاکم زمان خود نداشته باشد.
پنهان بودن ولادت امام زمان عجالله تعالی فرجه سبب میشود که نه حکومتهای معاصر وقوع ولادت از او مطلع شوند و نه جامعهی عمومی او را به عنوان فردی خاص بشناسد و تحت بیعت یا تبعیت با سلطان یا حکومت خاصی قرار گیرد. در نتیجه، زمانی که حضرت ظهور میکند، هیچ تعهد و بیعت سیاسی یا اجتماعی نسبت به پادشاهان، خلفا یا مدعیان حکومت پیشین بر گردن ایشان نیست. امام در اوج استقلال، با اختیار و آزادی کامل قیام میکند.
در یک کلام: مخفی بودن ولادت مقدمهای است برای اینکه امام مهدی در زمان ظهور، وابسته و وامدار هیچ قدرت یا حکومتی نباشد و هیچ بیعتی بر گردن نداشته باشد. اگر ولادت ایشان علنی بود، ممکن بود بر حسب ظاهر، مجبور به بیعت با حکام زمان شود یا در معرض مخاطرات جدی قرار گیرد؛ اما با این تمهید الهی، ظهور ایشان با آزادی و استقلال کامل محقق میشود و فقط به خداوند و رسالت الهی متعهد است.
روایتی مشابه حدیث اول در منابع است که امام باقر علیهالسلام میفرماید:
«دَوْلَتُنَا آخِرُ الدُّوَلِ وَ لَنْ یَبْقَى أَهْلُ بَیْتٍ لَهُمْ دَوْلَةٌ إِلَّا مَلَكُوا قَبْلَنَا لِئَلَّا یَقُولُوا إِذَا رَأَوْا سِیرَتَنَا إِذَا مَلِكْنَا سِرْنَا مِثْلَ سِیرَةِ هَؤُلَاءِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ». یعنی «حکومتِ ما، آخرین حکومتها خواهد بود و هیچ یک از خاندان اهل بیت که دارای حکومتی باشند باقی نخواهد ماند، مگر اینکه پیش از ما به پادشاهی رسیده باشند، تا آنگاه که (مردم) شیوه و روش ما را ببینند، نگویند: “اگر ما حکومت کردیم، دقیقاً همچون اینان رفتار میکردیم.” و این قول، مطابق با کلام خداوند متعال است: «و العاقبة للمتقین.» (الإرشاد مفید، ج2، ص385)
بر این اساس، یکی از اهداف الهی از تأخیر ظهور این است که:
تمام جریانهای مدعی نجاتبخشی، عدالتطلبی، دینمداری و اصلاحگری امتحان شوند تا وقتی حکومت امام مهدی آغاز شد، کسی نتواند بگوید: «اگر ما بودیم، بهتر عمل میکردیم». یعنی هیچکس نگوید: «اگر فرصت داشتیم، مثل او عمل میکردیم». خداوند به همه فرصت داده و حجت را تمام کرده است.
* هر دو روایت به ویژگیهایی اشاره دارند که فقط برای امام مهدی رخ میدهد و دوران ایشان را متمایز میکند.
* هر دو روایت بیان میکنند که اوضاع ظهور کاملاً تحت تقدیر و مدیریت الهی است؛ چه در زمینه حاکمیت (دولت) و چه در زمینه بیعت و شناخته شدن امام.
* در حدیث امام باقر علیهالسلام، فلسفه اختصاص دولت به ایشان بعد از همه دولتها این است که کسی نگوید اگر به حکومت میرسیدیم مثل آنها عمل میکردیم.
* در حدیثِ مربوط به مخفی بودن ولادت امام، فلسفه نهفته بودن تولد و نبودن بیعت بر گردن امام، این است که وقتی ظهور میکنند هیچ مدعی یا صاحب حقی نباشد و هیچ حکومتی نتواند بر او ادعایی داشته باشد.
انتهایپیام/