بهگزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، بازار قیر در ایران این روزها با چالشهایی پیچیده و چندلایه روبهروست؛ از وابستگی کامل قیمت این فرآورده استراتژیک به نوسانات بهای جهانی نفت خام گرفته تا رقابت ناعادلانه با تولیدات بیکیفیت کشورهای همسایه، شرایطی را رقم زده که تداوم فعالیت تولیدکنندگان داخلی را با تهدید جدی مواجه کرده است. قیر که یکی از اصلیترین ملزومات پروژههای عمرانی کشور محسوب میشود، مستقیماً از وکیوم باتوم، محصول پایه پالایشگاههای نفتی، به دست میآید و قیمت آن تابع مستقیم نرخ جهانی نفت خام است. این وابستگی ساختاری، موجب شده هر تکانهای در بازار نفت، به سرعت به بازار قیر داخلی تسری پیدا کند.
در کنار این مسئله، فشار تحریمها، محدودیت در صادرات، و سازوکار نامتناسب عرضه وکیوم باتوم در بورس کالا، شرایط را برای تولیدکنندگان قیر در داخل کشور دشوارتر کرده است؛ بهگونهای که بسیاری از کارخانهها، بهویژه در استانهای شمالغرب کشور، با کمتر از نیمی از ظرفیت اسمی خود فعالیت میکنند. این در حالی است که ایران با برخورداری از توان فنی و ظرفیت صادراتی بالا، همواره بهعنوان یکی از بازیگران مهم این صنعت در منطقه شناخته میشد.
در این میان، آذربایجانشرقی بهعنوان یکی از قطبهای قیر کشور، با داشتن دهها کارخانه فعال و مجاورت با بازارهای خارجی مستعد، همچون ترکیه، گرجستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان، از موقعیتی ممتاز برخوردار است؛ اما تداوم مشکلات ساختاری، این ظرفیت را در آستانه فرسایش قرار داده است.
سید احمد فتاحزاده، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز با اشاره به وابستگی کامل قیمت قیر به نرخ جهانی نفت، گفت: قیمت قیر به طور مستقیم تحت تأثیر قیمت وکیوم باتوم قرار دارد و از آنجا که قیمت وکیوم باتوم نیز تابعی از قیمت نفت خام است، هر نوسان در بازار جهانی نفت، به سرعت در بازار داخلی قیر بازتاب مییابد و بازار را تحتتأثیر قرار میدهد.
وی با هشدار درباره رقابت نابرابر قیر وارداتی از عراق، اظهار کرد: در حال حاضر در اربیل و سلیمانیه عراق، کارخانجات قیر فعالیت میکنند، اما کیفیت قیر تولیدی در این کشور بسیار پایینتر از ایران است، با این حال بهدلیل تحریمها و وجود مشکلات موجود در صادرات قیر، این کشور توانسته است، بهعنوان رقیب، بازارهای ما را تصاحب کند.
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز، با اشاره به صادرات سالانه حدود شش میلیون تن وکیوم باتوم توسط پالایشگاههای کشور، گفت: از این میزان، دو میلیون تن برای مصارف داخلی در اختیار نهادهایی همچون وزارت راه و شهرسازی، شهرداریها، بنیاد مسکن و سازمان نوسازی مدارس قرار میگیرد تا در پروژههای عمرانی کشور استفاده شود. چهار میلیون تن دیگر نیز از طریق بورس کالای ایران بهصورت حراج باز در اختیار شرکتهای تولیدکننده قیر قرار میگیرد.
فتاحزاده با انتقاد از روش عرضه فعلی، اظهار کرد: به دلیل رقابتی بودن بازار بورس، وکیوم باتوم با بالاترین قیمت عرضه میشود و عملاً امکان رقابت برای تولیدکنندگان میسر نیست.
وی، با بیان این مطلب تأکید کرد: در استانهای آذربایجانشرقی، آذربایجانغربی و زنجان، 25 کارخانه تولید قیر وجود دارد که با توجه به تحریمها و همچنین محدودیت دسترسی به مواد اولیه پالایشگاهی، با 30 الی 40 درصد ظرفیت فعالیت میکنند.
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز، با اشاره به موقعیت ویژه آذربایجانشرقی در تولید و صادرات قیر، اظهار کرد: این استان با داشتن کارخانههای فعال قیر و دسترسی و صادرات به بازارهای کشورهای همسایه همچون ترکیه، گرجستان، قبرس، جمهوری آذربایجان و ارمنستان، یکی از مهمترین قطبهای صادراتی کشور به شمار میرفت.
انتهای پیام/