به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬در سایهی غفلتها، کمبود تجهیزات، و نوسانات اقلیمی، آتشسوزی دوباره به جنگلهای سملقان رسید و اینبار، شعلهها جانِ بیش از 25 هکتار از منابع طبیعی منطقه «هاور» را در کام خود فرو بردند؛ فاجعهای که نه نخستین مورد از این دست است و نه بهنظر میرسد آخرین باشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد، حوالی ساعت 14 روز چهارشنبه 20 تیر 1403، وقوع آتشسوزی گسترده در مراتع اطراف روستای هاور، بار دیگر زنگ خطر را برای منابع طبیعی و پوشش گیاهی خراسان شمالی به صدا درآورد، آتشی که در کمتر از چند ساعت، از دامن مرتع به درختان جنگلی منطقه چناردره رسید و گسترهای ارزشمند از عرصههای طبیعی را در آتش فروبرد.
.
حلقههای زنجیره آتش
بر پایه اظهارات علی گودرزی، مدیرکل مدیریت بحران خراسان شمالی، بیاحتیاطی انسانی، بهویژه از سوی گردشگران یا برخی اهالی محلی، محتملترین علت این حادثه اعلام شده است. هرچند بررسیهای نهایی در حال انجام است، اما این گمانه همواره در اکثر موارد تکرار شده و نیازمند آموزش همگانی و کنترل جدیتر حضور انسان در مناطق پرخطر است.
آتشسوزی با تلاش بیش از 60 نفر نیروی عملیاتی، اعم از کارکنان منابع طبیعی، نیروهای هلالاحمر، بسیج، و گروههای مردمی، پس از حدود پنج ساعت مهار شد. اگرچه از گسترش حریق به دیگر نواحی جلوگیری شد، اما برآوردهای اولیه حاکی از خسارت سنگین به 23 تا 25 هکتار از اراضی مرتعی، درختچهها و جنگلها است؛ خسارتی که ترمیم آن، شاید سالها زمان و منابع بطلبد.
منطقه هاور در وضعیت قرمز
نکته نگرانکننده اینکه؛ این حادثه سومین آتشسوزی ثبتشده در منطقه هاور تنها طی ماههای گذشته است. افزایش دما، کاهش رطوبت، خشکی بیشازحد پوشش گیاهی، و فقدان نظارت مستمر، منطقه را در موقعیتی بسیار شکننده و پرخطر قرار داده است، این تکرار بیوقفه آتشسوزیها، هاور را عملاً به یک نقطه بحران زیستمحیطی در استان بدل کرده است.
وضعیت بحرانی است
بر پایه گزارشهای ادارهکل منابع طبیعی، میانگین سالانه آتشسوزی عرصههای طبیعی در استان خراسان شمالی حدود 100 هکتار است؛ رقمی که اکنون، تنها در نیمه نخست سال 1404، محقق شده است و احتمالاً از آن نیز فراتر خواهد رفت. آمارها حاکی از افزایش 40درصدی موارد آتشسوزی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است، و بیشتر این موارد مربوط به مناطق مرتعی و جنگلی در شهرستانهای سملقان، مانه، جاجرم و بخشهایی از راز و جرگلان است.
این روند صعودی، بهگفته کارشناسان، ناشی از چند عامل اساسی است: تغییرات اقلیمی، استمرار خشکسالی، انباشت پوشش گیاهی خشکشده، کمبود جدی در تجهیزات اطفای حریق، و فرسودگی شدید ناوگان امدادی در مناطق بحرانی.
وقتی امکانات با بحران همقدم نیست
یکی از مهمترین چالشهایی که مدیران استانی به آن اشاره میکنند، کمبود اعتبارات، ضعف در تأمین نیروی واکنش سریع، و نبود تجهیزات تخصصی برای اطفای حریق در ارتفاعات و مناطق صعبالعبور است. بیشتر عملیاتها همچنان متکی بر نیروهای انسانی و وسایل ابتدایی است؛ در حالی که استانداردهای ملی و جهانی، استفاده از پهپادهای حرارتی، تانکرهای هوایی، و ناوگان پیشرفته را برای مهار چنین حریقهایی تجویز میکنند.
در شرایطی که جنگلها و مراتع، خط مقدم حفاظت زیستمحیطی کشور هستند، ضعف ساختاری و تجهیزات ناکافی، آنها را به قربانیانی ساکت اما پرهزینه بدل کرده است.
نیاز فوری به یک بازنگری ملی
با توجه به وضعیت نگرانکننده پیشآمده، مدیران استانی بار دیگر خواستار توجه فوری دولت و مسئولان ملی به تخصیص اعتبارات ویژه برای نوسازی تجهیزات، آموزش نیروهای تخصصی و جبران خسارات ناشی از آتشسوزیها شدند، همچنین لزوم بهرهگیری از ظرفیتهای مردمی، آموزش عمومی در خصوص پیشگیری از آتشسوزی، و نصب سامانههای هشدار سریع در مناطق پرریسک، از مهمترین اقدامات فوری در این زمینه است.
اگرچه بخش مهمی از این چالشها ریشه در تغییرات اقلیمی و طبیعت دارد، اما بخش عمدهای از راهحل در اختیار انسان و مدیریت است؛ مدیریتی که باید با سرعت، دقت و برنامهریزی میانمدت و بلندمدت وارد میدان شود.
طبیعت در آتش، ما در آزمون
حادثه اخیر در هاور، بار دیگر نشان داد که منابع طبیعی، بهویژه در استانهایی چون خراسان شمالی، در مرز فروپاشی اکولوژیکی قرار گرفتهاند. اگر امروز اقدام نکنیم، اگر زیرساخت نداشته باشیم، و اگر آگاهی عمومی را ارتقا ندهیم، فردا نه جنگلی باقی خواهد ماند، نه مرتعی، و نه امنیت اکولوژیکی برای نسلهای آینده.
انتهای پیام/311/.+