گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم-روزنامه «گاردین»، رسانه «دیسکلوز» و پایگاه «فالو د مانی» در این تحقیق مشترک نشان دادهاند که این قطعات کلیدی توسط شرکت «امبیدیای» (MBDA) تولید میشوند. این بمبها که مجهز به سیستم بالهای «دیاموند بک» هستند، در 24 مورد حمله تأییدشده که منجر به مرگ غیرنظامیان شده، به کار رفتهاند. یکی از این حملات در 26 مه 2024 در مدرسه فهمی الجرجاوی در شهر غزه رخ داد که طی آن 36 نفر، از جمله 18 کودک، کشته شدند.
جزئیات فعالیت شرکت امبیدیای
امبیدیای که دفتر مرکزی آن در فرانسه است، از طریق شعبه آمریکایی خود در آلاباما قطعاتی به نام «بال» تولید میکند که به بمبهای جیبییو-39 ساخت شرکت بویینگ متصل میشوند. این بالها پس از پرتاب باز شده و امکان هدایت دقیق بمب به سمت هدف را فراهم میکنند. درآمدهای حاصل از شرکت امبیدیای در آمریکا از طریق امبیدیای بریتانیا که در هرتفوردشایر مستقر است، به گروه امبیدیای منتقل شده و سود آن به سه سهامدار اصلی یعنی شرکت بریتانیایی بیایئی سیستمز، ایرباس فرانسه و لئوناردو ایتالیا توزیع میشود. سال گذشته، امبیدیای نزدیک به 350 میلیون پوند سود به سهامداران خود پرداخت کرد.
حملات و تلفات غیرنظامی
گاردین میگوید بر اساس اطلاعات منابع مطلع و تحلیل کارشناسان تسلیحاتی بمب جیبییو-39 در حملاتی استفاده شده که در آنها غیرنظامیان بهویژه کودکان کشته شدهاند. بسیاری از این حملات در شب، بدون هشدار قبلی و در مکانهایی مانند مدارس، اردوگاههای چادری و خانههای مسکونی رخ داده است. سازمان ملل متحد و سازمان عفو بینالملل برخی از این حملات را بهعنوان موارد مشکوک به جنایت جنگی بررسی کردهاند. بهعنوان مثال، در حمله به مدرسه فهمی الجرجاوی، یک دختر پنجساله به نام حنین الوادیه به شدت مجروح شد و والدین و تنها خواهرش را از دست داد. او که دچار سوختگیهای شدید و آسیب روانی عمیق شده بود، به تازگی برای درمان به اردن منتقل شده است.
نقض قوانین بینالمللی
قوانین بینالمللی بشردوستانه، حملات به زیرساختهای غیرنظامی مانند مدارس را ممنوع کرده و طرفهای درگیر را ملزم به کاهش آسیب به غیرنظامیان میکند. دوناتلا روورا، محقق ارشد سازمان عفو بینالملل، تأکید کرده که حتی در صورت وجود اهداف نظامی، باید اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان انجام شود.
در حمله به مدرسه فهمی الجرجاوی هیچ هشداری داده نشد. ارتش اسرائیل مدعی است که این مدرسه یک مرکز فرماندهی و کنترل گروههای حماس و جهاد اسلامی فلسطین بوده و از مهمات دقیق برای کاهش آسیب به غیرنظامیان استفاده کرده است. با این حال، کارشناسان تسلیحاتی قطعات بمب جیبییو-39 را در میان آوار شناسایی کردهاند.
بمبهای جیبییو-39 از طریق برنامه کمک نظامی آمریکا به اسرائیل ارسال میشوند. از زمان حمله حماس در 7 اکتبر 2023، حدود 4800 عدد از این بمبها به اسرائیل تحویل داده شده است. وزارت امور خارجه آمریکا از استفاده از این بمبها به دلیل وزن سبکتر (کمتر از 250 پوند) و آسیب کمتر در مقایسه با بمبهای سنگینتر حمایت میکند. با این حال، در فضاهای بسته، این بمبها آتشسوزیهای مرگباری ایجاد میکنند. در 24 حمله تأییدشده بین نوامبر 2023 و مه 2024، بیش از 500 نفر، از جمله حداقل 100 کودک، کشته شدهاند.
درخواستها برای پاسخگویی
فعالان حقوق بشر معتقدند که امبیدیای از تسلیح اسرائیل سود میبرد. سام پرلو-فریمن از کمپین علیه تجارت تسلیحات پیشنهاد کرده که امبیدیای میتواند با فروش شعبه آمریکایی خود از مشارکت در این موضوع جلوگیری کند. گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در سرزمینهای اشغالی فلسطین، فرانچسکا آلبانزه، در گزارشی اعلام کرد که ادامه جنایات در غزه به دلیل سودآوری برای شرکتها ممکن شده است. او خواستار پاسخگویی بخش خصوصی شد و تأکید کرد که شرکتها باید طبق اصول راهنمای سازمان ملل در مورد کسبوکار و حقوق بشر، تأثیرات منفی فعالیتهای خود را شناسایی و از آنها جلوگیری کنند.
پاسخ شرکتها
گاردین میگوید امبیدیای مدعی شده فعالیتهای این شرکت با قوانین ملی و بینالمللی تجارت تسلیحات در کشورهای محل فعالیت خود مطابقت دارد. این شرکت از اظهارنظر درباره توقف تأمین قطعات برای اسرائیل یا فروش شعبه آمریکایی خود خودداری کرده است.
بیایئی سیستمز، ایرباس و لئوناردو نیز پاسخهای مشابهی ارائه داده و بر رعایت قوانین تأکید کردهاند. بویینگ سؤالات را به دولت آمریکا ارجاع داد و سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا بر حمایت از آنچه حق دفاع رژیم اسرائیل خوانده میشود تأکید کرد.
این گزارش بار دیگر سؤالاتی درباره نقش شرکتهای تسلیحاتی در درگیریهای مسلحانه و مسئولیت آنها در قبال نقض حقوق بشر مطرح میکند. در حالی که امبیدیای و سهامدارانش از سودهای کلان برخوردارند، حملات مرگبار در غزه ادامه دارد و غیرنظامیان، بهویژه کودکان، قربانیان اصلی این تسلیحات هستند. فعالان خواستار تحریمهای گستردهتر و اقدامات قانونی علیه شرکتهای دخیل در این درگیریها شدهاند.
انتهای پیام/