به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در روزهای اخیر، منطقه جنوب سوریه بار دیگر صحنه یکی از بزرگترین و شدیدترین حملات نظامی رژیم اشغالگر قدس بود که با هدف ادعایی «حمایت از اقلیت دروزی» صورت گرفت. ارتش این رژیم با انجام بیش از 160 حمله هوایی تنها طی 24 ساعت، مواضع حساسی همچون ستاد کل ارتش، کاخ ریاست جمهوری، وزارت دفاع و کاروانهای نظامی را در دمشق، سویدا و درعا هدف قرار داد. این حملات علاوه بر نابودی بخش وسیعی از زیرساختهای نظامی سوریه، منجر به کشته و زخمی شدن دهها تن از نیروهای نظامی و غیرنظامیان شد و تنشهای قومی و مذهبی میان دروزیها و قبایل سنی منطقه را شعلهورتر ساخت.
جالب این است که این حملات علیرغم آغاز روند عادیسازی روابط میان حکومت انتقالی سوریه با رژیم صهیونیستی و برداشتن گامهای عملیاتی با میانجیگری آمریکا و امارات متحده عربی به وقوع پیوست.
اهداف و انگیزهها: فراتر از حمایت دروزیها
ادعای حمایت از جامعه دروزی و جلوگیری از پیشروی ارتش سوریه، بیشتر بهانهای برای تثبیت حضور رژیم اشغالگر قدس در جنوب سوریه و ایجاد منطقهای حائل به نظر میرسد؛ از ابتدای تحولات سوریه در ماه نوامبر 2024 رژیم صهیونیستی سیاست جدیدی در قبال این کشور در پیش گرفت که در سه محور اصلی حمله به زیرساختهای استراتژیک ارتش سوریه، اشغال مناطقی در جنوب سوریه برای ایجاد منطقه حائل با جولان اشغالی و ارتباط گیری با اقلیتها برای جلوگیری از تحکیم قدرت و نفوذ امنیتی حکومت دمشق به ویژه در قبال کردها و دروزیان استوار بود.
امروز شاهد آن هستیم که در هر سه محور رژیم صهیونیستی اقدامات زیادی انجام داده که حملات دیروز به دمشق و استانهای جنوبی به بهانه حمایت از اقلیت دروزی انجام شد.
واکنشهای داخلی و منطقهای
دولت انتقالی سوریه این اقدامات را نقض آشکار حاکمیت ملی و حقوق بینالملل ارزیابی کرده و خواستار محکومیت جهانی شده است. واکنشها صرفاً به دمشق محدود نبوده است؛ آمریکا نسبت به تشدید درگیریها هشدار داده و خواستار آتشبس فوری شده است. ترکیه نیز با ایجاد اختلال الکترونیکی در تجهیزات جنگندههای اسرائیلی و حمایت غیرمستقیم از گروههای معارض، عملاً در این منازعه فعال شده است. روسیه با تأکید بر اهمیت حفظ عمق استراتژیک خود، نگران پیشروی بازیگران ناتو و اسرائیل بوده و مایل به ایفای نقش میانجی است. در این میان شورای همکاری خلیج فارس نیز، ضمن ابراز نگرانی درباره ثبات منطقه، خواستار احترام به حاکمیت سوریه شده است.
نهایتاً از شب گذشته تقریباً درگیری میان دو طرف متوقف شده و اخباری درباره دستیابی به آتشبس منتشر شده است. در این میان احمد الشرع (معروف به محمد الجولانی)، رئیس حکومت انتقالی سوریه بدون هیچ گونه مقاومتی که مورد انتقاد نیز قرار گرفته، در ویدیویی ضمن اشغالگر خواندن اسرائیل از عقبنشینی نیروهایش از استان سویدا خبر داده است.
پیامدهای ژئوپلیتیکی و سناریوهای پیشرو
رژیم اشغالگر قدس با هدفمند کردن حملات به زیرساختهای حیاتی سوریه در حال تضعیف توان نظامی این کشور و ممانعت از بازسازی ساختار دفاعی آن است. این حملات همچنین زمینههای تشدید اختلافات قومی—مخصوصاً میان دروزیان و قبایل محلی—و حتی خطر تقسیم عملی سوریه را پررنگتر نموده است.
برخی تحلیلگران معتقدند، اگر حمایت خارجی از مناطق قومی مانند سویدا و شمال سوریه (کردها) ادامه یابد، احتمال تجزیه یا خودمختاری بخشهایی از سوریه جدیتر میشود. در این چارچوب، سناریوهای مهمی قابل تصور است:
- تداوم حملات و شکلگیری مناطق حائل یا خودمختار تحت حمایت خارجی؛
- بازسازی تدریجی دولت مرکزی با حمایت قدرتهای منطقهای و محور مقاومت؛
- بروز رقابت و حتی درگیریهای بیشتر میان بازیگران منطقهای از جمله ایران و ترکیه بر سر نفوذ و آینده سوریه.
نقش گروههای رادیکال اسلامگرا و احتمال ظهور ائتلافهای جدید
تحولات اخیر نشان میدهد که ایران و ترکیه هر دو تلاش دارند جایگاه خود را در معادلات جدید سوریه حفظ و تقویت کنند. هرچند رقابت و تنشهای دیپلماتیک، حتی با احضار سفرای دو کشور، مشهود است، اما شواهدی مبنی بر تمایل به همکاری تاکتیکی به ویژه در موضوع بازسازی سوریه یا مقابله با تهدیدات مشترک نیز وجود دارد.
حملات سنگین اسرائیل به سوریه به بهانه حمایت از اقلیتها در جنوب، نمایانگر مرحلهای تازه از پیچیدگی بحران سوریه است؛ جایی که رقابت بازیگران منطقهای و فرامنطقهای، تنشهای قومی و مذهبی و نقض مستمر حاکمیت ملی، آینده این کشور را بار دیگر در هالهای از ابهام قرار داده است. تداوم و نوع واکنش نیروهای داخلی و خارجی، تعیینکننده مسیر سوریه خواهد بود: از احتمال تجزیه تا شکلگیری ساختارهای فدرالی یا نوعی بازگشت به دولت مرکزی با ترتیباتی جدید.
نویسنده: دکتر حمیدرضا کفاش، معاون پرورشی وفرهنگی اسبق وزارت آموزش وپرورش
انتهای پیام/