به گزارش خبرگزاری تسنیم، در دنیای پرتلاطم سیاست بینالملل، وقوع منازعه و جنگ به علت زیادهخواهی سران برخی کشورها یکی از امور اجتنابناپذیری است که بارها در طول تاریخ تکرار شده است. بعد از شروع جنگها یکی از مهمترین دغدغههای حاکمیت در کنار مدیریت میدان جنگ، مدیریت صحیح روند عادی زندگی مردم است؛ به نحوی که مردم تأثیر جنگ را در زندگی خود احساس نکنند. یکی از مهمترین تأثیراتی که مردم در پی جنگها احساس میکنند، کمبود مواد غذایی به دلیل افزایش تقاضا در بین مردم است. به گواه تاریخ، یکی از معضلاتی که نمونههای فراوانی از آن پس از جنگ در کشورهای جنگزده اتفاق افتاده، قحطی و کمبود مواد غذایی بوده که در برخی موارد سبب کشته شدن تعداد بالایی از شهروندان کشور جنگزده شده است. یکی از تلخترین اتفاقات تاریخ ایران، قحطی بین سالهای 1296 تا 1298 است که در سالهای پایانی جنگ جهانی اول به وقوع پیوست. در سال 1296 ارتش انگلستان به ایران حمله و بخشهایی از کشور را اشغال کرد و طبق برخی نقلها 5 تا 10 میلیون نفر در اثر قحطی ایجادشده توسط انگلستان جان خود را از دست دادند. از دیگر نمونههای تاریخی، قحطی رخ داده در روسیه در سال 1921 بر اثر جنگ داخلی بر سر به دست گرفتن قدرت در آن کشور بود که در این قحطی نیز حدود 5 میلیون نفر جان خود را از دست دادند.
لذا امنیت غذایی یک سیاست حیاتی و مهم در تمام کشورهای دنیا است و هر کشوری با توجه به منابع و ظرفیتهای خود به دنبال ایجاد امنیت غذایی در حالت صلح و به خصوص در وضعیت جنگی است.
کوبا، نمونه موفق اصلاحات برای امنیت غذایی
کوبا در زمان جنگ سرد یکی از اعضای بلوک شرق و در جبهه مقابل آمریکا و غرب بود. در اواخر دهه 1980 و پس از فروپاشی شوروی، دولت کوبا مهمترین حامی خود را از دست داد اما سعی کرد به جای اینکه دست به دامان آمریکا شود با اتّکای به قدرت مردم خود، مشکلات را حل کند. یکی از مشکلات مهم کوبا پس از نابودی بلوک شرق، کمبود مواد غذایی به علت قطع شدن واردات این محصولات به داخل خاک کوبا بود. دولت کوبا با درک این شرایط، سیاستهای توسعه کشاورزی شهری و نیمهشهری را در دستور کار خود قرار داد و برنامههایی مانند "Jardines de la Ciudad" (باغهای شهری) و "Organopónicos" (سیستمهای کشت ارگانیک در فضای کوچک) را آغاز کرد.
در اوایل دهه 1990 دولت کوبا به دخیل کردن دانش در کشاورزی سنتی برای ترویج روشهای کمهزینه و سازگار با محیط زیست پرداخت و نتایج مثبتی نیز از آن به دست آورد. در سال 1994 دولت، قانون کشاورزی را تصویب کرد که این قانون بر حمایت از کشاورزان خُرد، ترویج کشاورزی اصولی و علمی و حفاظت از محیط زیست تأکید داشت. در نتیجه این تلاشها دهه 2000 تولید محصولات غذایی و کشاورزی در کوبا رشد چشمگیری داشت و به گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) تولید محصولات کشاورزی در سال 2005 به نسبت سال 1990 رشد 50 درصدی را ثبت کرد. دهه 2010 برای کوبا دهه تثبیت و رسیدن به امنیت غذایی بود. در سال 2012، کوبا "برنامه ملی امنیت غذایی و تغذیه" را راهاندازی کرد که بر بهبود دسترسی به غذا، آموزش تغذیه و حمایت از کشاورزی خانوادگی تأکید داشت. در سال 2020 به گزارش FAO کوبا توانست با تلاش نرخ گرسنگی را به زیر 5/2 درصد برساند؛ عددی که کوبا را جزء موفقترین کشورهای آمریکای لاتین در این زمینه قرار داد. لذا تحولات سیاسی و نظامی میتواند زمینه بیداری سیاستگذاران و مسئولین برای توجه بیشتر به حوزه امنیت غذایی باشد.
به گفته مقامات ایرانی، در تجاوز اخیر ائتلاف صهیونیستی ـ آمریکایی علیه ملت ایران، یکی از برنامههای رژیم صهیونی پس از آغاز تجاوز، سوء استفاده از اعتراضات احتمالی مردمی بود که البته پایمردی ملت مقاوم ایران این برنامهریزی دشمن را از بین برد. یکی از مواردی که احتمالاً رژیم صهیونیستی برای برافروختن اعتراضات مردمی روی آن حساب کرده، کمبود مواد غذایی در شرایط جنگی است. وقفه فعلی در جریان جنگ بین ایران و ائتلاف صهیونیستی ـ آمریکایی، فرصتی مناسب برای توجه به امنیت غذایی درون کشور است که مسئولین باید با توجه به تجربیات جهانی، این فرصت را غنیمت بشمرند. البته که برخی از فعالیتهای لازم برای ایجاد امنیت غذایی در کشور، نیازمند زمان است و در کوتاهمدت محقق نمیشود و لازم است این برنامهها به مرور شروع شده و برنامهریزی دقیقی برای تحقق آن انجام گیرد. در کوتاهمدت نیز برای ایجاد امنیت غذایی پایدار در شرایط جنگی، ضروری است هم تولید به میزان ممکن افزایش پیدا کرده و پایدار گردد و هم مصرف کنترل شده و سازوکارهای توزیع مناسب در شرایط بحران ایجاد گردد.
انتهای پیام/؛