خبرگزاری تسنیم، یزد - در جهانی که بحرانهای اقلیمی، اطلاعات نادرست، ناامنیهای اقتصادی و تنشهای سیاسی روز به روز بیشتر میشوند، سلامت انسان بیش از هر زمان دیگری بهعنوان یک مسئله راهبردی شناخته میشود. اما پرسش اساسی اینجاست: آیا سلامت در عمل نیز در رأس دغدغههای مردم و مسئولان قرار دارد؟
آمارهای رسمی و بینالمللی گویای چالشی عمیق در نظام سلامت ایران است. اگرچه امید به زندگی در کشور حدود 76 سال گزارش شده، اما روندی نزولی به دلیل شیوع بیماریهای غیرواگیر و آلودگیهای زیستمحیطی مشاهده میشود. بیماریهایی چون دیابت، سرطان و بیماریهای قلبی مسئول بیش از 70 درصد مرگومیرها در کشور هستند؛ بیماریهایی که بخش قابل توجهی از آنها قابل پیشگیریاند.
با این حال، سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی تنها حدود 6 درصد است؛ رقمی که در مقایسه با استاندارد کشورهای توسعهیافته، نشان از کمتوجهی به این حوزه دارد. در سوی دیگر، میزان پرداخت از جیب مردم برای دریافت خدمات درمانی در برخی سالها به بیش از 40 درصد رسیده؛ وضعیتی که نشان میدهد هنوز بار مالی سلامت بر دوش خانوارهاست و پوشش حمایتی ناکافی است.
در چنین شرایطی، بررسی افکار عمومی نیز نشان میدهد که سلامت هرچند بهعنوان یک ارزش درک میشود، اما جایگاه آن در میان اولویتهای واقعی مردم، چندان پایدار نیست. تجربه دوران کرونا بهخوبی نشان داد که در بحرانها، سلامت میتواند به دغدغه اول جامعه تبدیل شود، اما پس از عبور از بحران، دوباره سایه سنگین مسائل معیشتی و اقتصادی، جای آن را میگیرد.
از منظر سیاستگذاری نیز فاصلهای آشکار میان شعارها و اقدامات عملی وجود دارد. پرسش اینجاست که آیا در تصمیمگیریهای کلان کشور، سلامت بهعنوان یک مؤلفه حیاتی در نظر گرفته میشود؟ در طرحهای عمرانی، صنعتی یا زیستمحیطی، آیا پیوست سلامت واقعاً اجرا میشود یا صرفاً در حد یک فرم اداری باقی میماند؟
سلامت تنها مسئولیت وزارت بهداشت نیست. تصمیمات هر وزارتخانه، هر سازمان و حتی هر فرد میتواند در بلندمدت به تقویت یا تضعیف سلامت عمومی منجر شود. در جهانی که مخاطرات اقلیمی و زیستی بیش از پیش سلامت انسان را تهدید میکند، نظام آموزشی، نظام اقتصادی، شهرسازی، صنایع و حتی رسانهها باید نقش خود را در حفظ سلامت جامعه بشناسند و ایفا کنند.
بسیاری از کشورهای توسعهیافته با تأسیس صندوقهای مقابله با تهدیدات سلامت، اصلاح سیاستهای غذایی، کنترل آلایندهها و بازآرایی نظام آموزشی، گامهایی اساسی برای مواجهه با بحرانهای پیشرو برداشتهاند. این در حالی است که در ایران، همچنان زیرساختهای تابآوری سلامت در برابر بحرانها نیازمند بازنگری، نوسازی و آیندهنگری جدی هستند.
سلامت، برخلاف تصور عمومی، یک مفهوم فردی یا صرفاً پزشکی نیست. بلکه نتیجه انتخابهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی ماست. اگر سلامت در اولویت قرار گیرد، بسیاری از بحرانها اصلاً به وجود نمیآیند.
در پایان، پاسخ به این پرسش که «آیا سلامتی دغدغه اول ماست؟» تنها با بررسی سیاستها، بودجهها و سبک زندگی ممکن است. سلامت اگرچه در زبان دغدغهای ملی است، اما در عمل، هنوز راه زیادی برای رسیدن به جایگاه واقعیاش در پیش دارد.
یادداشت از: محمدهادی فرح زادی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد
انتهای پیام/781