آیت الله سید محمدعلی فقیهی، استاد درس خارج فقه و اصول، در گفتوگو با گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، در تبیین ماهیت نماز جمعه و جایگاه آن در جامعه دینی و تمدنی گفت: اگر مؤمنین اهمیت نماز جمعه را طبق این آیه و احادیثی که وجود دارد درک میکردند، خرید و فروش و کسب و کار را برای حضور در این فریضه الهی رها میکردند. خداوند در قرآن کریم میفرماید «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نُودِیَ لِلصَّلَاةِ مِنْ یَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَىٰ ذِکْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَیْعَ ذَٰلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ». یعنی «ای کسانی که ایمان آوردهاید، چون برای نماز جمعه ندا داده شود، به سوی ذکر خدا بشتابید و داد و ستد را رها کنید. این برای شما بهتر است اگر بدانید.»
وی بیان کرد: براساس آیات قرآن و منابع دینی، علت تأکید بر حضور در نماز جمعه این است که دین اسلام، تنها دین فردی نیست و دینی اجتماعی به شمار میرود و در ان وظایف اجتماعی از جمله نماز جماعت و نماز جمعه و بسیاری از فریضههای اجتماعی پررنگ است.
این استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با بیان این که در حج نیز سالی یک بار همه مسلمین کنار هم جمع میشوند تا از حال یکدیگر باخبر شوند، ادامه داد: یکی از اجتماعات مهم، نماز جمعه و جایگاه آن در جوامع اسلامی است و هر جمعه مردم از جاهای مختلف تا شعاع دو فرسنگی در نماز جمعه شرکت میکنند، در روز جمعه حتی مساجد باید نمازهای جماعت را تعطیل کنند و همه در یکجا جمع شوند و در یک مرکزیت، این فریضه را به جای آورند و چه در شهر و روستا، در کنار یکدیگر نماز را اقامه کنند.
فقیهی عنوان کرد: در واقع نماز به جای اینکه در محلهها باشد، در یک مرکز و یک مکان واحد با حضور همه مردم محلات و شهر و روستا اقامه میشود و این یکی از نشانههای مهم در اجتماعی بودن دین اسلام است.
وی بیان کرد: در اهمیت نماز جمعه، روایات و احادیث زیادی وجود دارد، امام صادق(ع) در این باره میفرماید: هیچ قدمی نیست که در راه نماز جمعه برداشته شود مگر آنکه خدا بدن آن را بر آتش حرام میسازد، همچنین در روایت دیگری از امام صادق(ع) آمده که «هر کس در نماز جمعه شرکت کند، خداوند سختی های روز قیامت و وحشت های آن را بر او سبک می کند.»
استاد دروس خارج فقه اظهار کرد: امام صادق علیه السلام در جایی از رسول خدا نقل میکنند که فرمود نماز جمعه را دریابید که حجّ تهى دستان است. از امام باقر علیه السلام نیز نقل شده که هرکه ، بدون عذر و علّتى ، سه جمعه پیاپى در نماز شرکت نکند خداوند بر دل او مُهر زند؛ در این حدیث منظور از مهر زدن بر دل این است که درک و فهم امور معنوی از او گرفته میشود.
آیت الله فقیهی افزود: نماز جمعه به عنوان اجتماع عظیمی از مسلمانان، گویای وحدت و انسجام است و برکات زیادی در این اجتماع انسانی در عبادت جمعی نهفته است.
وی گفت: نماز جمعه جایگاه جمع شدن مؤمنین است و در تریبون نماز جمعه نیز سخنان مهمی طرح میشود؛ در چنین اجتماع عظیم، امام جمعه نیز جایگاه مهمی دارد و وظایف مهمی برعهده ایشان است.
استاد دروس خارج فقه عنوان کرد: سخنانی که امامان جمعه در خطبهها بیان میکنند، سبب میشود هر هفته دین و ایمان مردم تقویت و اطلاعات مردم کامل و مسائل برای جامعه تحلیل شود و مردم با آگاهی از مسائل بدانند چه وظیفهای در قبال مسائل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و دینی دارند.
وی بیان کرد: امام رضا (ع) در مورد نماز جمعه فرمودهاند که دو خطبه برای آن قرار داده شده است زیرا نماز جمعه یک اجتماع عمومی است و این فرصت به امام مسلمین داده میشود تا مردم را موعظه کند، به اطاعت از خدا ترغیب کند، از گناهان بازدارد، و آنها را از مسائل مهم دینی و دنیوی آگاه سازد. به عبارت دیگر، خطبههای نماز جمعه فرصتی برای امام است تا با مردم سخن بگوید و آنها را در مسیر درست هدایت کند.
فقیهی تصریح کرد: ما حتی در احادیث داریم که ترک نماز جمعه بدون علت نشانه نفاق است، در این باره پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «کسی که سه جمعه را بدون عذر ترک کند، از منافقین به حساب میآید».
وی اظهار داشت: امام جمعه با توصیههایی که دارد موجب میشود مردم در جامعه از معصیت خدا ترسیده شوند و موعظه اخلاقی و مسائل جامعه و مصلحت دین و دنیا به خوبی بیان شود و اینکه در مقابل دوست و دشمن چه رفتاری باید داشت و برنامه زندگی چطور تنظیم گردد.
این استاد دروس خارج فقه ادامه داد: امام جمعه میتواند با بیان مسائل روز جهان، ضررها و منفعت رویدادها را تبیین نماید مثلا در همین جنگ اخیر، بزرگان و دانشمندان و مردم عزیز به شهادت رسیدند و اینها باید جبران شود از طرفی منافع این جنگ و این که چه درسی به دشمن دادیم مطرح شود.
وی خاطرنشان کرد: نماز جمعه، تریبونی برای جهاد تبیین و تحلیل مسائل و ارتقای سطح اگاهی جامعه است و این ظرفیت مهم باید به بهترین شکل مورد بهرهبرداری قرار بگیرد.
فقیهی گفت: وقتی در دل بحرانها، تریبون نماز جمعه به روشنگری مسائل میپردازد، جامعه به آگاهی و آرامش دست مییابد و وقتی اگاهی جامعه بالا رفت، دشمن امکان موج سواری بر مسائل را ندارد و این هنر امامان جمعه را در مدیریت مسائل و بحرانها به خوبی نشان میدهد.
وی بیان کرد: نماز جمعه میتواند موجب یکصدایی و همصدایی جامعه شود، همچنین مردم را میتواند از اتفاقات مختلف در اقصی نقاط دور و نزدیک جهان آگاه سازد، اینکه مردم مظلوم مسلمان در برخی از کشورها چه سرنوشتی دارند و وظیفه ما در قبال آنها چیست، حتی نماز جمعه میتواند تریبونی برای جلب کمکهای مردمی به این مردم مظلوم و حتی در تامین نیاز مردم در کشور نیز موثر باشد.
این استاد حوزه علمیه قم عنوان کرد: در این آیین عبادی سیاسی، مردم با مسائل مختلف چه در ارتباط با مصلحت و یا مفسده جامعه آشنا میشوند و این امر در سلامت جامعه دینی اهمیت زیادی دارد، در این راستا تذکراتی در مورد حجاب بیان میشود که باعث فساد در جامعه است و یا گرانفروشی و احتکار که زمینه فساد در جامعه را فراهم میکند و یا حتی تذکراتی را به مسئولان میدهد و همه اینها سازنده است.
وی اظهار داشت: وقتی در تریبون به مسئولان تذکراتی داده میشود، شرایط زندگی مردم به دلیل تغییر رویکردها بهتر خواهد شد و این از برکات نماز جمعه است، در این فریضه الهی، مردم جامعه و مسئولان و متولیان همه با وظایف خود آشنا میشوند.
فقیهی تصریح کرد: نماز جمعه و شکوه همدلی و وحدت مردم نشان از اقتدار نظام اسلامی است، همانطور که ملت شریف ایران در جنگ 12 روزه با حضور در نماز جمعه با وجود خطرات و تهدیداتی که وجود داشت وظیفه خود را شناختند و اقتدار ایران اسلامی را به نمایش گذاشتند و توانستند جنگ را به نفع اسلام و کشور عزیزمان رقم بزنند و دشمن را شکست دهند.
خبرنگار: حمیده زند
انتهای پیام/