به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، اربعین حسینی هر ساله میزبان میلیونی از عاشقان اهل بیت (ع) از سراسر جهان است؛ پدیدهای بینظیر که نه تنها جلوهای از شور و شعور دینی و معنوی است، بلکه به واسطه ظرفیتهای گسترده رسانهای امروز، به یک میدان بزرگ تبیین و معرفی ارزشهای عاشورایی تبدیل شده است. این گردهمایی عظیم، فرصتی بیبدیل برای مقابله با تحریفهای تاریخی و فرهنگی عاشورا و انتقال درست و جامع پیامهای آن به نسلهای جدید و مخاطبان جهانی به شمار میرود.
اهمیت اربعین در فرهنگ عاشورایی
اربعین، علاوه بر بعد عبادی و زیارتی، عرصهای فرهنگی و اجتماعی است که نماد پیوند میان عشق، مقاومت و امید است. این مراسم بزرگ، بهعنوان یک تجربه مردمی، بهطور طبیعی به بازنمایی آرمانهای امام حسین (ع) و قیامشان در برابر ظلم میپردازد. از همین رو، اربعین محلی است برای زنده نگه داشتن نهضت عاشورا، اما به شیوهای نو و متناسب با مقتضیات زمان.
در عصر رسانه، حضور گسترده زائران و فعالیتهای متنوع فرهنگی در مسیر نجف تا کربلا، علاوه بر معنویت، زمینهساز تولید و نشر محتواهای فراوانی در قالبهای مختلف است؛ از تصاویر و ویدئوهای زنده تا گزارشهای خبری، مستندهای کوتاه، پادکستها و گفتارهای تحلیلی. این حجم عظیم محتوا، اگر به درستی مدیریت و هدایت شود، میتواند نقش مؤثری در تبیین صحیح پیام عاشورا داشته باشد.
تحریف عاشورا؛ چالشی مداوم
متأسفانه، عاشورا و پیامهای آن همواره هدف تحریفها و تفسیرهای نادرست قرار گرفته است. این تحریفها گاهی به دلیل فاصله زمانی و جغرافیایی، گاهی به سبب کماطلاعی و گاهی از روی اغراض سیاسی و فرهنگی ایجاد شدهاند. از سوی دیگر، رسانههای معاند و جریانهای مخالف، با دستکاری در روایتها و استفاده از ابزارهای نوین تبلیغاتی، سعی در تضعیف و تغییر مفهوم قیام حسینی دارند.
در این میان، اربعین بهعنوان یکی از مهمترین فرصتها برای مقابله با این تحریفها شناخته میشود. چرا که این واقعه، یک بستر واقعی و ملموس از حضور میلیونها انسان متعهد و معتقد است که میتوانند با روایتهای مستقیم و مستند خود، پیام اصلی عاشورا را به جهانیان برسانند.
ظرفیت رسانهای اربعین در تبیین زینبی
«تبیین زینبی» به معنای ارائه روشنگرانه و هوشمندانه پیامهای عاشورا با نگاهی که برگرفته از فرهنگ مقاومت حضرت زینب (س) است، از اهمیت ویژهای برخوردار است. حضرت زینب (س) پس از حادثه کربلا، با بصیرت و شجاعت خود، علاوه بر حفظ حریم امام حسین (ع)، پیام نهضت را به جهانیان منتقل کرد. این سبک تبیین، که بر مقاومت، صبر، آگاهی و بیان حقایق تأکید دارد، میتواند در عرصه رسانهای امروز به مثابه الگویی موثر برای انتقال پیام عاشورا باشد.
اربعین به دلیل حضور پرشور و متنوع زائران و فعالیتهای مردمی، بستر مناسبی برای تولید محتواهای زینبی است. روایتهای عینی و زنده از حضور زائران، گفتوگو با خانوادههای شهدا، نمایش نمادهای مقاومت، برگزاری سخنرانیها و اجرای نمایشهای خیابانی، همه و همه بخشی از این ظرفیت رسانهای بزرگ هستند.
نقش شبکههای اجتماعی و فضای مجازی
در عصر حاضر، شبکههای اجتماعی به مهمترین بستر نشر و بازنشر اطلاعات تبدیل شدهاند. در اربعین، میلیونها کاربر با اشتراکگذاری تصاویر، ویدئوها و تجربیات خود، باعث گسترش پیام عاشورا به زبانهای مختلف و فرهنگهای گوناگون میشوند. این پدیده، اگر به شکل هوشمندانه و سازمانیافته هدایت شود، میتواند یکی از قویترین ابزارهای مقابله با تحریف و ارائه روایت درست باشد.
به عنوان مثال، صفحات رسمی و غیررسمی موکبها، گروههای مردمی و تشکلهای فرهنگی با تولید محتوای تخصصی و جذاب، ضمن جذب مخاطب، زمینه ساز شکلگیری گفتمانهای صحیح و علمی درباره عاشورا و فرهنگ مقاومت میشوند. علاوه بر این، استفاده از ابزارهای نوین مانند اینفوگرافیک، پادکست، ویدئوهای کوتاه و لایوهای زنده، به انتقال پیام کمک میکند.
چالشها و ضرورت برنامهریزی
با وجود ظرفیتهای عظیم، بدون برنامهریزی دقیق و مدیریت محتوایی، ممکن است فرصت اربعین برای تبیین پیام عاشورا به خوبی محقق نشود. پراکندگی محتوا، کمعمقی تحلیلها و حضور پیامهای غیرکارشناسی یا تحریف شده میتواند اثرگذاری این رویداد را کاهش دهد. بنابراین، ضرورت دارد نهادهای فرهنگی، رسانهای و مردمی با همکاری یکدیگر، برنامههای هماهنگ و منسجمی برای تولید، بازنشر و تحلیل محتوا تدوین کنند.
علاوه بر این، آموزش به فعالان رسانهای و فرهنگی که در مسیر اربعین حضور دارند، میتواند به ارتقای کیفیت تولیدات کمک کند. این آموزشها باید شامل مباحثی درباره تاریخچه عاشورا، اصول تبیین زینبی، مهارتهای رسانهای و مقابله با جنگ نرم باشد.
تبیین زینبی اربعین
اربعین بهعنوان بزرگترین گردهمایی دینی جهان، فرصتی کمنظیر برای تبیین پیام عاشورا در عصر رسانه است. با بهرهگیری از ظرفیتهای مردمی و رسانهای این رویداد، میتوان ضمن مقابله با تحریفهای تاریخی و فرهنگی، پیام ایستادگی، مقاومت و امید را به زبان امروز و برای مخاطبان جهانی بازگو کرد.
تبیین زینبی، بهعنوان الگویی هوشمندانه و تأثیرگذار، میتواند نقشی کلیدی در انتقال این پیام ایفا کند و اربعین را به عرصهای زنده برای نشر فرهنگ مقاومت و آزادگی تبدیل نماید.
یادداشت از امیرعلی مرادی، پژوهشگر دینی
انتهای پیام/