به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، نشست چند روز اخیر در کاخ سفید، با حضور ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهور اوکراین، دونالد ترامپ رئیسجمهور ایالات متحده و رهبران ارشد اتحادیه اروپا، یکی از نقاط عطف در روند جنگ اوکراین محسوب میشود.
در ظاهر، هدف این نشست تلاش برای یافتن راهی به سوی صلح و پایان دادن به درگیری بود، اما واقعیتهای پشت پرده نشان میدهد که این دیدار بیش از آن که پایان جنگ را مدنظر داشته باشد، بهنوعی مدیریت جنگ بهمثابه ابزار چانهزنی سیاسی، امنیتی و اقتصادی بوده است.
تجربه جنگهای نیابتی و طولانی در تاریخ معاصر نشان داده که غرب غالباً به دنبال «کنترل بحران» و بهرهبرداری از آن است، نه حل کامل و عادلانه آن.
ترامپ در این نشست کوشید خود را «میانجی صلح» معرفی کند، اما واقعیت این است که این میانجیگری بیشتر مصرف انتخاباتی دارد. او برای جلب آرای بخش بزرگی از جامعه آمریکا که خسته از هزینههای جنگ هستند، باید چهرهای «صلحجویانه» از خود ارائه دهد.
در عین حال، قراردادهای 90 میلیارد دلاری تسلیحاتی که در این نشست به امضا رسید، نشان داد که جنگ همچنان سودآورترین صنعت برای واشنگتن است. به بیان دیگر، ترامپ با شعار صلح اما با ابزار جنگ به میدان آمده است؛ او میخواهد در ظاهر جنگ را متوقف کند، اما در عمل، آن را به ابزار چانهزنی اقتصادی و انتخاباتی تبدیل کرده است.
کشورهای اروپایی در نشست واشنگتن با دو دغدغه اصلی حضور داشتند: نخست، نگرانی امنیتی ناشی از ادامه جنگ و احتمال سرایت آن به مرزهای شرقی اروپا. دوم، وابستگی به آمریکا در حوزه امنیتی و اقتصادی.
اگرچه رهبران فرانسه و آلمان بر لزوم «تضمینهای امنیتی پایدار» برای اوکراین تأکید کردند، اما واقعیت این است که اروپا از یکسو خواهان کاهش تنشهاست و از سوی دیگر، نمیتواند از سایه واشنگتن خارج شود.
همین وضعیت متناقض، اروپا را در موقعیتی قرار داده که جنگ اوکراین برای آنها نه پایان بحران، بلکه ابزاری برای بازتعریف نقش امنیتیشان در چارچوب ناتو باقی بماند.
لودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین نیز در این نشست تلاش کرد جنگ را به ابزاری برای گرفتن امتیازهای بیشتر از غرب تبدیل کند. درخواست تضمینهای امنیتی مکتوب ظرف 10 روز آینده، تأکید بر ادامه حمایتهای تسلیحاتی و مالی گسترده و همچنین آمادگی برای نشستن پای میز مذاکره با پوتین اما تحت چتر حمایتی واشنگتن و بروکسل.
به این ترتیب، اوکراین بیش از آنکه بهدنبال پایان جنگ باشد، بهدنبال حفظ بقای سیاسی و نظامی خود از طریق تبدیل جنگ به یک ابزار چانهزنی دائمی است.
روسیه هنوز واکنش رسمی مثبت به طرحهای نشست واشنگتن نشان نداده و این سکوت معنادار است. مسکو بهخوبی میداند که اختلافات جدی میان آمریکا و اروپا در مورد آینده جنگ اوکراین وجود دارد.
کرملین تلاش میکند با استفاده از این اختلافات، ابتکار عمل را در میدان نبرد حفظ کرده و امتیاز بیشتری در مذاکرات احتمالی بگیرد. برای روسیه، ادامه جنگ در وضعیت «مدیریت شده» بهتر از توافقی است که موقعیت ژئوپلیتیک آن را تضعیف کند. به بیان دیگر، مسکو هم از تداوم این وضعیت بهرهمند میشود و آن را ابزار فشار راهبردی علیه غرب میداند.
مهمترین نتیجه نشست واشنگتن این است که جنگ اوکراین بهجای آنکه پایان یابد، اکنون به ابزاری برای چانهزنی تبدیل شده است.
برای آمریکا، ابزاری برای بازتعریف رهبری جهانی و استفاده انتخاباتی. برای اروپا، ابزاری برای توجیه وابستگی امنیتی به ناتو و آمریکا. برای اوکراین، ابزاری برای بقا و کسب تضمینهای امنیتی و مالی و در نهایت برای روسیه، ابزاری برای فشار بر غرب و تثبیت موقعیت ژئوپلیتیک در اوراسیا.
این رویکرد نشان میدهد که نشست واشنگتن بیشتر یک مدیریت بحران بود تا یک تلاش واقعی برای پایان دادن به آن.
یکی از نکات کمتر دیدهشده این نشست، توافق تسلیحاتی عظیم میان آمریکا و اوکراین بوده است. قرارداد 90 میلیارد دلاری خرید تسلیحات شامل سیستمهای دفاع هوایی، پهپادها و فناوریهای پیشرفته است.
تقویت صنایع نظامی آمریکا با بهرهگیری از جنگ اوکراین بهعنوان بازار مصرف دائمی. این واقعیت نشان میدهد که حتی در پوشش «دیپلماسی صلح»، آنچه عملاً رخ میدهد، ادامه جنگ در شکل اقتصادی و صنعتی است.
به طور کلی آنچه در نشست کاخ سفید رخ داد نشان از آن دارد که صلح واقعی نه در دستورکار آمریکا است و نه اروپا؛ هر دو بیشتر بهدنبال مدیریت جنگ هستند و اینکه اوکراین جنگ را به ابزار بقای سیاسی و اقتصادی خود بدل کرده است.
روسیه از اختلافات غربیها بهره میبرد و عجلهای برای پایان جنگ ندارد. قراردادهای تسلیحاتی نشان میدهد که جنگ، به صنعتی سودآور و ابزاری برای معاملهگری تبدیل شده است.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که نشست واشنگتن، برخلاف تبلیغات رسانهای، نه نقطه پایان جنگ بلکه مرحلهای تازه در نهادینهسازی جنگ بهعنوان ابزار چانهزنی ژئوپلیتیکی و اقتصادی است.
نویسنده: معصومه محمدی، کارشناس مسائل روسیه
انتهای پیام/