به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سیدطاها میرمحمدی گفت: یکی از اساسیترین چالشها، کمبود سرمایهگذاری هدفمند جسورانه در تحقیق و توسعه است. بسیاری از شرکتهای بالادست و پایین دست این حوزه ها با وجود درآمدهای قابل توجه، سهم ناچیزی از بودجه خود را به تحقیقوتوسعه اختصاص میدهند.
این کارشناس حوزه سرمایه گذاری، گفت: صنایع صادرات محوری مثل صنعت پتروشیمی ایران بهعنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی کشور، نقشی تعیینکننده در صادرات، اشتغال و تأمین ارز دارد. با این حال، در حوزه فناوری و تحقیقوتوسعه (R&D) با موانع جدی روبهروست؛ موانعی که اگر حل نشوند، مزیتهای نسبی کشور در این حوزه روز به روز بیشتر تضعیف خواهد شد.
وی افزود: چالش مهم دیگر، تصمیمگیریهای مقطعی و محافظهکارانه مدیران است. به طوری که بسیاری از مدیران صنایع مادر و وابسته حوزه ای مثل پتروشیمی به دلیل نگرانی از ریسکهای فناورانه یا فشارهای کوتاهمدت اقتصادی، حاضر به سرمایهگذاری در طرحهای تحقیقاتی بلندمدت نمیشوند. در نتیجه پروژههایی که میتوانند زنجیره ارزش را توسعه دهند یا فناوریهای نوین تولید را بومیسازی کنند، سالها در مرحله پیشنهاد باقی میمانند و به اجرا نمیرسند.
میرمحمدی تاکید کرد: یکی موانع جدی در مسیر توسعه فناوری بیبرنامگی در پیوند تحقیق و تولید در صنعت پتروشیمی هست، نبود برنامهریزی مشخص برای اتصال پژوهش به تولید، باعث شده است که همکاریهای پژوهشی میان شرکتها و مراکز علمی اغلب مقطعی و فاقد خروجی کاربردی باشند. لذا بسیاری از دستاوردهای علمی کشور هیچگاه وارد چرخه تولید صنعتی نمیشوند و صنعتی مثل پتروشیمی همچنان با اتکا به روشهای قدیمی به کار خود ادامه میدهد این در حالی است که در کشورهای منطقه تمرکز زیادی بر سرمایه گذاری در زیرساخت ها و فناوری صورت گرفته به طوری که ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در عربستان سعودی از حدود 75 میلیون تن در سال، قرار است در پنج سال آینده به بیش از 140 میلیون تن افزایش یابد.
برخی چالشهای بینالمللی نیز شرایط را سختتر کردهاند. محدودیت دسترسی به فناوریهای روز دنیا و تجهیزات پیشرفته، باعث شده بسیاری از پروژههای تحقیقاتی در مرحله آزمایشگاهی متوقف شوند. این موضوع اهمیت خودکفایی فناورانه را دوچندان میکند، اما در عمل حمایت کافی از چنین پروژههایی صورت نمیگیرد.
از منظر مدیریتی، نبود استراتژی کلان نوآوری یا تحقیق و توسعه در سطح سیاست گذار بالادست یکی از موانع به شمار می رود به نحوی که امروز هر مجتمع بهصورت جزیرهای عمل میکند و برنامهای یکپارچه مورد استقبال همه هلدینگ ها برای توسعه فناوری در کل زنجیره وجود ندارد. همین پراکندگی، همافزایی و بهرهبرداری از ظرفیتها را بسیار دشوار کرده است.
علاوه بر موارد فوق به همه این چالشها باید فرسودگی تجهیزات و فناوریهای قدیمی را نیز افزود. بخش بزرگی از مجتمعهای این حوزه پتروشیمی همچنان با فناوریهای دهههای قبل کار میکنند و نوسازی تجهیزات به دلیل کمبود سرمایهگذاری و نبود تصمیمگیری جسورانه به تعویق افتاده است.
میرمحمدی در نهایت تاکید کرد: حال برای عبور از چالشهای موجود نیازمند تدوین یک برنامه ملی و هماهنگ در سطح سیاستگذار صنعت هستیم که به سرمایهگذاری هدفمند جسورانه، ترویج تصمیمگیری بلندمدت و پیوند عملیاتی بین پژوهش و تولید اولویت قائل شود. در این میان، راهبرد تکمیل زنجیره ارزش پاییندست اهمیت ویژهای دارد؛ سرمایهگذاری در صنایع پاییندستی نه تنها به ایجاد ارزش افزوده بیشتر و اشتغالزایی منجر میشود، بلکه باعث کاهش وابستگی به صادرات مواد خام و افزایش بهرهوری کل صنعت میشود.
ایجاد صندوقهای اختصاصی برای حمایت از پروژههای فناورانه، تشویق همکاریهای بلندمدت میان دانشگاهها و شرکتهای صنعتی، و تمرکز بر نوسازی تجهیزات و زیرساختها میتواند بهرهوری و توان رقابتی صنعت را افزایش دهد. همچنین، سیاستگذاران بالادست باید با چارچوبهای تشویقی و تضمین بازدهی منطقی، ریسک سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه و توسعه صنایع پاییندستی را کاهش دهند تا دستاوردهای علمی و فناوری کشور وارد چرخه تولید صنعتی شده و مزیتهای نسبی ایران در صنعتی مثل حوزه پتروشیمی حفظ و تقویت شود. بدون چنین اقدامات هماهنگ، احتمال عقبماندگی در مقایسه با کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی، که با سرمایهگذاری و تمرکز بر فناوری در حال دو برابر کردن ظرفیت تولید خود هستند، افزایش خواهد یافت.
انتهای پیام/