به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرمآباد، لرستان از دوران پارینهسنگی بستر نشو و نمای انسان بودهاست. غارهای یافته، کلدر، کنجی، گیلوران، و قمری، هر یک بخشی از حافظه کهن این سرزمینند.
باستانشناسان، این بطن رازآلود را کاویدهاند. آنچه یافتهاند روایتهایی است از سکونت و کوچ، از آیین و نیاش، از ترس و امید. شواهدی چون صدفهای زینتی و بقایای آتشدان، نشان میدهد که انسان اینجا، نه تنها زیسته، که اندیشیده و آرزو کرده است.
در امتداد همین سرزمین پناهگاههایی سنگی شکل گرفتند که بعدها مأمن نخستین انسانها شدند. پیش از آنکه خط بر کتیبهای نقش بندد یا آتشی در تنوری افروخته شود، انسان در این دیار نشسته بود.
رد پایشان از 40 تا 80 هزار سال پیش هنوز هم در در غاز قمری خرمآباد باقیست. ابزارهای سنگی، استخوانهای بزکوهی و گوزن و بقایای اجاق آتش؛ اینها اسناد زندهایاند از نخستین ارتباط میان انسان و دره، میان خالق و خاستگاه.
اما جلوه عینی و ملموس تاریخ لرستان را باید در بناهای تاریخی و معماری کهن آن جستوجو کرد؛ از پلهای سنگی و آجری، تا کاروانسراها، مقابر و قلعهها.
اما این میراث سترگ، در برابر فرسایش طبیعی، تغییرات اقلیمی، و گاه بیتوجهی مدیریتی، بهتدریج آسیب دیده است. بهگفته عطا حسنپور، مدیرکل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری لرستان، در سال 1403، 50 فصل پروژه مرمتی در بناهای تاریخی این استان آغاز شدهاست.
این پروژهها بر خانههای قدیمی، بافتهای تاریخی شهرهای بروجرد و خرمآباد، و قلعه باجول الیگودرز متمرکز بودهاند. بنا به اعلام مدیرکل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری لرستان،30 میلیارد تومان اعتبار در همین سال برای این مرمتها هزینه شدهاست.
بخش بزرگی از این اعتبار صرف احیای پلهای تاریخی و بافتهای روستایی چون شهنشاه شدهاست؛ نقاطی که هنوز روح زندگی سنتی در آنها جریان دارد.
لرستان را میتوان چون زهدانی از تاریخ ایران دانست؛ جایی که از دل خاک و سنگ، روایتهایی هزارساله بیرون میآید. آنچه در این خاک رخ دادهاست، تنها تاریخ نیست؛ بلکه پیشاتاریخ است. لایهای از بودن که نه با نام، که با زیستن و نخستین نجواهای زمین گره خوردهاست.
انتهای پیام/644/.