گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- در بحبوحه سال 2017 میلادی و با همپوشانی زمانی نسبی حضور مکرون و ترامپ در کاخ سفید و کاخ الیزه، شاهد نزدیکی چشمگیر میان تروئیکای اروپایی و ایالات متحده در قبال طراحی و تدوین استراتژی مهار حداکثری علیه تهران بودیم. این همکاری منجر به تعریف سیاستهای مشترک ضدایرانی و مذاکره بر سر تغییرات مدنظر آمریکا در برجام شد.
مواردی چون بازرسی از اماکن نظامی، محدودیتهای زمانی در برنامه هستهای، فعالیتهای منطقهای و برنامه موشکی ایران، از جمله محورها و شاخصههای این توافق وقیحانه و پشتپرده میان واشنگتن و تروییکای اروپایی محسوب میشد. خروج آمریکا از برجام، این تصور غلط را در میان برخی سیاستمداران ایرانی ایجاد کرد که شکافی میان اروپا و آمریکا در قبال ایران ایجاد شده و اروپا مسیر مستقلی را در پیش خواهد گرفت.
این پیشفرض، منجر به محاسبات نادرستی در سیاست خارجی کشور شد. بهعنوان مثال خلق ساختار نامرئی و مبهم اینستکس محصول مستقیم رایزنیهای پنهان میان کاخ سفید و کاخ الیزه بود اما برخی گروههای سیاسی در داخل ایران این موضوع را مصداق تلاش واقعی اروپا برای نجات برجام یا همکاری جمعی واقعی تلقی کردند! از ابتدا مشخص بود که این سازوکار فاقد ماهیت حقوقی و کارکرد اجرایی بوده و ضمانتی نیز درخصوص استمرار یا حتی شکلگیری اولیه آن وجود ندارد.
با همه این اوصاف، اروپاییان مدعی بودند قادر به رفع تمامی نیازهای اقتصادی ایران (وفق توافق برجام) با فعالسازی اینستکس هستند! از ابتدا مسجل بود که هدف تروییکای اروپایی از چنین موضوعی صرفاً باقی نگاه داشتن ایران در برجام و ملزمسازی آن به حفظ یکطرفه تعهدات پادمانی و فراپادمانی خود به آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است.
بسیاری از منتقدان عرصه سیاست خارجی در همان دوره اول ریاست جمهوری ترامپ هشدار دادند که اینستکس عملاً قادر به تأمین نیازهای اساسی ایران در حوزههای نفتی، بانکی و اعتباری نیست. اما در مقابل اروپاییان مدعی بودند که ساختار اینستکس انعطافپذیر است! مدتی بعد مشخص شد که اروپاییان اینستکس را صرفاً برای خرید دارو و غذا در مقابل نفت طراحی کردهاند اما حتی به این فرمول نیز پایبند نبودند!
بنابراین در ابتدا بنا بود اینستکس نوعی سامانه مالی-اعتباری گسترده و منعطف باشد که در آن مبادلات تهران با شرکتهای اروپایی و موضوع خرید نفت ایران توسط اروپا بهصورتی تضمینشده انجام شود. اما نخستین و تنها مبادله میان ایران و اروپا در بطن اینستکس، در حوزه اقلام پزشکی در پی شیوع بیماری کرونا صورت گرفت: معامله ای بسیار محدود که اساساً اهمیتی برای مخاطبان اینستکس(ملت ایران) نداشت.
وزندهی کاذب کشورهای اروپایی به اینستکس در مواضع آنها کاملا مشهود بود، هرچند که متاسفانه در میان برخی سیاستمداران غربباور، چشمِ بینا و گوشِ شنوایی برای درک آن وجود نداشت.
اکنون، بهواسطه فعالسازی مکانیسم ماشه توسط تروییکای اروپایی، بازخوانی ماجرای اینستکس توسط وزارت امور خارجه کشورمان ضرورت بیشتری پیدا میکند. این روایتگری باید خطاب به سازمانهای بین المللی و افکار عمومی دنیا صورت گیرد.در اینخصوص نباید لحظهای درنگ کرد.
انتهای پیام/