به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، کاهش بیسابقه نرخ باروری و تولد در ایران در سالهای اخیر به یکی از جدیترین دغدغههای کارشناسان و مسئولان حوزه جمعیت تبدیل شده است. آمارها نشان میدهد که روند نزولی تولدها که از دهه 60 آغاز شده بود، در دهه 90 شدت بیشتری پیدا کرده و اکنون کشور را با بحرانی مواجه ساخته که آینده اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی ایران را تهدید میکند.
در نشست آموزشی بررسی ابرچالشها و راهبردهای بهبود شاخصهای جمعیتی که در مرکز بهداشت استان گلستان برگزار شد، صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور، با اشاره به وضعیت موجود، هشدار داد که ایران در حال عبور از مرحله هشدار و ورود به مرحله بحران است.
او یادآور شد که در دهه 60 بیش از دو میلیون تولد سالانه در کشور ثبت میشد، اما این رقم بهتدریج کاهش یافت و در سال گذشته برای نخستین بار طی 65 سال اخیر، تعداد تولدها به کمتر از یک میلیون نفر رسید؛ آماری که نشاندهنده عمق چالش جمعیتی ایران است.
به باور قاسمی، یکی از مهمترین عوامل کاهش زاد و ولد، رسیدن زنان متولد دهه 60 به پایان دوره باروری است. این نسل که سهم قابل توجهی از جمعیت زنان کشور را تشکیل میدهد، در سالهای اخیر کمتر از گذشته به فرزندآوری روی آورده و همین مسئله موجب کاهش جدی تولدها شده است. هرچند همهگیری کرونا نیز باعث تعویق در برخی تولدها شد، اما پیشبینیها حکایت از آن دارد که روند کاهشی جمعیت در سالهای آینده با سرعت بیشتری ادامه خواهد یافت.
وی با هشدار نسبت به پیامدهای سالمندی گسترده جمعیت، گفت: افزایش میانگین سن جامعه ایران میتواند آثار مخربی بر حوزههای مختلف بر جای بگذارد. کاهش نیروی کار، رکود اقتصادی، فشار بر شبکه درمانی و رشد هزینههای بهداشتی از جمله پیامدهایی است که در صورت تداوم وضعیت کنونی گریبان کشور را خواهد گرفت.
بر اساس برآوردهای کارشناسی، اگر این روند تغییر نکند، طی دو دهه آینده حدود 32 درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل خواهند داد؛ وضعیتی که به گفته قاسمی میتواند صندوقهای بیمهای کشور را در معرض ورشکستگی قرار دهد.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور همچنین به مسائل اجتماعی ناشی از سالمندی اشاره و خاطرنشان کرد: افزایش شمار سالمندان در جامعه به معنای گسترش پدیدههایی همچون افسردگی، انزوا و «آشیانه خالی» است. در چنین شرایطی، بسیاری از افراد مسن بدون حمایت کافی فرزندان یا نزدیکان زندگی خواهند کرد و این امر میتواند به بحرانهای روانی و اجتماعی دامن بزند. کاهش باروری نه تنها به کاهش پویایی جامعه منجر میشود، بلکه مانعی جدی بر سر راه خلاقیت و نوآوری نیز خواهد بود.
قاسمی با بیان اینکه تصمیم به فرزندآوری امری شخصی است، اظهارکرد: آثار این اتفاق محدود به خانوادهها نمیماند و در سطح کلان اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی کشور تأثیرگذار خواهد بود.
او نگاه تکبعدی به موضوع جمعیت را اشتباه دانست و افزود: مسائل جمعیتی مجموعهای از عوامل مختلف همچون ازدواج، طلاق، اشتغال، رسانه و فرهنگ را در بر میگیرد و نمیتوان برای حل این بحران تنها به یک عامل بسنده کرد.
کارشناسان حوزه جمعیت معتقدند فرصت اقدام برای جلوگیری از این بحران بسیار محدود است و هرگونه تعلل میتواند پیامدهایی به همراه داشته باشد که جبرانناپذیر خواهد بود. کاهش زاد و ولد و افزایش شتابان میانگین سن جامعه، نه تنها توسعه اقتصادی کشور را با چالش جدی مواجه میکند بلکه بنیانهای اجتماعی و فرهنگی ایران را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. به باور آنان، سیاستگذاران باید در کوتاهترین زمان ممکن مجموعهای از اقدامات حمایتی، فرهنگی و اقتصادی را برای تشویق فرزندآوری و بهبود شاخصهای جمعیتی در دستور کار قرار دهند. اگر امروز برای تغییر روند جمعیتی تصمیمگیری نشود، فردا برای جبران آن بسیار دیر خواهد بود.
انتهای پیام/