به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬ رزمندگان بجنورد، اسفراین، شیروان، گرمه، جاجرم و آشخانه که در سالهای دفاع مقدس با نام شمال خراسان شناخته میشد٬ در طول هشت سال دفاع مقدس در قالب گردانهایی از سپاه و بسیج، در خط مقدم عملیاتهای سرنوشتساز ارتش و سپاه برای دفاع از خاک ایران حضور پررنگ داشتند؛ حضور آنان از آزادسازی بستان تا سد کردن منافقین در مرصاد، جلوهای ماندگار از ایثار و مقاومت مردم خراسان شمالی است.
عملیات طریقالقدس ـ آغاز تجربه بزرگ رزمندگان
عملیات طریقالقدس در آذر 1360، نخستین میدان بزرگ حضور رزمندگان شمال خراسان در نبردهای مشترک سپاه و ارتش بود. نیروهایی از بجنورد، شیروان و اسفراین در قالب گردانهای لشکر 5 نصر در محور آزادسازی بستان نقش عملیاتی کلیدی داشتند.
خطوط مقدم دشمن در این عملیات با شجاعت نیروهای خطشکن بجنوردی شکسته شد؛ آنها در پاکسازی جادههای استراتژیک بستان–سوسنگرد، شرایط را برای پیشروی یگانهای بعدی فراهم کردند.
اسناد بنیاد حفظ آثار نشان میدهد که در این عملیات، بیش از 40 نفر از نیروهای استان به شهادت رسیدند و شمار زیادی نیز مجروح شدند. خانوادههای آنان هنوز خاطرات اعزام فرزندانشان را با اتوبوسهایی که از میادین شهر به سمت جبهه میرفتند، حفظ کردهاند.
مشارکت رزمندگان استان، علاوه بر دستیابی به پیروزی تاکتیکی، روحیه بالایی به دیگر یگانهای کشور داد و اعتماد فرماندهان را نسبت به توان رزمی خراسان شمالی افزایش داد.
طریقالقدس، نقطه آغاز وفاداری همیشگی رزمندگان این دیار به خطوط مقدم جبهه بود.
عملیات فتحالمبین – شکوه در ارتفاعات شوش
فتحالمبین در فروردین 1361، عرصهای برای نمایش توان رزمندگان شیروان و اسفراین به همراه نیروهای بجنورد بود. محور غرب شوش، محل استقرار گردانهایی بود که عمده نفراتشان را جوانان خراسان شمالی تشکیل میدادند.
این رزمندگان وظیفه پاکسازی ارتفاعات حساس را بر عهده داشتند؛ ارتفاعاتی که بر کل منطقه عملیاتی اشراف داشت و تسلط بر آن میتوانست مسیر پیشروی به داخل خاک دشمن را باز کند.
گزارشها نشان میدهد که نیروی خراسانی به دلیل آموزشهای دقیق و روحیه بالا، توانست طی 48 ساعت نخست، بخش قابل توجهی از اهداف را محقق کند.
آزادسازی 2400 کیلومتر مربع از خاک ایران و اسارت بیش از 15 هزار نیروی عراقی، بخشی از نتیجه این عملیات بود که سهم نیروهای استان در آن غیرقابل انکار است.
این عملیات، بنیانی برای حضور گستردهتر رزمندگان شمال خراسان در مرحله بعدی جنگ شد.
عملیات بیتالمقدس – آزادسازی خرمشهر با خون فرزندان استان
اردیبهشت و خرداد 1361، نام خراسان شمالی با آزادسازی خرمشهر گره خورد. نیروهای استان در قالب گردانهای لشکر 5 نصر، در محورهای حساسی که به دروازه جنوبی شهر ختم میشد، جنگیدند.
شهید حاج محمدرضا بابانظر از قوچان و سایر همرزمانش از بجنورد، به همراه دهها شهید دیگر از اسفراین و شیروان، در نبردهای نفسگیر این عملیات جان خود را فدای آب و خاک ایران کردند.
تکهای شبانه، مقاومت مقابل ضدحملات دشمن و گذر از مناطق مینگذاریشده، بخشی از افتخارات ثبتشده نیروهای استان در این نبرد است.
شهید محمد علی صفا از رزمندگان ارتشی و تکاوران زبده و نامدار ارتش جمهوری اسلامی ایران یکی از چهره های ماندگار استان خراسان شمالی در خرمشهر سرافراز است.
آزادسازی خرمشهر نه تنها بُعد نظامی، بلکه پیام سیاسی بزرگی داشت که حضور نیروهای خراسان شمالی در آن، به نماد غیرت و ایثار مردم این استان تبدیل شد. این حماسه، از نگاه رسانههای وقت، اوج همبستگی ملی و توان بسیج مردم سراسر کشور بود.
عملیات والفجر 8 – عبور از اروندرود توسط خطشکنهای شمال خراسان
بهمن 1364، روزهایی بود که اروندرود شاهد عبور دلیرمردانی از بجنورد، شیروان و اسفراین بود. والفجر 8، عملیات پیچیدهای بود که عبور از رودخانه خروشان و حمله به شبهجزیره فاو را در دستور داشت.
رزمندگان خراسان شمالی، به دلیل آمادگی بدنی و روحیه بالا، در گروههای خطشکن قرار گرفتند. آنها ابتدا با قایقهای کوچک وارد رود شدند و در سکوت کامل، به مواضع دشمن نزدیک شدند.
گزارش بنیاد شهید نشان میدهد که بیشترین آمار مجروحان شیمیایی استان، مربوط به این عملیات و بمبارانهای شیمیایی فاو است.
با وجود خسارات سنگین، نیروهای استان موفق شدند بخشهایی از ساحل فاو را تثبیت کرده و امکان پیشروی یگانهای پشتیبان را فراهم آورند. والفجر 8، برای مردم این استان یادآور رشادت در شرایط کاملاً نامتعارف و خطرناک است.
عملیات کربلای 4 و 5 – نبرد تا آخرین نفس در شلمچه
دی و بهمن 1365، شلمچه صحنه نبردی خونین و سرنوشتساز شد. کربلای 4 هرچند با لو رفتن عملیات به عقبنشینی انجامید، اما رزمندگان شمال خراسان بلافاصله در کربلای 5 حضور یافتند تا سد شلمچه را بشکنند.
گردانهای بجنورد، جاجرم و گرمه در محورهای اصلی نبرد، خطوط دشمن را یکی پس از دیگری فتح کردند. حجم آتش دشمن بسیار سنگین بود، اما نیروها با عبور از معابر آبی و گلولای، به محاصره مواضع عراقی پرداختند.
در این عملیات دهها شهید شاخص استان آسمانی شدند؛ اجساد بسیاری از آنان سالها مفقودالاثر ماند و بعدها در تفحصها بازگشتند. کربلای 5 برای این استان، نماد مقاومت تا آخرین قطره خون شد.
عملیات مرصاد ـ پایانی بر توطئه منافقین
مرداد 1367، بعد از اعلام قطعنامه، با حمله سازمان منافقین و پیشروی آنان به داخل خاک ایران همراه شد. عملیات مرصاد، فرصت دیگری برای رزمندگان خراسان شمالی بود تا نقش دفاعی تاریخی ایفا کنند. نیروهای اعزامی از سپاه جوادالائمه و فرماندهی سردار شهید رجبعلی محمدزاده، در کمینگاه چهارزبر حضور یافتند و با بستن مسیر پیشروی، ضربه سنگینی به ستونهای منافقین زدند.
حضور نیروهای استان در محورهای فرعی کرمانشاه، باعث شد از گسترش عملیات دشمن جلوگیری شود.
بر اساس اسناد، چندین شهید و جانباز استان در این عملیات ثبت شدهاند که بیشتر آنان سابقه حضور در چندین عملیات بزرگ پیشین را داشتند. مرصاد، مهر پایانی بر هشت سال ایستادگی رزمندگان خراسان شمالی در برابر هر نوع تجاوز بود.
طی هشت سال دفاع مقدس، خراسان شمالی بیش از 3000 شهید، 6500 جانباز و 400 آزاده تقدیم انقلاب کرد. حضور مداوم و مؤثر در عملیاتهای بزرگ، این استان را به یکی از نمادهای ایثار و مقاومت در ایران تبدیل کرده است. رزمندگان بجنورد و دیگر شهرهای استان، با فاصلههای طولانی و شرایط سخت اعزام، بارها خود را به جبهه رساندند تا سنگر دفاع از وطن خالی نماند.
انتهای پیام/311/..