به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان،در سالهای اخیر، اهمیت طرحهای آبخیزداری در استانهای خشک و نیمهخشک کشور بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. استان سمنان به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی خاص، یکی از مناطق درگیر با کمبود منابع آبی، فرسایش خاک و خطر وقوع سیلابهای فصلی به شمار میرود و همین امر ضرورت اجرای طرحهای جامع آبخیزداری را دوچندان کرده است.
اعتبارات تخصیص یافته به این بخش نه تنها به مهار سیلابها و جلوگیری از خسارات احتمالی کمک میکند، بلکه زمینه افزایش ذخایر آبهای زیرزمینی، کنترل رسوب، بهبود وضعیت مراتع و تقویت کشاورزی و دامداری در مناطق مختلف استان را نیز فراهم میآورد. در واقع، آبخیزداری بهعنوان یک راهبرد کلیدی، همزمان به حفظ منابع طبیعی و توسعه اقتصادی جوامع محلی یاری میرساند.
بر اساس برنامههای اعلام شده، بخشی از این اعتبارات صرف اقدامات سازهای نظیر احداث بندها و دیوارههای حفاظتی خواهد شد و بخش دیگری به پروژههای بیولوژیکی و بیومکانیکی همچون نهالکاری، بذرپاشی و تراسبندی اختصاص مییابد. این تنوع در نوع طرحها نشان میدهد که نگاه جامع و چندبعدی در مدیریت منابع آب و خاک استان مد نظر قرار گرفته است.
از سوی دیگر، اجرای موفق این پروژهها مستلزم همکاری و همافزایی دستگاههای اجرایی، بهرهبرداران و جوامع محلی است. بدون مشارکت مردم در کنترل چرای دام، اصلاح الگوی شخم و بهرهبرداری اصولی از منابع طبیعی، اثربخشی طرحهای آبخیزداری به حد مطلوب نخواهد رسید و این موضوع یکی از چالشهای مهم در مسیر تحقق اهداف کلان این طرحها محسوب میشود.
محمد راستین معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در سمنان، اظهارداشت: از مجموع این اعتبار، 310 میلیارد ریال از محل منابع ملی، 492 میلیارد ریال از محل منابع استانی و 623 میلیارد ریال از اعتبارات قانون استفاده متوازن از امکانات کشور اختصاص پیدا کرده است.
وی اظهار داشت: تاکنون در سال جاری 20 پروژه آبخیزداری و آبخوانداری از محل اعتبارات ملی، استانی و متوازن به مرحله اجرا و اتمام رسیده است که این طرحها در فصول آینده میتوانند نقش مهمی در کاهش خسارات طبیعی و ارتقای بهرهوری منابع ایفا کنند.
راستین تصریح کرد: اجرای طرحهای آبخیزداری از محل منابع استانی، بیشتر شامل احداث سازههایی همچون خشکهچین، گابیونی و ملاتی بوده است، در حالی که طرحهای پیشبینی شده با استفاده از اعتبارات ملی عمدتاً در حوزه اقدامات بیولوژیکی، بیومکانیکی و مکانیکی دنبال میشود.
وی یادآور شد: پروژههای آبخیزداری در چهار بخش تعریف میشوند که شامل اقدامات مکانیکی همچون احداث سازه، اقدامات بیومکانیکی نظیر تراسبندی، عملیات بیولوژیکی شامل نهالکاری، بذرکاری، بذرپاشی و کپهکاری و همچنین اقدامات مدیریتی مانند کنترل ورود و خروج دام، مدیریت چرای دام، کنترل شخم در جهت شیب و اصلاح الگوی شخم است.
به گفته راستین، انجام این پروژهها علاوه بر مدیریت روانابها، کنترل رسوب و جلوگیری از فرسایش خاک، به افزایش تولید علوفه و تقویت منابع طبیعی کمک میکند و در نهایت موجب ارتقای پایداری کشاورزی و دامداری در مناطق مختلف خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین دستاوردهای این طرحها، نفوذ تدریجی و مطلوب آب در لایههای زیرین خاک است که زمینهساز تقویت سفرههای زیرزمینی و افزایش منابع آبی محسوب میشود.
راستین عنوان کرد: با اجرای عملیات آبخیزداری، نه تنها بروز سیلابهای مخرب و خسارتزا مهار میشود، بلکه تهدیدات ناشی از انباشت رسوبات در اراضی و تأسیسات کاهش یافته و بستر مناسبی برای توسعه پایدار در استان فراهم میشود.
وی اضافه کرد: طرحهای بیولوژیکی و بیومکانیکی در کنار اقدامات سازهای میتوانند موجب تعادلبخشی به منابع آب و خاک شوند و در بلندمدت، هم به حفظ محیط زیست کمک کنند و هم به توسعه اقتصادی روستاها و جوامع محلی یاری رسانند.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان تأکید کرد: بهرهگیری همزمان از ظرفیتهای استانی، ملی و اعتبارات متوازن کشور فرصت ارزشمندی است که اجرای طرحهای زیربنایی آبخیزداری را سرعت بخشیده و نتایج مثبت آن در آینده نزدیک نمایان خواهد شد.
وی اظهار کرد: مجموعه این اقدامات با هدف کاهش خسارات ناشی از بلایای طبیعی، ارتقای بهرهوری منابع و ایجاد تعادل اکولوژیکی در سطح استان به اجرا درآمده و میتواند الگویی مؤثر برای سایر استانهای کشور باشد.
از همین رو، اجرای طرحهای آبخیزداری در استان سمنان را میتوان بهعنوان یک سرمایهگذاری بلندمدت برای حفاظت از منابع طبیعی و توسعه پایدار تلقی کرد. تخصیص اعتبارات کلان در این حوزه نشان میدهد که مدیریت منابع آب و خاک در اولویت سیاستهای کلان قرار گرفته و هدفگذاریها فراتر از اقدامات کوتاهمدت است.
نکته مهم در این میان، کارکرد چندگانه طرحهای آبخیزداری است؛ زیرا این پروژهها علاوه بر کاهش خسارات ناشی از سیل و فرسایش، اثر مستقیمی بر بهبود وضعیت معیشت جوامع محلی از طریق افزایش تولید علوفه، تقویت کشاورزی و ایجاد فرصتهای اقتصادی جدید دارند. این مسئله، اهمیت پیوند میان مدیریت منابع طبیعی و اقتصاد محلی را برجسته میسازد.
با وجود این، موفقیت نهایی این طرحها تنها به تأمین منابع مالی وابسته نیست. تداوم نگهداری از پروژهها، مشارکت مردم در اجرای صحیح اصول مدیریتی و همراهی نهادهای مرتبط، از عوامل تعیینکنندهای هستند که میتوانند میزان اثرگذاری اقدامات انجامشده را مشخص کنند. بنابراین، توجه به آموزش و فرهنگسازی در کنار اجرای فنی پروژهها ضروری است.
در مجموع، اعتبار 1425 میلیارد ریالی تخصیص یافته به استان سمنان اگر بهصورت هدفمند و با نظارت دقیق هزینه شود، میتواند نقطه عطفی در مدیریت منابع آب و خاک استان باشد. دستاوردهای این سرمایهگذاری نهتنها برای حال حاضر بلکه برای نسلهای آینده ارزشآفرین خواهد بود و تجربه موفق آن میتواند الگویی برای سایر استانهای کشور نیز به شمار آید.
انتهای پیام /363/