به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، انرژی هستهای به عنوان یکی از ارکان مهم توسعه علمی و صنعتی کشور، جایگاه ویژهای در راهبردهای کلان جمهوری اسلامی ایران دارد. این فناوری پیشرفته، علاوه بر نقشآفرینی در بخش تولید برق و تأمین انرژی پایدار، در حوزههای گوناگونی نظیر پزشکی، صنایع نفت و گاز، کشاورزی، محیطزیست و تحقیقات علمی کاربردهای گستردهای یافته است.
بهرهگیری از توان هستهای، ظرفیت ارتقای استقلال علمی و اقتصادی کشور را فراهم کرده و در عین حال به عنوان ابزاری مؤثر برای افزایش بهرهوری منابع و کاهش وابستگی به فناوریهای خارجی شناخته میشود.
بخش علمی و فناوری این خبرگزاری، پروندهای علمی در حوزه دستاوردهای هستهای ایجاد کرده است که تاکنون دهها شماره از آن منتشر شده است. این پرونده با هدف معرفی و بررسی تازهترین دستاوردهای پژوهشگاه علوم و فنون هستهای ایران، به طرح یکی از محصولات جدید این مرکز میپردازد:
ساخت دستگاه پلاسمای توان پالسی برای تولید و انتشار امواج ضربهای در محیط مایع
دانش و فناوری پلاسما به عنوان حوزهای نوپا در صنعت، با ورود به عرصههای مختلف کاربردی میتواند موجب تحول اساسی در آن حوزهها شود و پتانسیلهای بالقوه خود را به نمایش گذارد. با توجه به اینکه ایران صاحب منابع غنی نفت و گاز است، بهرهگیری از فناوری پلاسما برای ارتقای صنعت نفت، به ویژه در حوزه تکنولوژی برداشت از چاههای نفتی، اهمیت ویژهای دارد. یکی از روشهای ازدیاد برداشت نفت، تولید امواج ضربهای در چاهها است.
برای دستیابی به این هدف، ابتدا مطالعهای عمیق در خصوص نحوه ایجاد و انتشار امواج ضربهای در محیط مایع انجام شد. در این پژوهش، یکی از بهترین روشهای تولید موج ضربهای که با اهداف کاربردی آتی انطباق دارد، انتخاب شد: انفجار سیم در محیط آب.
به منظور بررسی رفتار و خواص موج ضربهای، از اندازهگیری تغییرات جریان الکتریکی و ولتاژ در طول زمان و تحلیل تأثیر پارامترهای سیم منفجرشونده بر این تغییرات استفاده شده است. این آزمایشها، اطلاعات حیاتی برای توسعه سامانههای مبتنی بر فناوری پالس پلاسمایی فراهم میآورند.
تشریح گام بعدی و چشمانداز آینده
استفاده از تکنولوژی پالس پلاسمایی در چاههای نفت به دهه 1980 میلادی بازمیگردد. این فناوری از سال 2007 میلادی، به شکل موفقیتآمیز احیا شد و تاکنون شرکتهای بزرگی چون کونوکوفیلیپس، لوک اویل، روسنفت، گازپروم و بریتیش پترولیوم آن را در حدود 300 چاه نفتی در کشورهای روسیه، چین، اروپای شرقی، آمریکا و کویت بهکار گرفتهاند.
گزارشهای متعدد حاکی از چشمانداز روشن این فناوری است. با توجه به استفاده گسترده کشورهای نفتی و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس از تکنولوژی پالس پلاسمایی و موضوع برداشت از میدانهای نفتی مشترک، دستیابی به این دانش و فناوری برای ایران اهمیت مضاعف پیدا کرده است. توسعه این فناوری میتواند ظرفیت تولید و بهرهبرداری از میادین نفتی کشور را به شکل چشمگیر افزایش دهد.
حوزه کاربرد و بازار هدف
از سال 2007 فناوری پالس پلاسمایی بهطور موفقیتآمیز در زمینه ازدیاد برداشت نفت مورد استفاده قرار گرفته است. علاوه بر صنعت نفت و گاز، این فناوری قابلیت استفاده در حوزه احیای مجدد چاههای آب را نیز دارد. بازار هدف این فناوری، شامل صنایع بزرگ نفت و گاز، پروژههای توسعه منابع مشترک، و پروژههای مرتبط با بازسازی و احیای چاههای آبی است.
این دستاورد پژوهشگاه علوم و فنون هستهای نه تنها یک پیشرفت علمی در حوزه فناوری پلاسما محسوب میشود، بلکه میتواند در آیندهای نزدیک نقش مهمی در ارتقای امنیت انرژی کشور و افزایش بهرهوری در بخشهای استراتژیک ایفا کند.
انتهای پیام/