به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، امروز، 4 دسامبر، روز جهانی حیات وحش است و نگاه جهانیان بار دیگر به حفاظت از گونههای جانوری و زیستگاههای طبیعی جلب شده است. امسال، شعار این روز «مالیسازی حفاظت از حیات وحش: سرمایهگذاری برای آینده پایدار» انتخاب شده که نشان میدهد حفاظت از طبیعت نه تنها یک ضرورت زیستمحیطی، بلکه فرصتی اقتصادی و سرمایهگذاری است.
ایران، با برخورداری از تنوع زیستی غنی و گونههای نادر، میتواند از این رویکرد بهرهمند شود، اما هنوز مسیر طولانی برای ایجاد سازوکارهای مالی و اقتصادی حفاظت از حیات وحش دارد.
علی شهباز، کارشناس محیط زیست در گفتوگو با تسنیم با اشاره به بررسی مفهوم مالیسازی حفاظت، نمونههای موفق جهانی و ظرفیتهای ایران در این زمینه میگوید: روز جهانی حیات وحش که هر ساله در 4 دسامبر برگزار میشود، فرصتی است برای جلب توجه جهانیان به ارزش حیات وحش و تهدیدهایی که گونههای مختلف با آن مواجهاند. شعار امسال این روز، «مالیسازی حفاظت از حیات وحش: سرمایهگذاری برای آینده پایدار» است که تأکید میکند حفاظت از گونهها نه تنها وظیفهای اخلاقی و زیستمحیطی است، بلکه میتواند از منظر اقتصادی نیز اهمیت داشته باشد.
وی ادامه داد: اقتصادی کردن حفاظت از حیات وحش به معنای استفاده از ابزارهای مالی و سرمایهگذاری برای حمایت از گونههای در خطر و زیستگاههای طبیعی است. به جای تکیه صرف بر بودجههای دولتی، این مدل از سرمایهگذاریهای خصوصی، گردشگری پایدار، اوراق قرضه و اعتبارات زیستمحیطی استفاده میکند تا هم حفاظت شود و هم اقتصاد محلی تقویت شود.
مالیسازی حفاظت از حیات وحش چیست؟
شهباز توضیح داد: مالیسازی حفاظت یعنی ایجاد جریانهای درآمدی که مستقیماً به حفظ گونهها و زیستگاهها اختصاص پیدا کند. به عنوان مثال، وقتی گردشگران برای دیدن فیلها یا کرگدنها به پارکهای ملی میآیند، بخشی از هزینههایشان به حفاظت از همان گونهها اختصاص پیدا میکند. یا در مدلهای پیشرفتهتر، سرمایهگذاران اوراق قرضه سبز میخرند و سودشان وابسته به موفقیت پروژه حفاظت است.
وی افزود: این روش به کشورها امکان میدهد بودجه بیشتری برای حفاظت تأمین کنند و فشار بر بودجه عمومی کاهش یابد. در عین حال، مردم و سرمایهگذاران هم مشارکت مستقیم در حفاظت دارند و انگیزه اقتصادی برای حفظ طبیعت ایجاد میشود.
نمونههای موفق جهانی
وی با اشاره به نمونههای موفق اقتصادی کردن حفاظت در جهان بیان کرد: چند کشور در دنیا مدلهای موفقی از این رویکرد داشتهاند؛ مثلا کنیا و تانزانیا از طریق اوراق قرضه حفاظت از کرگدنها و فیلها و گردشگری مسئولانه در پارکهای ملی مانند Maasai Mara به موفقیتهایی دست یافتهاند. کشور بوتسوانا گردشگری لوکس در مناطق حفاظتشده که درآمد حاصل از آن به حفاظت از فیلها و شیرها اختصاص مییابد را در پیش گرفته است و یا در کنیا صندوق Rhino Impact Bond اولین اوراق قرضه نتایجمحور حفاظت از حیات وحش است که سرمایهگذاران در ازای افزایش تعداد کرگدنها سود دریافت میکنند.
او گفت: کلمبیا استفاده از اعتبارات کربن و خدمات اکوسیستمی را برای تأمین بودجه حفاظت از جنگلها و زیستگاهها اختصاص داده و ایالات متحده و کانادا نیزصندوقهای سرمایهگذاری خصوصی و خیریههایی برای حفاظت از خرسها، گرگها و گونههای در معرض خطر ایجاد کردهاند.
قابلیت اجرای مالیسازی حفاظت در ایران
وی گفت شهباز افزود: در ایران نیز امکان اجرای نمونههای مشابه وجود دارد، اگرچه هنوز محدود است. نمونههای کوچک آن را میتوان در قرقهای اختصاصی در استانهایی مثل یزد و کرمان دید که موفق بودهاند. این قرقها با مشارکت جوامع محلی و مدیریت درست، هم حفاظت از گونهها را تضمین کرده و هم درآمدی برای جوامع محلی ایجاد کردهاند.
شهباز در پایان تأکید کرد: اگر دولت و بخش خصوصی با هم همکاری کنند و مدلهای مالی هوشمندانه را به کار بگیرند، میتوان ایران را به یکی از کشورهایی تبدیل کرد که حفاظت از حیات وحش را به شکل پایدار و اقتصادی پیش میبرد. البته برای موفقیت این طرحها نیاز به آموزش، شفافیت در مدیریت منابع و ایجاد انگیزه برای مشارکت سرمایهگذاران و جوامع محلی داریم.
انتهای پیام/