به گزارش خبرگزاری تسنیم از بابل، شهر بابل، دومین شهر پرجمعیت استان مازندران، نه تنها از نظر اقتصادی و اجتماعی اهمیت دارد، بلکه یکی از شهرهای سرشار از تاریخ و میراث فرهنگی در شمال کشور به شمار میرود. این شهر با گذر از قرنها و دورههای مختلف تاریخی، همچنان آثار بهجا مانده از گذشتههای دور را در خود جای داده است. خانههای قاجاری، پلها، برج مقبرهها، حمامها و تکایا تنها بخشی از این گنجینههای فرهنگی و تاریخی هستند که به گفته کارشناسان، باید بهطور ویژه مورد توجه قرار گیرند.
در حال حاضر، شهرستان بابل دارای 112 بنای ثبت شده در فهرست ملی آثار تاریخی است و دو اثر دیگر نیز در انتظار ثبت هستند. با این حال، کارشناسان میراث فرهنگی اعلام کردهاند که حدود 70 درصد این بناها نیازمند مرمت فوری هستند. مشکل اصلی در این میان، نبود هماهنگی بین دستگاههای دولتی، بخش خصوصی و اداره میراث فرهنگی است که باعث شده بسیاری از این آثار ارزشمند در معرض تهدید و تخریب قرار گیرند.
برخی از این بناها در مالکیت دستگاههای دولتی یا نهادهای موقوفه مانند مسجدها، تکایا و پلها قرار دارند و زیر نظر اداره اوقاف هستند. کارشناسان معتقدند که دستگاههای اجرایی میتوانند از محل بودجه فرهنگی خود و با نظارت میراث فرهنگی، اقدامات مرمتی لازم را برای این بناها انجام دهند. اما برای بناهای خصوصی، تسهیلات بانکی با بهره کم ضروری است تا مالکان بتوانند نسبت به مرمت و بازسازی آنها اقدام کنند.
با وجود این خلأها، مردم و فعالان محلی دست روی دست نگذاشتهاند. آنان در برخی موارد کمپینهای مردمی برای حفاظت از بافت تاریخی بابل راهاندازی کردهاند و بعضی مالکین نیز برای جلب توجه مسئولان و رسانهها، مشکلات خود را رسانهای کردهاند. این اقدامها نشان میدهد که نگاه شهروندان به میراث فرهنگی فراتر از منافع شخصی است و حفظ تاریخ، دغدغه جمعی آنهاست.
یکی از برجستهترین نمونههای میراث تاریخی بابل، خانه طهماسبی است؛ قدیمیترین خانه باقی مانده از دوران قاجار در شمال کشور. کتیبهای که در ایوان این خانه نصب شده، قدمت این اثر را به حدود دو قرن پیش نسبت میدهد. این بنا در دو طبقه و با آجرهای سفالی ساخته شده بود، اما در حال حاضر بسیاری از این آجرها در حیاط پشتی خانه قرار دارند و وضعیت ساختمان به دلیل عدم مرمت، شکننده است.
بیژنی، نماینده مالک خانه طهماسبی و یکی از علاقهمندان به میراث تاریخی، در گفتگو با خبرنگار تسنیم گفت: این ملک در سال 1396 به بخش خصوصی واگذار شد تا به عنوان خانه فرهنگ فعالیت کند. مساحت این بنا بیش از 1500 متر مربع است و بر اساس کتیبه آن، قدیمیترین بنای آجری مازندران و خانه قاجاری شمال کشور به شمار میرود. مسئولان وقت قول تسهیلات مرمتی دادند، اما این وعده تاکنون عملی نشده است.
وی افزود: در سفر اخیر دکتر صالحی امیری، وزیر گردشگری، وعده مساعدت داده شد، اما بانک مربوطه هنوز اقدام نکرده است. متأسفانه این بنا با وجود فضای باز و درختان کهنسال، به مکانی برای حضور معتادان و سرقت تبدیل شده است و درب و پنجرههای اروسی خانه مورد هجوم سارقان قرار گرفته است.
فتحی، از دیگر علاقهمندان به بناهای تاریخی، در این باره اظهار داشت: ما امانتدار آثار تاریخی هستیم و وظیفه داریم آنها را حفظ کنیم و به نسل آینده منتقل کنیم. ما تاریخساز نیستیم، بلکه تاریخدانیم.
با این حال، مالکین خانه طهماسبی از مسئولان مأیوس شدهاند و در صورت ادامه بیتوجهی، قصد دارند این بنای فاخر را تخریب و به فروش برسانند. بیژنی از مسئولان پرسید: «آیا تخصیص 10 میلیارد تومان وام برای شروع مرمت این بنا کار سختی است؟» پرسشی که نه تنها نشاندهنده ضرورت حمایت مالی است، بلکه بیانگر بیتوجهی به میراث فرهنگی در استان و کشور نیز میباشد.
شهر بابل، با داشتن خانههای تاریخی، تکایا، پلها و حمامهای قدیمی، نمونهای از وضعیت کلی میراث فرهنگی در شمال کشور است؛ جایی که نقش مردم، بخش خصوصی و همکاری بین دستگاههای دولتی و اداره میراث فرهنگی برای حفظ هویت تاریخی، حیاتی به نظر میرسد. اگر این مسیر حمایت مالی و اجرایی به درستی طی نشود، احتمال از بین رفتن بخشی از تاریخ و فرهنگ شمال کشور بسیار بالاست.
بابل امروز در یک تقاطع تاریخی قرار دارد؛ میان گذشتهای که با آجرهای قاجاری شکل گرفته و آیندهای که تنها با اقدام مسئولانه و مشارکت مردم میتواند حفظ شود. حفظ این میراث نه تنها وظیفه قانونی، بلکه مسئولیت اخلاقی و فرهنگی شهروندان و دولت است؛ مسئولیتی که آینده فرهنگی مازندران و هویت تاریخی بابل را تضمین میکند.
انتهای پیام/