به گزارش گروه بینالملل تسنیم، در یک شب آرام تابستانی در ماه ژوئیه 2024، زمانی که ساکنان تلآویو فکر میکردند به آسمان روشن و آرام شهر نگاه میکنند، یک پهپاد ارتقاءیافته از خطرناکترین نوع آن یعنی «صماد-3» وارد آسمان این شهر سرزمینهای اشغالی شد.
پهپاد مزبور پس از 16 ساعت پرواز و طی مسافت 2600 کیلومتر در مسیری طولانی از طریق سودان و مصر از مبدا یمن، از لایههای دفاع هوایی اسرائیل عبور کرد و در تاریکی شب وارد آسمان تلآویو شد.
این لحظهای دراماتیک بود که نشان داد فناوری پهپادهای همه اعضای محور مقاومت به سرعت در حال ارتقا است و در این بین آسمان فلسطین اشغالی را به عرصهای رقابتی از جنگهای فناورانه تبدیل کرده که در آن هر ثانیه تعیینکننده مرگ یا زندگی صهیونیستهاست.
در این راستا در جریان حملات پهپادی ایران به سرزمینهای اشغالی که در طول جنگ 12 روزه رخ داد، مقامات اسرائیلی گمان کردند این تهدید را برای همیشه رفع کردهاند. اما حملات پهپادی اخیر انصارالله به فرودگاه نظامی رامون و منطقه توریستی ایلات، روشن کرد که وضعیت به هیچ وجه برای اسرائیلیها مطلوب نیست.
تصاویری از اصابت موشک های یمنی فرودگاه بین المللی رژیم صهیونیستی
نیروهای مسلح یمن نشان داده است توانایی تولید بومی تجهیزات تهاجمی را دارد. نیروهای مسلح یمن در جنگ نامتقارن خود با صهیونیست ها در چارچوب نبرد پشتیبانی از غزه با به کارگیری ابزارهای نسبتاً ارزان در مقادیر زیاد، دشمن خود را به چالش میکشند.
اوج این توانمندی را میتوان در پهپاد صماد 3 مشاهده کرد. این پهپاد دارای یک مخزن سوخت 47 لیتری است که در بالای پهپاد نصب شده است و با سرعت حدود 200 کیلومتر در ساعت و با موتور 17 اسب بخار پرواز میکند.
هزینه تولید این پهپاد حدود 20 هزار دلار تخمین زده میشود. در حالی که هزینه یک ساعت عملیات برای یک هلیکوپتر آپاچی حدود 7000 دلار و یک جنگنده F-16 حدود 25000 دلار تخمین زده میشود، بدون احتساب مهماتی که میتواند حدود نیم میلیون دلار قیمت داشته باشد. در عین حال، هزینه موشکهای رهگیر گنبدآهنین حدود 30 هزار دلار ارزیابی میشود.
در این رابطه حمله پهپادی اخیر یمنیها به ایلات یکبار دیگر قابلیتهای نفوذ صماد 3 را برای اسرائیلیها یادآوری کرد، رویدادی که در آن دهها نفر زخمی شدند. با وجود دفاع شهر ایلات توسط گنبد آهین و ابزارهای اطلاعاتی اضافی، این پهپاد با پرواز در ارتفاع پایین توانست سیستمهای دفاعی را فریب دهد. دو موشک گنبد آهنین به صماد 3 اصابت نکرد و در نهایت به دیوار هتلی در ایلات برخورد کرد.
نقش پهپاد «صماد 3 در نبرد نیروهای مسلح یمن با صهیونیستها
قابلیتهای فناوری پیشرفته نیروهای مسلح یمن در زمینه تولید پهپاد، مورد توجه کارشناسان نظامی اسرائیلی قرار گرفته است. این پهپاد کوچک، در ارتفاع پایین پرواز میکند که شناسایی و رهگیری به موقع آنها را برای سیستمهای دفاع هوایی اسرائیل دشوار میکند.
پهپاد صماد چند مزیت ذاتی دارد که تشخیص زودهنگام آن را دشوار میکند: الف)ردپای راداری کم، عمدتاً به دلیل جنس مواد تشکیلدهنده، ب)ابعاد نسبتاً کوچک، ج)توانمندی پروازی انعطافپذیر با قابلیت مانور و پرواز در ارتفاعات پایین و بر فراز توپوگرافی پیچیده. این ویژگیها به صماد 3 اجازه میدهد تا در زمانی که تشخیص زودهنگام به یک چالش فناوری تبدیل میشود و احتمالات زیادی برای هشدارهای کاذب و نفوذ از طریق لایههای دفاعی وجود دارد، به سمت هدف پرواز کند.
گزینههای در دسترس صهیونیستها برای مقابله با پهپاد صماد 3
اسرائیل ظاهراً دارای پنج سیستم تسلیحاتی-پدافندی است که از آنها برای رهگیری پهپادها استفاده میکند اما تجربه برخوردهای اخیر پهپادهای یمنی به مراکز مختلف در اراضی اشغالی نشان میدهد، واکنش این سیستمها قطعی نیست و پهپادهای یمنی قادر هستند از تمام این لایههای پدافندی عبور کنند.
براین اساس سامانه گنبد آهنین یکی از آنهاست. اما این سامانه به دلیل ارتفاع کم پرواز پهپادها محدودیتهایی در برابر آنها دارد. این وسایل ارزان نه تنها به دلیل اندازه کوچک، سرعت و سطح مقطع راداری کم، بلکه به دلیل سیستم هدایتشان نیز چالش برانگیز هستند.[1]
براساس گزارش مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل (INSS)، علاوه بر گنبد آهنین، اسرائیل از بالگردها و جتهای جنگنده علیه پهپادها نیز استفاده میکند. اما بهرهگیری از آنها به دلیل تفاوت سرعت بین جتهای جنگنده و پهپادها همیشه مؤثر نیست. ضمن اینکه هزینه نگه داشتن جتهای جنگنده در هوا نیز در مقایسه با هزینه هدف، اقتصادی نیست.[2]
استفاده از قابلیت جنگ الکترونیکی نیز ابزار دیگری است که اسرائیل آن را در برابر نفوذ پهپادها به کار میگیرد. همچنین نیروی دریایی اسرائیل نیز به قابلیتهایی مجهز شده که بتواند در برابر پهپادها واکنش نشان دهد. در این راستا کشتیهای نظامی ساعر 6 اسرائیل، قابلیتهای رهگیری دارند.
با این حال، چالش اصلی در هدف قرار دادن پهپادها قبل از رهگیری به وسیله این پنج سامانه، به موضوع «تشخیص و شناسایی» آنها برمیگردد که پهپادهای یمنی نشان دادند چندان راحت شناسایی نمیشوند.
پهپادهای یمنی، تهدیدی استراتژیک و نوظهور علیه اسرائیل
همانطور که اشاره شد مزیت استفاده از پهپادها نه تنها در هزینه نسبی بسیار پایین آنها، بلکه در انعطافپذیری عملیاتی است که ارائه میدهند. بر این اساس برخلاف تهدید موشکهای بالستیک که از دهه 1990 اسرائیل تلاش کرده خود را برای آن آماده سازد، تهدید پهپادی برای این رژیم نسبتاً جدید قلمداد میشود. از این رو برخی نظامیان اسرائیلی فکر میکنند پهپادها یک تهدید استراتژیک هستند.
در این راستا حوثیها نقطه ضعفی در ایلات، فرودگاه نظامی رامون و فرودگاه بینالمللی بن گوریون شناسایی کردهاند، و طبق آن هر هفته چند پهپاد و موشک پرتاب میکنند که این امر باعث ایجاد چالش برای اسرائیل شده است. در این خصوص اسرائیل با برگ برنده در مورد دفاع در برابر پهپادها وارد نبرد با یگان های هوایی یمن نشده و اگر فرودگاه بن گوریون، رامون و یا ایلات به دلیل نفوذ یک پهپاد چند ده هزار دلاری تخلیه شوند و یا کارشان متوقف گردد، قطعاً این یک تهدید استراتژیک محسوب میشود.[3]
براین اساس از دید نظامیان اسرائیلی قابلیتهای فزاینده و قوی نیروهای مسلح یمن که مبتنی بر تاکتیکهای پیشرفته، افزایش دوام سلاحها و فناوریهای رادارگریز است، تهدیدی مداوم برای اسرائیل ایجاد میکند که مقابله با آن نیازمند بهروزرسانیها و توسعههای مداوم سیستمهای دفاعی است.[4]
پانوشت:
[1] . https://www.mako.co.il/news-world/2025_q3/Article-7a00264e2d48991027.htm
[2]. https://www.bizportal.co.il/marketopionion/news/article/20021983
[3] . https://www.globes.co.il/news/article.aspx?did=1001522866
[4]. https://www.bizportal.co.il/marketopionion/news/article/20021983