به گزارش گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، بیستوچهارمین پیشنشست تخصصی نخستین همایش بینالمللی الهیات مقاومت، با حضور اندیشمندان و پژوهشگران حوزه اندیشه و فرهنگ، در سالن جلسات شهید بهشتی دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد.
در این نشست، دکتر سوده مهتابپور، مدیرعامل بنیاد بصیر با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای مقاومت، سخنان خود را با تأکید بر ضرورت بازخوانی تمدنی مفهوم زنانگی در بستر الهیات مقاومت آغاز کرد و گفت: خوشحالم که در جمع دوستان هستم و یاد و خاطره شهدای مقاومت را گرامی میدارم. واقعه هفتم اکتبر لحظهای تاریخی بود که نهتنها جغرافیای مقاومت، بلکه معنای آن را در وجدانها زنده کرد. امروز که در باب الهیات مقاومت گفتوگو میکنیم، این خود یکی از برکات خون شهیدان مقاومت است.
زن در ساحَت وجودی خود رحم تاریخی مقاومت است
دبیر تخصصی حوزه کودک و نوجوان با تشریح محور سخنان خود با عنوان اُنثیت یا زنانگی در مصاف رحم تاریخی مقاومت، اظهار کرد: موضوع من خوانشی تمدنی از ساحَت وجودی زن است. در این بحث، میخواهم نسبت میان زن و مقاومت را در سطح هستیشناختی و تمدنی بررسی کنم. زن را بهمثابه نحوهای از وجود و مقاومت را نحوهای از زیست مینگرم. در واقع، کوره اصلی گفتوگوی من این است که زن در ساحَت وجودی خود، رحم تاریخی مقاومت است.
وی افزود: اگرچه تعبیر رحم تاریخی در ابتدا استعاری به نظر میرسد، اما در بطن خود مفهومی هستیشناختی دارد. این استعاره در حقیقت به زایش، حفاظت و انتقال معنا اشاره دارد. زن، حامل، پروراننده و انتقالدهنده روح مقاومت است و این فرایند در لایههای ناپیدای جامعه رخ میدهد. آنچه ما مقاومت مینامیم معمولاً وجه سیاسی و اجتماعی دارد، اما روح حقیقی مقاومت، در درون زنان و از طریق آنان در جامعه دمیده میشود. زن بذر ایمان، صبر، هویت و معنا را در درون جامعه و نسلها میکارد.
زن؛ معمار تاریخ و پیوستار آینده مقاومت
مدیرعامل بنیاد بصیر در ادامه بیان کرد: این نظریه بر دو گزاره نظری استوار است؛ نخست، معماری زنانه تاریخ و دوم، پیوستار آیندهمند مقاومت. اگر تاریخ را صرفاً زنجیرهای از رخدادها ندانیم، بلکه آن را فرایندی پویا و زاینده بر پایه سنتهای الهی ببینیم، نقش زن در این جریان، نقش معمار است. معمار مستقیماً نمیسازد، بلکه نقشه را طراحی میکند و حضورش در همه مراحل ساخت محسوس است. زن در ساحت فرهنگی و ایمانی چنین جایگاهی دارد؛ او معمار تاریخ مقاومت است، ایمان را در نسلها تثبیت میکند و فرهنگ ایثار را میپروراند.
دکتر مهتابپور با اشاره به نقش حضرت فاطمه معصومه(س) بهعنوان نمونهای از این معماری تاریخی افزود: حضرت معصومه(س) بذر حوزهای را در قم کاشتند که امروز مفاهیم اصلی مقاومت از دل آن بیرون آمده است. از همین نقطه، میتوان به پیوستار آیندهمند مقاومت رسید. آینده مقاومت، در حقیقت، استمرار معنای گذشته آن است. مقاومت نه پدیدهای صرفاً سیاسی یا کنشی اجتماعی، بلکه جریانی تمدنی است که از گذشته معنا میگیرد و به آینده امتداد مییابد. زن در این میان، حلقه اتصال این پیوستار است.
دبیر تخصصی حوزه کودک و نوجوان گفت: حافظه تاریخی مقاومت از طریق زنان تداوم مییابد. و زن، معنا و ایمان را در زیست روزمره تثبیت میکند و آینده مقاومت را در بطن خانواده و فرهنگ پرورش میدهد. زن نگهدار حافظه تاریخی مقاومت است و این معنا را در جان نسلها ذخیره میکند. او حامل زبان هویت، ایمان و مقاومت است؛ زبانی که نه صرفاً گفتاری، بلکه وجودی و معنوی است و در عمق فرهنگ استمرار مییابد.
ریشههای عرفانی و قرآنی زنانگی و مقاومت
دکتر مهتابپور در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به ریشههای عرفانی و دینی این نگاه گفت: در سنت عرفانی ما نیز زنانگی نحوهای از وجود دانسته شده است. ابن عربی و مولوی، زنانگی را نماد رحمت، زایش و تجلی اسماء الهی میدانند؛ ظرف پذیرش و پرورش فیض الهی. این انوثت کُلی، بخشی از حقیقت هستی است که قابلیت زایش معنا دارد.
وی سپس با اشاره به نمونههای قرآنی زنان مقاوم ادامه داد: در قرآن، مقاومت زنان در قالبهای متعددی جلوهگر است؛ آسیه، همسر فرعون، در دربار استکبار مقاومت میکند و در دامان خود پیامآور رهایی را میپروراند. حضرت مریم(س) در برابر تهمتها و سختترین آزمونها ایستادگی میکند و پیامبری را برای جامعه آماده میسازد. مادر مریم در نذر خود «مَا فِی بَطْنِی مُحَرَّرًا» آزادگی را در درون خود پرورش میدهد و این آزادگی را مساوی با مقاومت میداند. همچنین ملکه سبا با درک حقیقت، از سلطه فاصله میگیرد و به ایمان میگرود. حتی همسر ابراهیم(ع) و مادر موسی(ع) نیز مصادیق زنانیاند که در سختترین شرایط، نقش مقاومت را در تاریخ ایفا کردند.
وی افزود: از این منظر، کوثر در قرآن نماد زایش، جوشش و تداوم خیر کثیر است. این معنا در نسبت میان پیامبر(ص) و حضرت فاطمه زهرا(س) به اوج میرسد؛ کوثر بهمثابه زایش معنوی و استمرار جریان مقاومت.
زن؛ بستر زایش تمدن و حامل آینده مقاومت
دکتر مهتابپور در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: توجه ویژه دین به نحوه وجودی زن و نقش او در بذر مقاومت، نشان میدهد که آینده مقاومت زنده است. زیرا زن، بستر زایش، حمل و انتقال معناست. در مقابل، نظام سلطه و استکبار به دلیل نداشتن این بستر وجودی، فاقد آینده است. بنابراین میتوان گفت، زن حامل آینده تمدن مقاومت است؛ همان رحم تاریخی که معنا و ایمان را از گذشته تا آینده امتداد میدهد.
انتهای پیام/