به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، دوره معروف «چراها» در کودکان، اگرچه برای بسیاری از والدین خستهکننده به نظر میرسد، اما در واقع یکی از زیباترین و حساسترین مراحل رشد فکری و احساسی کودک است؛ زمانی که ذهن کوچک او در حال ساختن بنیانهای استدلال، خلاقیت و یادگیری عمیق است، نحوهی واکنش والدین در این مرحله، میتواند مسیر رشد شناختی و حتی اعتماد به نفس کودک را تا سالها بعد تعیین کند.
تقریباً همهی والدین با دورهای در زندگی فرزندشان روبهرو شدهاند که کودک بیوقفه میپرسد: «چرا آسمان آبی است؟»، «چرا باید مسواک بزنم؟»، «چرا پرندهها پرواز میکنند و ما نه؟»
این مرحله، که بهاصطلاح «دورهی چراها» نام دارد، فقط نشانهی کنجکاوی نیست؛ بلکه گام نخست در شکلگیری تفکر انتقادی، توانایی استدلال و میل به درک جهان پیرامون است.
پژوهشهای روانشناسی نشان میدهد، واکنش والدین در برابر این پرسشها تأثیر مستقیمی بر رشد ذهنی، زبانی و هیجانی کودک دارد. اگر والدین با حوصله، احترام و علاقه پاسخ دهند، کودک یاد میگیرد که جستوجوی پاسخ، رفتاری ارزشمند است. اما اگر با بیحوصلگی یا بیتوجهی روبهرو شود، ممکن است بهتدریج سکوت را جایگزین پرسش کند و روح پرسشگری در او خاموش شود.
از سوی دیگر، بسیاری از کودکان با پرسیدنِ «چرا؟» تنها به دنبال پاسخ علمی نیستند؛ آنان در جستوجوی توجه و ارتباط عاطفی هستند. گفتوگو با والدین، برایشان نوعی اطمینان و نزدیکی ایجاد میکند و پایهی شکلگیری رابطهای صمیمی و اعتمادآمیز در آینده میشود.
با این حال، پاسخ دادن به همهی پرسشها آسان نیست. گاهی خودِ والدین هم پاسخ را نمیدانند، اما این موضوع نهتنها ضعف نیست، بلکه فرصتی برای یادگیری مشترک است. گفتنِ جملهی سادهی «نمیدانم، بیا با هم پیدا کنیم» به کودک حس احترام و مشارکت میدهد و روحیهی پژوهش و کاوش را در او زنده نگه میدارد.
راهکار دیگر، بازگرداندن پرسش به خودِ کودک است؛ مثلاً بپرسید: «تو فکر میکنی چرا؟» این کار او را به تفکر، تخیل و استدلال وامیدارد و ذهنش را فعالتر میکند.
در حقیقت، هر بار که کودک شما با شور و اشتیاق «چرا؟ چرا؟ چرا؟» میپرسد، در حال تمرین مهمترین مهارت زندگی است؛ مهارت اندیشیدن و کشف کردن.
پس به جای خسته شدن از سیل پرسشها، به یاد بیاورید که در برابر شما یک ذهن کوچک، خلاق و جستوجوگر در حال شکلگیری است — ذهنی که اگر درست پرورش یابد، فردا میتواند دانشمندی، هنرمندی یا انسانی پرسشگر و آگاه باشد.
پشت هر «چرا» در واقع آغاز مسیر اندیشه است؛ مسیری که با صبر، احترام و گفتوگوی صمیمی والدین، به شکوفایی میرسد.
یادداشت از: مینا نیروکار روانشناس، مدرس دانشگاه و پژوهشگر دکتری
انتهای پیام/864/.