به گزارش خبرگزاری تسنیم از شاهرود،در سال‌های اخیر، برداشت خرما در طرود شاهرود به یکی از مؤثرترین عوامل پایداری اقتصادی در شرق استان سمنان تبدیل شده است. این روستا که در حاشیه‌ی کویر واقع شده، با توسعه‌ی کشت خرما توانسته بخشی از مشکلات معیشتی و مهاجرت روستاییان را کاهش دهد. طبق آمار جهاد کشاورزی استان سمنان، بیش از 134 نخلستان‌دار در طرود فعالیت دارند و سطح زیر کشت خرما در این منطقه به 100 هکتار رسیده است که حدود 78 هکتار آن بارور است. این روند، نشانه‌ی حرکت کشاورزان به سمت الگوهای معیشتی سازگار با اقلیم خشک و کم‌آب منطقه است.

خرمای طرود اکنون به یکی از اصلی‌ترین محصولات بازار کشاورزی شاهرود تبدیل شده و درآمدی پایدار برای صدها خانوار روستایی ایجاد کرده است. بر اساس آمار، امسال حدود 180 تا 200 تن خرما از نخلستان‌های این منطقه برداشت می‌شود که بیش از 85 درصد آن در بازار تازه‌خوری مصرف می‌شود. این میزان تولید، نه تنها اشتغال مستقیم کشاورزان را تضمین کرده، بلکه زنجیره‌ای از مشاغل وابسته مانند بسته‌بندی، حمل‌ونقل و فروش را نیز فعال کرده است.

خرماکاری طرود نقش پررنگی در توانمندسازی زنان روستایی داشته است. طبق گزارش مهر، بیش از 500 زن روستایی در فرآوری و تولید شیره خرما فعالیت می‌کنند؛ فعالیتی که ضمن تقویت اقتصاد خانوار، زمینه‌ی مشارکت اجتماعی و کارآفرینی زنان را نیز افزایش داده است. بسیاری از این زنان در کارگاه‌های خانگی به بسته‌بندی و فرآوری محصولات جانبی می‌پردازند و با فروش مستقیم در بازارهای محلی، به استقلال اقتصادی دست یافته‌اند.

در کنار فرصت‌ها، چالش‌هایی نیز وجود دارد. کمبود منابع آبی و خشکسالی‌های پی‌درپی یکی از مهم‌ترین تهدیدها برای نخلستان‌های طرود محسوب می‌شود. کارشناسان جهاد کشاورزی هشدار داده‌اند که کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی و شوری خاک، آینده‌ی این صنعت بومی را با خطر مواجه کرده است. با این حال، استفاده از آبیاری قطره‌ای و اصلاح نخل‌های قدیمی در سال‌های اخیر توانسته تا حدی بهره‌وری را افزایش دهد و از هدررفت منابع جلوگیری کند.

خرمای طرود اکنون در استان‌های همجوار مانند اصفهان، تهران، گلستان و مازندران توزیع می‌شود. این گستره‌ی فروش، نشانه‌ای از پذیرش بالای محصول در بازار است. با این وجود، نبود سردخانه و صنایع تبدیلی مجهز موجب می‌شود بخشی از محصول پیش از عرضه به بازار، کیفیت خود را از دست بدهد و سود واقعی به کشاورزان نرسد. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که ایجاد صنایع فرآوری می‌تواند ارزش افزوده‌ی خرمای طرود را دو تا سه برابر افزایش دهد.

توسعه‌ی کشت خرما در طرود نه تنها یک موفقیت کشاورزی بلکه مدلی از احیای اقتصادی و اجتماعی مناطق کم‌برخوردار به شمار می‌آید. این محصول که با اقلیم خشک منطقه سازگار است، می‌تواند در صورت حمایت بیشتر نهادهای دولتی و توسعه‌ی زنجیره‌ی تأمین، به یکی از محورهای اصلی اقتصاد روستایی شرق سمنان تبدیل شود. خرمای طرود اکنون فراتر از یک محصول کشاورزی، نمادی از تلاش، سازگاری و امید مردم این دیار در برابر طبیعت سخت و محدودیت‌های اقتصادی است.

ملیحه راحتی معاون فنی مدیریت جهاد کشاورزی شاهرود ،در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در شاهرود،اظهارداشت: از مجموع 100 هکتار نخلستان‌های طرود، 78 هکتار به باردهی کامل رسیده و 22 هکتار دیگر شامل نهال‌هایی است که طی سال‌های آینده به مرحله تولید خواهند رسید.

وی افزود: بیش از 85 درصد خرمای برداشت‌شده در این منطقه به صورت تازه مصرف می‌شود و تنها حدود 15 درصد آن برای تولید خرمای خشک و شیره خرما مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این مقام مسئول بیان کرد: خرمای طرود به دلیل طعم مطلوب و کیفیت بالا نه تنها در بازارهای استان سمنان بلکه در استان‌های همجوار همچون اصفهان، گلستان، خراسان، تهران و مازندران نیز عرضه و مصرف می‌شود.

راحتی با اشاره به ظرفیت بالای نخلستان‌های این منطقه گفت: تنوع ارقام خرمای طرود یکی از مزیت‌های مهم آن به شمار می‌رود و ارقام کبکاب، زاهدی، شاهانی، مضافتی، برهی، مجول، پیارم و انواع محلی از مهم‌ترین گونه‌های کشت‌شده در این روستا هستند.

وی تأکید کرد: شرایط آب و هوایی مناسب و اقلیم گرم و خشک طرود باعث شده است تا کیفیت خرمای تولیدی در این ناحیه در مقایسه با بسیاری از مناطق شمال شرق کشور برتری قابل توجهی داشته باشد.

این مقام جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: توسعه نخلستان‌های طرود در سال‌های اخیر با استقبال کشاورزان مواجه شده و انتظار می‌رود با حمایت‌های بیشتر، سطح زیر کشت خرما در این منطقه افزایش یابد.

راحتی یادآور شد: با توجه به بازده اقتصادی مناسب، بسیاری از کشاورزان منطقه تمایل دارند بخشی از زمین‌های خود را به کاشت نهال خرما اختصاص دهند تا در آینده، طرود به یکی از قطب‌های تولید خرما در شمال شرق کشور تبدیل شود.

وی در پایان عنوان کرد: جهاد کشاورزی شاهرود در نظر دارد با ارائه آموزش‌های تخصصی و حمایت‌های فنی، زمینه ارتقای کیفیت و افزایش بهره‌وری نخلستان‌های طرود را فراهم کند تا تولید خرمای این منطقه جایگاه مناسبی در بازارهای داخلی و حتی صادراتی پیدا کند.

از همین رو، کارشناسان بخش کشاورزی معتقدند که خرماکاری طرود، یکی از نمونه‌های موفق کشاورزی سازگار با اقلیم خشک در شمال شرق ایران است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این محصول به دلیل نیاز آبی پایین‌تر نسبت به دیگر محصولات باغی و مقاومت در برابر تنش‌های گرمایی، می‌تواند جایگزینی مناسب برای محصولات پرمصرف آبی در منطقه باشد. به گفته متخصصان جهاد کشاورزی، افزایش بهره‌وری از طریق به‌کارگیری روش‌های نوین آبیاری مانند سامانه قطره‌ای و استفاده از ارقام مقاوم به خشکی، مهم‌ترین راهکار برای حفظ و توسعه نخلستان‌های طرود به شمار می‌رود.

تحلیلگران بخش کشاورزی بر این باورند که خرما می‌تواند محور توسعه پایدار در شرق استان سمنان باشد. در شرایطی که بسیاری از محصولات کشاورزی منطقه با مشکل کم‌آبی و افت عملکرد روبه‌رو هستند، خرمای طرود به عنوان محصولی با بازده اقتصادی بالا، نقش مؤثری در افزایش درآمد خانوارهای روستایی ایفا کرده است. بر اساس برآورد کارشناسان، هر هکتار نخلستان بارور در طرود می‌تواند بین 2 تا 2.5 تن محصول اقتصادی تولید کند که در مقایسه با محصولات جایگزین، سودآوری قابل توجهی دارد.

در حوزه صنایع تبدیلی، متخصصان تأکید دارند که نبود زیرساخت‌های فرآوری، مهم‌ترین حلقه مفقوده زنجیره تولید خرما در استان سمنان است. بررسی‌های اقتصادی نشان می‌دهد در صورت ایجاد واحدهای بسته‌بندی، خشک‌کنی و تولید شیره خرما، ارزش افزوده این محصول تا سه برابر افزایش خواهد یافت. کارشناسان همچنین معتقدند سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی نه تنها به کاهش ضایعات کمک می‌کند بلکه باعث افزایش اشتغال پایدار و تثبیت جمعیت در روستاهای محروم می‌شود.

تحلیلگران توسعه روستایی بر این باورند که کشت خرما در طرود توانسته است به‌طور چشمگیری در پایداری جمعیت روستایی و توانمندسازی زنان نقش‌آفرینی کند. حضور بیش از 500 زن در فرآوری و بسته‌بندی خرما، علاوه بر ارتقای سطح معیشت خانوار، موجب افزایش مشارکت اجتماعی و کارآفرینی محلی شده است. از دید جامعه‌شناسان روستایی، استمرار این روند می‌تواند به الگوی موفقی برای سایر مناطق کم‌برخوردار کشور تبدیل شود.

در نهایت، کارشناسان حوزه کشاورزی و اقتصاد محلی تأکید دارند که آینده خرمای طرود وابسته به دو عامل اساسی است: مدیریت منابع آب و تقویت بازار فروش. در صورت اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف آب، آموزش‌های تخصصی برای نخل‌کاران و ایجاد شبکه‌های بازاریابی منطقه‌ای، خرمای طرود می‌تواند نه تنها بازار داخلی استان‌های همجوار بلکه بخشی از بازار صادراتی کشور را نیز پوشش دهد. این مسیر، در صورت حمایت دولتی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، طرود را به یکی از قطب‌های نوظهور خرمای کشور تبدیل خواهد کرد.انتهای پیام/