به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، آکادمی سلطنتی علوم سوئد روز دوشنبه در استکهلم اعلام کرد جایزه نوبل اقتصاد سال 2025 به سه اقتصاددان برجسته، «فیلیپ آگیون»، «پیتر هویت» و «جول موکیر» اهدا میشود.
این جایزه به پاس پژوهشهای بنیادین آنان در زمینه «رشد اقتصادی مبتنی بر نوآوری» و تبیین علمی فرآیند «تخریب خلاقانه» در اقتصاد اعطا شده است.
مدل جدیدی برای توضیح رشد پایدار
فیلیپ آگیون، استاد مدرسه اقتصاد لندن، و پیتر هویت، استاد دانشگاه براون آمریکا، در مقالهای ماندگار با عنوان «A Model of Growth Through Creative Destruction» که نخستینبار در سال 1992 در نشریه معتبر Econometrica منتشر شد، مدلی نوین از رشد اقتصادی ارائه کردند.
آنها در این مقاله نشان دادند که برخلاف دیدگاههای کلاسیک که رشد را نتیجه افزایش سرمایه و نیروی کار میدانستند، پیشرفت فناوری و نوآوریهای پیاپی موتور اصلی رشد پایدار اقتصادی است.
در نظریه آگیون و هویت، هر نوآوری جدید موجب جایگزینی فناوریهای قدیمی میشود و شرکتهایی که نتوانند خود را با تغییرات وفق دهند، از بازار حذف میشوند.
این فرآیند که به «تخریب خلاقانه» معروف است، همزمان با از بین بردن صنایع ناکارآمد، زمینهساز پیدایش ایدهها و مشاغل جدید میشود.
به باور این دو اقتصاددان، پویایی ناشی از رقابت بین نسلهای مختلف بنگاهها، رمز اصلی رشد بلندمدت اقتصادهای پیشرفته است.
پیوند میان نظریه و سیاستگذاری
مدل آگیون–هویت، علاوه بر توضیح علمی پدیده رشد، پایهگذار نسل جدیدی از سیاستگذاری اقتصادی شد. بر اساس این نظریه، دولتها میتوانند با حمایت از تحقیق و توسعه (R&D)، ارتقای آموزش، و فراهم کردن محیطی رقابتی برای کارآفرینان، نرخ نوآوری را افزایش دهند و در نتیجه رشد اقتصادی پایدار ایجاد کنند. در مقابل، حمایت افراطی از صنایع قدیمی و محدود کردن رقابت، باعث کندی پیشرفت و کاهش بهرهوری میشود.
پیوند تاریخی با آثار جول موکیر
همزمان، نیمی از جایزه نوبل امسال به «جول موکیر» اقتصاددان و تاریخدان هلندیتبار دانشگاه نورثوسترن تعلق گرفت که در آثار خود نقش نهادها، فرهنگ علمی و انقلاب صنعتی را در ایجاد بستر نوآوریهای مستمر بررسی کرده است.
کمیته نوبل تأکید کرده است که یافتههای تاریخی موکیر با نظریههای تحلیلی آگیون و هویت دو سوی یک زنجیره علمی را تشکیل میدهند:
یکی بستر تاریخی شکلگیری نوآوری را تبیین کرده و دیگری مدل ریاضی و نظری رشد فناورانه را ارائه داده است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند اعطای نوبل امسال نشانهای از بازگشت توجه جامعه علمی به نقش نوآوری، کارآفرینی و پویایی فناوری در آینده اقتصاد جهانی است.
بهویژه در دورهای که اقتصادهای بزرگ با چالشهایی چون تحول دیجیتال، هوش مصنوعی و گذار انرژی روبهرو هستند، نظریه «رشد از طریق تخریب خلاقانه» بیش از هر زمان دیگری موضوعیت یافته است.
انتهای پیام/