خبرگزاری تسنیم ـ سیدمحمدرضا آقامیری ؛ در سالهای پس از انقلاب اسلامی، حوزه علمیه خواهران به یکی از گستردهترین نهادهای علمی و فرهنگی کشور تبدیل شده است؛ نهادی که در کنار حوزه علمیه برادران، بخش عظیمی از بار تربیت دینی و فرهنگی جامعه را بر دوش میکشد. با این حال، آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته، درک صحیح از ظرفیت زنانه دین و نقش خاصی است که زنان طلبه میتوانند در توسعه دینی ایفا کنند.
زن؛ مظهر لطافت ایمان و حکمت تربیتی
دین در ذات خود مجموعهای از معارف خشک و احکام صِرف نیست؛ بلکه روحی زنده و جاری در زندگی انسان است. زن، به واسطه لطافت روح و عمق عاطفی خود، بهگونه ویژهای میتواند حامل وجه انسانی و تربیتی دین باشد؛ وجهی که با رحمت، مهر، تربیت و رشد اخلاقی پیوند دارد. درک این بُعد زنانه از دین، میتواند چهرهای انسانیتر، کارآمدتر و جذابتر از دینداری در جامعه امروز عرضه کند؛ بهویژه در مواجهه با نسل جدید و خاصّه در مواجهه با خیل دختران این نسل ناآشنا، که تشنه فهمی عمیق و معنوی از ایمان است در عین حال در دریای بی کرانی از هزاران امّا و اگر غوطهور است.
تأثیر فرهنگی بانوان در خانواده و جامعه
زن در بافت فرهنگی و تربیتی ایران نقش کلیدی دارد؛ اگر بانوان طلبه با نگاه نو و فهم عمیق از دین تربیت شوند، میتوانند نسلهای آینده را با درکی روشنتر از ایمان و اخلاق اسلامی پرورش دهند و با ضرس قاطع می توان گفت: رشد شخصی زن حتی اگر عنصر اثرگذار اجتماعی نباشد ، چون رکن اصلی هر خانهای است، رشد خانواده است! تحصیل زن در حوزه، صرفاً یک مسیر علمی نیست؛ نوعی خودسازی معرفتی و اخلاقی فردی و خانوادگی است. زنی که در فضای دینی رشد میکند، به تعادل روحی، درک عمیق از مسئولیت و قدرت تحلیل مسائل زندگی میرسد. چنین زنی، همسر و مادری آگاهتر میشود و در برابر تهاجم فرهنگی، خانوادهاش را بهتر هدایت میکند.
توانایی ایجاد گفتوگو با نسل جدید
بسیاری از طلاب خواهر میتوانند در مدارس، دانشگاهها و فضاهای اجتماعی به زبان نسل امروز حرف بزنند؛ این چیزی است که حوزه خواهران میتواند روی آن سرمایهگذاری کند.
وقتی یک زن دیندار، باسواد، مهربان و فعال اجتماعی باشد، گاهی تأثیرش چند برابر یک سخنران یا یک نویسنده است.
حوزه خواهران؛ مکملی برای حوزه برادران
حوزه علمیه خواهران نه در رقابت، بلکه در تکمیل و تعمیق مأموریت حوزههای علمیه برادران معنا پیدا میکند. زنان طلبه، بهسبب جایگاه طبیعی خود در خانواده و جامعه، میتوانند پیام دین را با زبان تربیت، مهر و تجربه زیسته منتقل کنند. اگرچه زنان، به دلایل مختلف، معمولاً در مسیر دستیابی به قلههای اجتهاد قرار نمیگیرند، اما میتوانند مبلغان، مربیان و مروجان برجسته دین باشند؛ کسانی که با فهمی روشن از قرآن، اخلاق و مسائل خانواده، دین را در زندگی روزمره مردم جاری میسازند.
درک ناپخته از ظرفیت زنانه
یکی از مشکلات جدی، فقدان درک عمیق از ماهیت زن و ظرفیتهای وجودی او است. حوزه خواهران را نمیتوان با نسخه مردانه گرداند. حوزه خواهران ماهیت و نیازهای متفاوتی دارد. درک درست از زن و هویت زنانه دینی برای مدیریت چنین نهادی ضروری است. تدبیر این مجموعه باید به دست افرادی سپرده شود که شناخت عمیق از زنان، جامعه و دین دارند.دروس، پژوهشها و فعالیتهای فرهنگی با نگاه کاربردی و اجتماعی بازطراحی شوند. از بانوان فاضله و اندیشمند در تصمیمسازی و سیاستگذاری کلان استفاده شود، نه صرفاً در سطوح آموزشی.
حوزه خواهران نیازمند مدیریتی زنفهم، جامعهشناس و دینشناس است! مدیری که بداند زن در کدام نقطه از شبکه فرهنگی جامعه، میتواند منشأ اثر دینی شود. اداره حوزه خواهران با الگوهای مردانه، عملاً این ظرفیت عظیم را محدود میکند و مانع از بروز خلاقیتهای فکری و فرهنگی طلاب میشود.
اگر قرار است حوزه علمیه خواهران به جایگاه واقعی خود در توسعه دین برسد، باید: نگاه مدیریتی تازهای بر پایه شناخت زن و رسالت تربیتی او شکل گیرد. نظام آموزشی و پژوهشی حوزه علمیه خواهران، متناسب با نیازهای دینی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بازطراحی شود. زنان طلبه بهعنوان مبلغان فهیم و فرهنگی دین، در مراکز تربیتی، رسانهها و نهادهای اجتماعی فعال شوند. حوزه خواهران با حفظ استقلال فکری و هویتی خود، تکمیلکننده مسیر معرفتی و اخلاقی حوزه برادران باشد، نه تابع یا نسخهای فرعی از آن.
حوزه علمیه خواهران، گنجی پنهان در بطن فرهنگ دینی ماست که از برکات ناشناخته انقلاب اسلامی است همانگونه که رهبرمعظم انقلاب اسلامی، حوزه خواهران را یکی از پدیدههای برجسته انقلاب اسلامی دانستهاند که سطح معلومات دینی و اثرگذاری زنان را افزایش داده است؛ گنجی که اگر با مدیریتی آگاه، انسانی و زنفهمانه هدایت شود، میتواند منشأ تحولی بزرگ در گفتمان دینی و اجتماعی کشور باشد.
بخش قابل توجهی از تحول دینی آینده، از مسیر زنانی خواهد گذشت که هم عالماند، هم عاقل، و هم عاطفه و ایمان را در کنار هم معنا میکنند.
انتهای پیام/