خبرگزاری تسنیم ـ موسی آقایاری*؛ در روزگار غبارآلودی که حقیقت در ازدحام واژهها گم میشود و الفاظ مقدس بهدست بازیگران سیاست و نانبهنرخروزخوران فرهنگ، مسخ میگردد، شاهد پدیدهای تلختر از جهل هستیم: تحریفِ معنا. واژههایی چون آزادی، روشنفکری و حقوق انسان که در منطق وحی، بوی عبودیت و رشد میدادند، امروز در قاموس برخی مدعیان، به ترجمان بیقیدی، دینستیزی و اخلاقگریزی بدل شدهاند. آری، آنچه در این روزها بیش از هر چیز زخم بر پیکر ایمان میزند، تعطیلی فریضه نیست؛ تحریف ارزشها است.
تأسف از آن است که برخی معممها که عمری نان حضرت امام زمان(عج) را خورده و باید پاسدار روح دین و حقیقت الهی باشند، خود در صف تحریف ایستادهاند؛ آنجا که امر به معروف را تندروی میخوانند و حجاب را تحمیل، و در زیر پرچم مدارا، در حقیقت با نصّ قرآن میستیزند. این همان وارونگی خطرناکی است که امامعلی(ع) دربارهاش فرمود: «یَأْتِی عَلَی الناس زَمَانٌ لَایَبْقَی فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا رَسْمُهُ، وَمِنَ الْإِسْلَامِ إِلَّا اسْمُه» زمانی فرا میرسد که از قرآن جز خط و از اسلام جز نامی باقی نماند.
امروز، آن زمان است که کلمه حق بهسود باطل مصادره میشود. آنان که باید مروّج تقوا باشند، از قرآن سپر ساختهاند تا بر دین تیر اندازند. و در برابر فریضه الهی امر به معروف، با نقاب روشنفکری صفآرایی میکنند. در حالیکه فرمان قرآن صریح است: «وَتَعَاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ وَالتَّقْوَی وَلَاتَعَاوَنُوا عَلَی الْإِثْمِ وَالْعُدْوَان» (مائده /2) این آیه، مرز میان اهل غیرت و اهل غفلت است؛ خط قرمزی روشن میان آنان که دغدغهی پاسداری از دین دارند و آنان که دین را دستمایهی اغراض خود کردهاند.
تحریف معنا، از ترک واجب خطرناکتر است، زیرا واجبِ ترکشده را میتوان احیا کرد، اما معنای تحریفشده، وجدانها را میکُشد بیآنکه بدانند مردهاند.
تیر خلاص به ایمان، ترک واجب است نه اجرای آن
شرافت امت اسلامی در چیست؟ پاسخ را قرآن داده است: «کُنتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَر» (آلعمران/110) امت اسلامی نه به کثرت جمعیت، که به رسالت اصلاحگری خود شریف است. ترک امر به معروف، در حقیقت تیر خلاص به ایمان جامعه است. ایمان، زمانی میزید که مردم در برابر منکر ساکت نمانند. بیتفاوتی در برابر منکر، همان مرگ تدریجی ایمان است. امامصادق(ع) فرمودند: «الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر سبیل الأنبیاء و منهاج الصلحاء، فریضه عظیمة بها تُقامُ الفرائض» امر به معروف فریضهای است که ستون خیمه همه واجبات است. پس آنان که بهجای منکر، با معروف میجنگند، در حقیقت علیه اساس ایمان قیام کردهاند.
نقد روشها، مجوز حذف اصل نیست
اسلام، دینِ عقل و حکمت است؛ اصلاح در شیوهها را میپذیرد، اما هرگز حذف اصل شریعت را برنمیتابد. امامباقر(ع) فرمودند: «لاتکونوا أُمراءَ متسلّطین»، در امر به معروف، مستبد نباشید؛ مهربان باشید، اما محکم. نقد شیوهها پذیرفتنی است؛ اما زیر سؤال بردن اصل واجب الهی، انحرافی آشکار است. آیا اگر پزشکی در درمان اشتباه کند، باید طب را تعطیل کرد؟ امر به معروف هم چنین است: اصلاح میخواهد، نه انکار.
عدالتِ بینظارت اخلاقی، پوستهای توخالی است
عدالت، در قرآن مفهومی جامع است. عدالت تنها در نان و نهاد خلاصه نمیشود، بلکه در نظارت اخلاقی و فرهنگی جامعه معنا پیدا میکند. عدالتی که بیعفاف بماند، پوستهای است بیمغز. جامعهای که اقتصاد دارد ولی اخلاق ندارد، فقط ظاهری از زندگی را حمل میکند، نه حقیقت آن را. بنابراین، گشت فرهنگی نه مخل آزادی، بلکه مکمل عدالت اجتماعی است. در کنار گشتهای نظارتی اقتصادی، باید گشت ارشاد مدیران هم باشد؛ چرا که اگر مدیران از مدار تقوا خارج شوند، جامعه نیز دیر یا زود به سراشیبی سقوط خواهد افتاد.
واژهها را علیه ایمان مردم به کار نبریم
بزرگترین خیانت به جامعه مؤمن، مصادرهی واژهها است. وقتی واژه آزادی به پوششی برای گناه بدل میشود، باید پرسید: آیا در قاموس قرآن، آزادی بهمعنای رهایی از اخلاق است یا رهایی از اسارت نفس؟ ادبیات تحقیر و تمسخر، در شأن متفکری که خود را قرآنی میخواند نیست. اگر کسی از متن دین بر ضد دین سخن میگوید، این دیگر نقد علمی نیست، بلکه تحریف از درون دین است.
پیامبر اکرم(ص) هشدار دادند: «کیف بکم إذا فسد نساؤکم و فسق شبابکم و لمتأمروا بالمعروف و لمتنهوا عن المنکر؟» فرمودند: آن روز، دعاهای شما دیگر مستجاب نخواهد شد. بنابراین؛ امر به معروف، فریاد بیداران است. تشکیل اتاق عفاف و حجاب، نه بازگشت به گذشته است و نه سلب آزادی؛ بلکه نشانهای از حیات معنوی جامعه است. جامعهای که هنوز دغدغه عفاف دارد، زنده است. اما جامعهای که عفاف را مایه تمسخر میبیند، مردهای است در لباس تمدن.
تحریف ارزشها، بزرگترین منکر دوران ماست و آنان که فریضه الهی را افراط مینامند، در حقیقت از بیداری مردم میترسند، نه از افراط. امر به معروف، صدای روشن وجدان الهی انسان است؛ فریاد بیداران بر خوابزدگان، و تداوم رسالت انبیاست. هر که از این فریاد برآشوبد، در حقیقت از بیداری انسان میگریزد.
بنابراین؛ اگر میخواهیم ایمان در جامعه پایدار بماند، باید از تحریف مفاهیم دینی جلوگیری کنیم. امر به معروف، دشمن آزادی نیست؛ ضمانتبخش کرامت انسان است. و اتاق عفاف و حجاب، نه یک تصمیم اداری، بلکه پاسخی تمدنی به هجمهی فرهنگی دشمنان ایمان است.
*استاد و پژوهشگر حوزه علمیه
انتهای پیام/