خبرگزاری تسنیم ـ نجمه صالحی*؛ شخصیت حضرت فاطمهزهرا(سلاماللهعلیها) دارای ابعاد مختلف بود که فهم همهجانبه آن بهسختی امکانپذیر است و چهبسا با تأمل و پژوهش عالمانه ممکن میشود. آیات قرآن کریم و منابع فریقین به جایگاه بیبدیل ایشان اشاره و تأکید دارند.
از مهمترین آیات ناظر به شأن اهلبیت(ع)، آیه تطهیر و آیه مباهله است. در آیه مباهله یعنی آیه 61 سوره آلعمران آمده است: «... فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبینَ». این آیه مرتبط با اهل بیت علیهم السلام و بهویژه حضرت زهرا سلام الله علیها بوده که در منابع معتبر اهلسنت نیز به آن اشاره شده است.
ابنتیمیه از عالمان اهلسنت، حنبلی و سلفی مذهب و بهعبارتی بنیانگذار وهابیت، در منهاج السنه النبویة(ج 4، ص 27) شرکتکنندگان در مباهله را همان اصحاب کساء معرفی میکند، هرچند برای کاستن از جنبه فضیلتی آن، حضورشان را صرفاً ناشی از قرابت نسبی با پیامبر(ص) میداند. این نگرش نشانمیدهد که حتی منتقدان سرسخت اهلبیت(ع) نیز نتوانستهاند انکار کنند که حضرت زهرا(س) در زمره نزدیکترین و برگزیدهترین چهرههای خاندان پیامبر(ص) بوده است.
ذهبی از دیگر عالمان برجستهای اهلسنت و شاگرد ابنتیمیه در تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام (ج 3، ص 627) به صراحت مینویسد که پیامبر اکرم(ص) در ماجرای مباهله، تنها امامعلی(ع)، فاطمهزهرا(س) و حسنین(ع) را با خود همراه کرد. او مصداق واژهی «نساءنا» را فاطمهزهرا(س) تفسیر و تأکید کرده است، با وجود امکان شمول واژه «نساءنا» بر دیگر زنان پیامبر(ص)، تنها شخص مورد نظر آیه، فاطمه(س) است. نکته مهم اینجاست که ذهبی با وجود شاگردی ابنتیمیه، نظراتش در برخی موارد با او مخالف بوده است بهعنوان نمونه در نقل حدیث غدیر و آیه مباهله اختلافاتی با استادش دارد.
همچنین برخی منابع اهلسنت حضرت زهرا(س) را بهعنوان «سیده نساء العالمین» معرفی کردهاند. ابن آبی شیبه در المصنف فی الاحادیث و الآثار (ج 7، ص 527) از پیامبر(ص) نقل میکند که: «فاطمه سرور زنان دو عالم است.» ابن حجر عسقلانی در الاصابة فی تمییز الصحابه (ج 8، ص 263) نیز تصریح دارد که نسل پیامبر(ص) از طریق فاطمهزهرا(س) تداوم یافتهاست؛ نکتهای که پیوند نسبی و معنوی میان نبوت و امامت را نشانمیدهد.
در صحیح ترمذی (ج 2، ص 319) نیز آمده است که رسول خدا(ص) فرمود: «اِنَّما فاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی، یُؤْذِینِی ما آذاها وَ یَنْصَبُنِی ما نَصَبَها.» این تعبیر، عمق پیوند روحی و عاطفی پیامبر(ص) با دختر خویش را مینمایاند و جایگاه ویژه حضرت زهرا(س) را در میان امت اسلامی تثبیت میکند.
در دیگر آثار اهلسنت، ویژگیهای اخلاقی و انسانی حضرت زهرا(س) نیز برجسته است؛ پارسایی و قناعت در عین توانایی برخورداری از امکانات، ایثار در بخشیدن نیازهای شخصی، عبادت و نیایش خالصانه، و حیا و عفت کمنظیر. گزارشهایی از دانش و بصیرت حضرت زهرا(س) نیز نقل شدهاست؛ دانشی که در قالب مصحف فاطمه(س) بازتاب یافته و نشانهای از ارتباط خاص ایشان با معارف الهی است.
پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، حضرت زهرا(س) در دفاع از ولایت امامعلی(ع) و حق اهلبیت(ع) نقش فعالی ایفا کرد. خطبههای ایشان در مدینه، نمونهای کمنظیر از بصیرت، مقاومت، شجاعت و آگاهی اجتماعی یک زن مؤمن در تاریخ اسلام است.
بر اساس منابع معتبر اهلسنت، حضرت فاطمهزهرا(س) نهتنها دختر گرامی پیامبر(ص)، بلکه سرور زنان عالم و حلقه پیوند میان نبوت و امامت است؛ شخصیتی که شأن و منزلتش فراتر از مرزهای مذهبی، در سراسر تاریخ اسلام جلوهگر شد و نمونهای از الگوی کامل زن مسلمان در عفاف، ایمان و حضور مسئولانه در جامعه معرفی شد.
*دانشجوی دکتری تاریخ اسلام
انتهای پیام/