به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، روز فرهنگ عمومی فرصتی مغتنم برای تأمل در جایگاه و اهمیت فرهنگ به عنوان زیربنای هر جامعهای است و در این راستا، خبرگزاری تسنیم گفتوگویی با قادر آشنا، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور و مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ترتیب داد تا ابعاد مختلف چالشها و فرصتهای پیش روی فرهنگ عمومی ایران را مورد بررسی قرار دهد، محور اصلی این گفتوگو، دغدغهی اصلی حفظ اصالت هویت فرهنگی در برابر فشارهای فزاینده فرهنگی جهانی بود؛ فشارهایی که نیازمند پاسخی سنجیده و مبتنی بر ریشههای تاریخی و تمدنی ملت ایران است.
تسنیم: چگونه هویت فرهنگی را در برابر هجوم فرهنگی حفظ کنیم؟
ریشهدار و اصیل بودن، هویت فرهنگی ایران اسلامی است. با وجود اینکه هویتها به طور مطلق ثابت نیستند، اما تمدن کهن و چند هزار ساله ایران بستری مستحکم برای مقاومت در برابر هجمههای فرهنگی فراهم کرده است. آگاهی و شناخت جامعه از هویت، ریشه و اصالت خود، اولین گام در جهت حفظ آن است و شناخت سیر تاریخی و تمدنی هویت، به افراد کمک میکند تا ارزشهای فرهنگی خود را بهتر درک کرده و از آن دفاع کنند. فعالیتهای فرهنگی و هنری باید به ترویج و تعمیق هویت ایرانی-اسلامی اختصاص یابند.
این فعالیتها میتوانند در قالبهای مختلفی مانند هنر، ادبیات، موسیقی، سینما و رسانه و غیره ارائه شود؛ مبانی دینی و اعتقادی، نقش مهمی در شکلگیری هویت فرهنگی دارند و یادآوری و تقویت این مبانی، میتواند در برابر نفوذ فرهنگهای بیگانه، سدی محکم ایجاد کند. باید با استفاده از ابزارها و امکانات روز، هویت ایرانی و اسلامی را به جامعه جهانی معرفی کرد و این معرفی میتواند از طریق برگزاری جشنوارههای فرهنگی، برنامه ها و نمایشگاهها، کنفرانسها و فعالیتهای رسانهای انجام شود.
فرهنگ غرب خالی از ارزشهای معنوی است، شناخت این ماهیت به افراد کمک میکند تا در برابر هجمههای فرهنگی، هوشیار باشند. حفظ هویت فرهنگی نیازمند اتخاذ رویکردی پویا و فعال است و باید با استفاده از ابزارها و امکانات روز، هویت فرهنگی را به نسلهای آینده منتقل کرد و آن را در برابر تهدیدات حفظ کرد و در نهایت حفظ هویت فرهنگی، وظیفهای همگانی است و نیازمند همکاری و همت همه اقشار جامعه است، با آگاهی، شناخت، ترویج و معرفی هویت فرهنگی میتوان در برابر هجوم فرهنگی غرب ایستادگی کرد و اصالت و ریشههای فرهنگی کشور را حفظ کرد.
تسنیم: نقش خبرنگاران و اصحاب رسانه در ترویج ارزشهای فرهنگی چطور بوده و است و تا چه حد در این زمینه موفق عمل کردهاند؟
در عصر حاضر که رسانه به عنوان یک رکن اساسی و تعیینکننده در شکلدهی افکار عمومی شناخته میشود، نقش خبرنگاران و اصحاب رسانه در ترویج ارزشهای فرهنگی از اهمیت ویژهای برخوردار است و با توجه به سرعت بالای انتشار اطلاعات و نفوذ گسترده رسانهها، این حوزه به عرصهای برای رقابت ایدئولوژیک و فرهنگی تبدیل شده است و خبرنگاران و اصحاب رسانه باید از انتشار و انجام اخبار، گزارشات و اطلاعات نادرست خودداری کنند و اخبار و گزارشات درست و جامع را در حوزه های مختلف به مردم اطلاع رسانی کنند.
رسانه رصد کننده اعمال جهان است و میتواند متناسب با آن به تبلیغ و ترویج بپردازد و این نقش بسیار کلیدی است و اصحاب رسانه وظیفهای بسیار خطیر بر عهده دارند. خبرنگاران و اصحاب رسانه امروز نقش امیدآفرینی دارند و اگر صادق باشند، میتوانند مروج هویت ایرانی باشند و جامعهی ایران، همواره به هویت دینی، هویت ایرانی و ادبیات انقلابی خود پایبند بوده و حتی انتقادهای آنها نیز از سر دلسوزی و برای بهبود وضعیت است.
با توجه به اهمیت حیاتی رسانه در ترویج ارزشهای فرهنگی، لازم است اصحاب رسانه با مسئولیتپذیری و تعهد اخلاقی، نقش خود را به درستی ایفا کنند. ارتقای سواد رسانهای جامعه، حمایت از تولید محتوای فرهنگی با کیفیت و تقویت رسانههای ملی، از جمله اقدامات ضروری در این زمینه هستند و رسانهها باید به عنوان یک ابزار قدرتمند برای تقویت هویت ملی و ترویج ارزشهای فرهنگی، نقش خود را به درستی ایفا کنند و در این مسیر، با چالشها و موانع پیش رو مقابله کنند.
تسنیم: چگونه میراث فرهنگی را برای نسل جوان جذاب کنیم؟
ایران کشوری با تمدنی چند هزار ساله، گنجینهای ارزشمند از میراث فرهنگی را در خود جای داده است. از آثار باستانی و هنری تا آداب و رسوم و داستانهای کهن، هر گوشه از این سرزمین، جلوهای از هویت و تاریخ غنی ایران را به نمایش میگذارد.
میراث فرهنگی تنها شامل آثار باستانی و هنری نیست، بلکه شامل میراث ناملموس نیز میشود. آداب و رسوم، داستانها، اسطورهها، افسانهها، فداکاریها و احترام به بزرگترها، همگی بخشی از میراث ناملموس ما هستند که باید به نسل جوان معرفی شوند.
در هر استان کشور ایران، جلوههایی از هنر و تمدن را میتوان مشاهده کرد و هر منطقه، گنجینهای از فرهنگ و هویت را در خود جای داده است؛ راهکارهای جذابسازی میراث فرهنگی برای نسل جوان شامل روایتگری تعاملی، استفاده از فناوریهای نوین، برگزاری رویدادهای فرهنگی، توسعه گردشگری فرهنگی، ادغام میراث فرهنگی در آموزش و پرورش، حمایت از تولید محتوای فرهنگی و احیای میراث ناملموس و... است و ترویج و حفظ میراث فرهنگی، وظیفهای همگانی است و نیازمند همکاری و همافزایی بین دستگاههای فرهنگی، خبرنگاران، رسانهها، آموزش و پرورش و جامعه مدنی است.
تسنیم: فرهنگ چه راهکاری برای کاهش آسیبهای اجتماعی دارد؟
آسیبهای اجتماعی معضلی پیچیده و چندوجهی است که نیازمند رویکردی جامع و همهجانبه برای مقابله با آن است. در این میان فرهنگ به عنوان یکی از ارکان اصلی جامعه، نقش بسزایی در پیشگیری و کاهش این آسیبها ایفا میکند. به جای تمرکز صرف بر درمان آسیبهای اجتماعی، باید به پیشگیری از آنها توجه ویژهای داشت. فرهنگ، باورها، اعتقادات، توجه به خانواده، هویت و اصالت، همگی در این زمینه نقش مهمی ایفا میکنند و در واقع فرهنگ میتواند با تقویت ارزشهای اخلاقی و اجتماعی، ایجاد حس مسئولیتپذیری و افزایش تابآوری افراد از بروز آسیبهای اجتماعی جلوگیری کند.
راهکارهای فرهنگی برای کاهش آسیبهای اجتماعی شامل تقویت بنیان خانواده، احیای ارزشهای اخلاقی و اجتماعی، تقویت هویت ملی و فرهنگی، ارتقای سطح آگاهی عمومی، حمایت از گروههای آسیبپذیر و...است و ارائه تسهیلات و حمایتهای مالی به خانوادههای کمدرآمد، ایجاد فرصتهای شغلی و ارتقای سطح رفاه عمومی، میتواند به کاهش آسیبهای اجتماعی کمک کند.
تسنیم: فرهنگ عمومی امروز ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟
فرهنگ عمومی، آینهای تمامنما از هویت و ارزشهای یک جامعه است. ارزیابی فرهنگ عمومی امروز ایران، نیازمند نگاهی دقیق به ریشههای تاریخی، چالشهای معاصر و فرصتهای پیش رو است و فرهنگ عمومی ما ایرانیان، ریشه در ارزشهای اصیل و افتخارآمیزی مانند تعاون، فداکاری، انساندوستی، خانوادهدوستی، صداقت و راستگویی دارد. این ارزشها، هویت ریشهداری را برای ما رقم زدهاند و جلوههای فرهنگی عمومی ما را شکل دادهاند.
فرهنگ عمومی در واقع فرهنگ چگونه زیستن، با هم زیستن و بهتر زیستن است. ما باید بتوانیم این ارزشها را در جامعه نشر دهیم و به آنها توجه کنیم؛ اگر فرهنگ عمومی کنونی را با فرهنگ عمومی دوران انقلاب مقایسه کنیم، متاسفانه شاهد آسیبهای جدی هستیم اما با توجه به دنیای پرآشوب و پرمسئله کنونی، به وضعیت فرهنگ عمومی خود نگاه کنیم، میتوان گفت که در شرایط مناسبی قرار داریم.
تسنیم: چگونه میتوان مردم را در تصمیمگیریهای فرهنگی سهیم کرد؟
راهکارهای مشارکت مردم در تصمیمگیریهای فرهنگی شامل فعالسازی شوراهای فرهنگی، تشویق به همزیستی مسالمتآمیز، ایجاد بسترهای مشارکت مردمی، حمایت از تولیدات فرهنگی مردمی، تقویت رسانههای مردمی، آموزش سواد رسانهای به مردم، ایجاد فضاهای فرهنگی عمومی و حمایت از فعالیتهای داوطلبانه در حوزه فرهنگ و... است. مشارکت مردم در تصمیمگیریهای فرهنگی، نه تنها به بهبود کیفیت این تصمیمات کمک میکند، بلکه به تقویت هویت ملی، افزایش انسجام اجتماعی و توسعه فرهنگی کشور نیز منجر میشود.
گفتوگو از: آهو پایدار
انتهای پیام/