دکتر پیمان کمالی حکیم در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم به مناسبت روز جهانی رادیولوژی درباره وضعیت دسترسی بیماران در کشور به تجهیزات رادیولوژی و تصویربرداری اظهار کرد: واقعیت این است که همه چیز در این زمینه نسبی است؛ یعنی باید دید دسترسی نسبت به کجا و به کدام کشور جهان سنجیده میشود. این مسئله تا حد زیادی به فرهنگ و ساختار نظام سلامت هر کشور نیز بستگی دارد؛ برای مثال، در کشورهایی مانند کانادا یا آمریکا، اگر بخواهید یک MRI انجام دهید، معمولاً باید دو پزشک آن را نسخه کنند و بین سه تا شش ماه در صف انتظار بمانید اما در ایران، چنین نیست؛ گاهی یک نفر در مدت یک هفته میتواند در سه یا چهار مرکز مختلف MRI انجام دهد. این موضوع به دلیل وجود یک باگ و مشکل سیستمی عمیق در کشور است. از سوی دیگر تعرفهها نیز در ایران بسیار پایین و ناچیز هستند و بیمهها نیز هزینه همه موارد درخواستی را میپذیرند و همین امر باعث افزایش تقاضای غیرضروری برای تصویربرداری شده است.
تفاوتهای جغرافیایی ایران و کشورهای پیشرفته در ارائه خدمات تصویربرداری
وی افزود: اگر بخواهیم میزان دسترسی به تجهیزات تصویربرداری را در جهان از نظر جغرافیایی نیز مقایسه کنیم باید گفت فاصله مردم تا نزدیکترین مرکز MRI معمولاً باید کمتر از 50 تا 70 کیلومتر باشد؛ یعنی در کمتر از یک ساعت باید به خدمات دسترسی داشت اما نقشه جغرافیایی و شهری ما با کشورهای اروپایی متفاوت است و مقایسه مستقیم، چندان درست نیست و از آنجا که زیست بوم و نقشه جغرافیایی کشور ما با بسیاری از کشورهای اروپایی متفاوت و بسیار پنهاورتر است این استاندارد رعایت نمیشود.
خرید دستگاه امآرآی برای شهرستانها با فشار نمایندگان مجلس
کمالی حکیم ادامه داد: اگر بخواهیم مانند نظامهای سلامت پیشرفته عمل کنیم، هر شهرستان با جمعیت زیر 400 هزار نفر اساساً نباید دستگاه MRI داشته باشد اما در ایران، نمایندگان مجلس معمولاً پیگیر این هستند که شهر خودشان حتماً مرکز MRI یا سونوگرافی داشته باشد. نتیجه چنین رویکردی، ایجاد احساس کمبود کاذب پزشک متخصص و توزیع غیرمنطقی تجهیزات در کشور است.
این متخصص تصویربرداری به تجویزهای غیرضروری تصویربرداری در کشور نیز اشاره و بیان کرد: در ایران، ممکن است فردی ظرف یک هفته چندین بار تصویربرداری انجام دهد؛ در این شرایط، هرچه قدر هم پزشک متخصص در کشور تربیت شود احساس کمبود کاذب آن ایجاد میشود و اجرای نظام سطحبندی خدمات سلامت و پزشک خانواده نیز تقریباً غیرممکن میشود. در حالی که در بسیاری از کشورهای جهان چنین چیزی ممکن نیست. مثلاً در برخی کشورها، پس از انجام یک MRI ممکن است تا دو سال اجازه تکرار آن را نداشته باشید، مگر با پرداخت هزینههای بسیار سنگین و واقعی تعرفهها.
بازگشت سرمایه خرید دستگاههای تصویربرداری در ایران، 15 برابر جهان
عضو هیئت مدیره انجمن رادیولوژی ایران درباره دلایل دیگر بالا بودن میزان تجویز تصویربرداریها در ایران به هزینههای تصویربرداری در کشور اشاره و تصریح کرد: قیمت تصویربرداری MRI در کشور ما در مراکز دولتی 400 تا 700 هزار تومان و در مراکز خصوصی یک تا دو میلیون تومان است اما قیمت یک دستگاه MRI حدود 150 میلیارد تومان است. اگر یک مرکز خصوصی روزی 50 مورد تصویربرداری هم انجام دهد، سالهای زیادی طول میکشد تا هزینهای که صرف خرید دستگاه MRI کرده به چرخه درآمد آن مرکز بازگردد؛ طبق علم اقتصاد سلامت، باید هزینه خرید دستگاه تصویربرداری طی انجام حدود 1,000 تا 2,000 و نهایتاً 3,000 مورد اسکن بازگردد. جهان معمولاً بر این مبنا محاسبه میکند که پس از انجام حدود 3,000 مورد، هزینه دستگاه به چرخه درآمدها بازمیگردد و پس از این مدت باید دستگاه جدید خریداری شود. اگر یک دستگاه MRI را صد میلیارد یا 150 میلیارد تومان در نظر بگیریم و میانگین قیمت هر نوبت تصویربرداری را مثلاً یک میلیون تومان حساب کنیم، واضح است که در ایران بازگشت سرمایه دستگاهها بسیار کند است و به ازای انجام 150 هزار تصویربرداری، هزینه خرید دستگاه بازمیگردد. به عبارتی، با توجه به میزان کارکرد روزانه و تعرفه پایین، بازگشت سرمایه این دستگاهها در ایران حدود 15 برابر طولانیتر از میانگین جهانی است. نتیجه این وضعیت، افزایش درخواستهای غیرضروری تصویربرداری و استهلاک بالای دستگاههاست. همین امر نیز باعث میشود که میزان تصویربرداری بالا برود.
عضو هیئت مدیره انجمن رادیولوژی ایران درباره تعداد متخصصان رادیولوژی در کشور نیز گفت: در حال حاضر، با احتساب دستیاران در کشور حدود پنج هزار پزشک متخصص رادیولوژی فعالیت میکنند. از نظر ترکیب جنسیتی نیز، پس از گروه زنان و زایمان، رادیولوژی بیشترین حضور پزشکان زن را در میان تخصصها دارد.
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر چالشهای به روزرسانی دستگاههای تصویربرداری نیز بیان کرد: رشته رادیولوژی از جمله معدود رشتههایی است که وابستگی بسیار بالایی به تجهیزات و فناوری دارد. اکثر تجهیزات وارداتی است و بهدلیل نوسانات ارزی، تعمیر و بهروزرسانی دستگاههای تصویربرداری در ایران با چالشهای جدی روبهرو است، زیرا وابستگی این رشته به نرخ دلار و واردات تجهیزات بسیار زیاد است. متأسفانه طی سالیان اخیر تعرفههای تصویربرداری به اسم خدمت به مردم پایین نگه داشته شده اما در عمل این موضوع باعث بروز پیامدهای منفی شده از جمله این که درآمد حاصل از تصویربرداری به حدی که بتواند هزینههای تعمیر و نگهداری و بازپرداخت قیمت دستگاه را پوشش دهد کافی نیست؛ بنابراین وقتی دستگاهی خراب شود، توان مالی تعمیر آن را نداریم و دیگر آن که انگیزه برای سرمایهگذاری در این زمینه کاهش یافته و کیفیت تشخیص نیز کاهش مییابد. نظر تمامی کارشناسان این است که باید تعرفههای تصویربرداری واقعی شود اما اجازه ندهیم که یک نفر در ماه چندین بار MRI یا سونوگرافی انجام دهد تا توزیع هزینهها در نظام سلامت متناسب و منطقی شود.
انتهای پیام/