به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، آیین نماز باران، یا «نماز استسقاء»، از آیینهای کهن ایران است که پیشینه آن به صدر اسلام بازمیگردد و حتی نشانههایی از مراسم مرتبط با پرستشگاه «آناهیتا» الهه آب در ایران باستان دارد. در آن زمان، این آیینها به ویژه به زنان اختصاص داشت و در کنار منابع آبی برگزار میشد. با ورود اسلام، سنتهای بومی با نیایش و نماز استسقاء تلفیق شد و همچنان در ایران به عنوان نمادی از ایمان جمعی و احترام به طبیعت زنده مانده است.
در منابع تاریخی نقل شده است که پیامبر اسلام هنگامی که خشکسالی مدینه را تهدید میکرد، مردم را به بیرون شهر فراخواند و با دستانی گشوده به آسمان دعا کرد؛ باران آمد و زمین جان گرفت. این تجربه الگویی عملی شد برای همبستگی اجتماعی، ایمان جمعی و نقش معنویت در مواجهه با بحرانهای طبیعی.
در ایران، این آیین با فرهنگ محلی گره خورده است. در دوران صفویه و قاجار، علمای شهرها مردم را به دشتها فرا میخواندند تا نماز باران را اقامه کنند. مردم سالهایی که باران فراوان بارید، آن را «سال اجابت» مینامیدند و این خاطرهها در حافظه جمعی شهرها ثبت شد.
البته نماز باران را مردم قزوین در پنجاهبدر یعنی روز پنجاهم فصل بهار میخوانند ولی در قزوین، زمان دقیقی در خصوص تاریخچه مراسم پنجاه به در و جشن باران وجود ندارد اما با این حال این آیین در سال 89 با شماره 185 در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسیده است و بنا به شفاهیات موجود، ریشه برگزاری این مراسم به پیش از اسلام بازمیگردد و پس از اسلام نیز با برگزاری آیینهای دینی مانند نماز استسقا ادامه یافته است.
برخی معتقدند با توجه به اینکه دیار مینودری از نظر موقعیت جغرافیایی در منطقه گرم و خشک قرار دارد، طلب باران و زحمت الهی برای دشت قزوین و زمینهای کشاورزی که بیشتر مردم جزو باغداران نیز بودند، علت پدید آمدن این آیین سنتی شده و زنان و مردان قزوینی در کنار طلب باران، سنگهایی را به بدنه آب انبار میچسباندند و از این راه طلب برکت داشتند.
امروزه نیز این آیین، هم پیام دینی و هم اخلاقی دارد؛ کارشناسان محیط زیست معتقدند که نماز باران یادآور پیوند مقدس انسان با زمین است و تأکید دارند که بیتوجهی به طبیعت و اسراف در منابع میتواند باعث خشکسالی شود.
آیتالله حسین مظفری، امام جمعه قزوین، درباره مراسم امسال میگوید: نماز باران فرصتی است برای بازگشت دلها به خداوند، توبه از کوتاهیها و یادآوری امید و فروتنی. وقتی مردم با قلبی خالص و همدلی دعا میکنند، رحمت الهی زمین را زنده میکند.
امسال با کاهش بیش از 40 درصدی بارشها نسبت به میانگین بلندمدت، مراسم نماز باران در قزوین بیش از پیش نمادی از امید، همبستگی و بازگشت به ارزشهای فرهنگی و اخلاقی شده است.
نماز باران، پلی است میان گذشته و حال، میان انسان و آسمان، یادآور قدرت ایمان، نقش معنویت در زندگی اجتماعی و مسئولیت ما در برابر زمین و طبیعت.
این آیین میراثی است که نه تنها تاریخ ایران، بلکه روح جمعی مردم قزوین را نیز در خود دارد و هر بار که زمین عطش میکشد، دلهای مؤمنان را به امید و زندگی تازه میرساند.
گفتنی است، این مراسم امروز دوشنبه، 19 آبانماه 1404، ساعت 16 در گلزار مطهر شهدای قزوین برگزار خواهد شد و مردان و زنان، پیر و جوان، با دستانی گشوده و چشمانی نمناک، برای بارش رحمت الهی گرد هم میآیند.
متاسفانه با عبور از نیمه نخست پاییز، بارشها همچنان در 20 استان کشور صفر مطلق است و فاصله بارشهای پاییزی با میزان بارشهای مدت مشابه سال قبل و متوسط آمار درازمدت بیشتر شده و این اختلاف بهترتیب به منفی 81 درصد و منفی 83 درصد رسیده است.
مدیرکل دفتر مدیریت آبفای کشور هم گفته است: پیشبینیهای هواشناسی حاکی از این است که فعلا بارندگی نداریم به طوری که هم اکنون 67 درصد ظرفیت سدهای کشور خالی است.
تازه مردم قزوین دل خودم را به پروژه انتقال آب سد طالقان به قزوین خوش کرده بودند که علیرغم هزینههای سنگین خط انتقالی از سد طالقان به تهران نیز در دستور کار قرار گرفته و بناست طی دو تا سه ماه این خط انتقال انجام شد که بخشی از کمبود را جبران کرد ولی کمبود آب در تهران خیلی فراتر از این میزانها است، باید حجم مخازن ذخیره استان تهران حدود 553 میلیون متر مکعب باشد ولی در حال حاضر در کل سدهای استان تهران 200 میلیون مترمکعب حجم آب دارد.
از همه اینها که بگذریم، نماز یعنی تسلیم معبود بودن و از هرچه غیر اوست دل بریدن و چشم و تن به نیت قربت به الله سپردن؛ آری از هر جا که ناامید شویم، محضر پرودگار جای امید و بخشش است، شاید به واسطه دلهای پاک کودکان حاضر در نماز امروز خداوند بارش رحمتش را بر ما ارزانی کند.
انتهای پیام/