به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه و همزمان با هشتاد و هفتمین سالگرد درگذشت مصطفی کمال آتاترک موسس نظام جمهوری، جنجال بزرگی درباره زندگی او به وجود آمد. ماجرا از این قرار است که یکی از نویسندگان مشهور ترکیه، مطلبی درباره آتاترک منتشر کرد که به زعم هواداران این رهبر محبوب ترک، توهین به جایگاه تاریخی او بود. این نوشته کوتاه، در رسانههای ترکیه و شبکههای اجتماعی فضای مجازی، هزاران واکنش به دنبال آورد و چندین هشتگ در حمله به این نویسنده شکل گرفت.
آیدین اونال که علیه آتاترک مطلب نوشته، یک نویسنده و روزنامه نگار عادی نیست. او یکی از تحلیلگران روزنامه ینی شفق است. این روزنامه نزدیک به حزب عدالت و توسعه و محافظ گفتمان اخوانی است.
اونال در عین حال، قبلاً مشاور ارشد اردوغان در دوران نخست وزیری و همچنین مشاور ارشد او در دوران ریاست جمهوری و نماینده حزب عدالت و توسعه و مردم آنکارا در پارلمان ترکیه بوده است. به همین خاطر، منتقدین میگویند این یک جرم عادی نیست و دولت و حزب حاکم نیز در انتشار این مطلب دست دارد.
مقامات حزب عدالت و توسعه، سردبیر روزنامه ینی شفق را راضی کردند تا برای جلوگیری از ایجاد فضای حساسیت برانگیز، این مقاله از سایت اینترنتی روزنامه حذف شود. سردبیر نیز این خواسته را پذیرفت و مقاله کنار نهاده شد. اما تنها پس از دو ساعت، نویسنده با لابیگری و فشار، موفق شد دوباره در همان روزنامه، مطلب خود را بر روی سایت بگذارد و با انتشار این پیام، بنزین بر خشم مخالفین خود بریزد: حذف مقاله به خاطر یک اشتباه فنی در سایت بوده که خوشبختانه خیلی زود این اشتباه رفع شد و حالا باز هم یادداشت بنده در این سایت، قابل دسترسی است.
او را زندانی کنید
احترام نهادن به شخصیت آتاترک در قوانین ترکیه آن قدر مهم است که به منظور مقابله با افرادی که قصد توهین به او را دارند، قانون مشهوری وضع شده است. این قانون که دارای 5 ماده است و به نام قانون شماره 5816 شناخته میشود، آشکارا اعلام کرده «هر کسی که به شکل علنی به نام و خاطره آتاترک اهانت کند، به حبس از یک تا سه سال محکوم میشود. همچنین هر کسی که به مجسمهها، نیمتنهها یا بناهای یادبود آتاترک یا مقبره آتاترک آسیب برساند، آنها را بشکند یا خراب کند، به حبس از یک تا پنج سال محکوم میشود. اگر جرم توهین به آتاترک در مطبوعات ارتکاب یابد، مجازات، دو برابر خواهد شد و دادستانهای عمومی موظفند همواره به اجرای این قانون توجه کنند».
حال چندین نویسنده و فعال سیاسی ترکیه، خواستار آن شدهاند که آیدین اونال نویسنده مقاله، هر چه زودتر دستگیر و زندانی شود. حزب جمهوری خلق، حزب خوب یا ایی پارتی، تعداد قابل توجهی از روزنامهنگاران، دانشگاهیان و هزاران نفر از کاربران رسانههای اجتماعی به شدت از نویسنده مقاله ینی شفق انتقاد کرده و خواهان مجازات او شدهاند.
اونال چه گفت؟
چند نکته از مهمترین بخشهای یادداشت آیدین اونال مشاور اسبق رئیس جمهور ترکیه درباره نقش مصطفی کمال آتاترک در تاریخ ترکیه را با هم مرور میکنیم:
1.یک آدم سطح متوسط بود
«مصطفی کمال یک موجود فوق بشری نبود و هیچ استعداد خارقالعادهای نداشت. مانند هر افسر عثمانی زمان خود، او نیز فردی تحصیلکرده بود و در جنگهای بالکان و جنگ جهانی اول تجربه میدانی کسب کرده بود. در مقایسه با دوران خودش، توان نظامی او حتی پایینتر از حد متوسط بود. به دلیل مناصبی مانند وابسته نظامی سفارتخانه عثمانی در صوفیه و دستیار شاهزاده وحیدالدین و به دلیل مشکلات جسمی، او کمتر از همقطاران خود در وظیفه رزمی فعال بود. او هیچ موفقیت نظامی در خارج از گالیپولی به دست نیاورد. او قبل از اشغال بیت المقدس، از فرماندهی ارتش استعفا داد و برای مداوا سراغ چشمههای آب گرم وین رفت. وقتی فرماندهی مدینه به او پیشنهاد شد، آن را نپذیرفت. وقتی به فلسطین فرستاده شد، ارتش را با تحمل خسارات سنگین تا عفرین عقب کشید.. پایههای جنگ استقلال از قبل آماده شده بود و آن پیروزی بزرگ، نتیجه یک تلاش جمعی بود، نه یک فرد».
2.ایده و اندیشه خاصی نداشت
«مصطفی کمال متفکر یا اندیشمند نبود. او فاقد زمینه و منابع لازم برای تمرکز بر حوزه اندیشه بود. ایدههای او فاقد تمایز، اصالت و ابتکار بودند. ایدههای مهمی نداشته که تا به امروز زنده بماند. اهداف مهم او مانند غربی کردن یک ملت مسلمان، اجرای سکولاریسم در جامعه اسلامی و ایجاد یک جامعه سکولار، حتی در دوران حیات خود او فروپاشید و شکست خورد».
3.سرکوبگر بود
«مصطفی کمال بدون شک سیاستمدار خوبی بود. او با موفقیت جنبه دیپلماتیک جنگ استقلال را مدیریت کرد و از طریق مذاکره با روسها، فرانسویها، ایتالیاییها و آمریکاییها توانست راه حل نظامی را به حاشیه براند. او در مسیر لوزان، مخالفان را ساکت کرد و پس از اعلام جمهوری، تمام مخالفان را از طریق دادگاههای استقلال، ترورهای ازمیر و حادثه مَنَمَن از بین برد و تمام انتقادات و اعتراضات را سرکوب کرد و راه را برای گذار آرام خود و تیمش هموار ساخت».
4.این همه مجسمه لازم نیست
«چرا آتاترک حتی امروز نیز در مرکز قطببندی و نزاع سیاسی و اجتماعی باقی مانده است؟ در حالی که لینکلن، لنین، استالین، هیتلر، موسولینی، فرانکو، مائو، پینوشه و افراد بیشماری دیگر یا جایگاه شایسته خود را در تاریخ کسب کردهاند یا از زندگی روزمره جوامع حذف شدهاند، چگونه است که در هر گوشه ترکیه مجسمه مصطفی کمال وجود دارد؟ نزدیک به 4 هزار خیابان و کوچه، مدارس، پلها و تأسیسات بیشماری به نام آتاترک نامگذاری شدهاند! چرا مصطفی کمال هنوز، گاهی تا حد پرستش، به عنوان آرمان و معیار دفاع از وضع موجود در نظر گرفته میشود؟ چرا یک دکترین و درک فرقهوار از رهبر که حتی در کره شمالی بینظیر است، از مهد کودک تا دانشگاه به ذهن فرزندان ما تزریق میشود؟»
5.سنت شوم سوء استفاده
«مصطفی کمال در پی «خلق» یک جامعه جدید، یک نسل جدید بود، تمام منابع دولت برای پرورش نسلهای غربی، مدرن، معاصر، سکولار، پوزیتیویست و غیرمذهبی بسیج شد. این پروژه که با مخالفت و حتی شورش عموم مردم مواجه شد، نتوانست تحقق یابد. اما آسیبها و قطب بندی آن هنوز بر جای مانده است. مصطفی کمال امروز نه از طریق ایدههایش و نه از طریق آثارش وجود ندارد. او صرفاً به عنوان شخصیتی وجود دارد که برای حفظ سبک زندگی غربی مورد سوء استفاده قرار میگیرد. نام آتاترک به عنوان ابزاری برای سوء استفاده و مشروعیت بخشیدن به سبک زندگی غربی مانند مصرف الکل، خودنمایی، هالووین، انحراف جنسی، خصومت با اسلام و مسلمانان و موارد دیگر، مورد استفاده ابزاری قرار میگیرد».
موارد بالا بخشهایی از مهمترین انتقادات آیدین اونال مشاور اسبق رئیس جمهور ترکیه درباره مصطفی کمال آتاترک بود. انتشار این مقاله در روزنامه ینی شفق که تعدادی از مهمترین مشاوران اردوغان و تحلیلگران طرفدار حزب عدالت و توسعه هنوز هم در آنجا قلم میزنند، خشم بسیاری از منتقدین را به دنبال آورده و دنیز یوجل، سخنگوی حزب جمهوری خلق اعلام کرده که قلمداد کردن آتاترک به عنوان یک انسان متوسط» توهین به جمهوری و ارزشهای مشترک ملت است و هیچ هدفی جز دامن زدن به قطبی شدن جامعه ندارد.
این واقعه یک بار دیگر نشان داد که با وجود محبوبیت گسترده آتاترک در جامعه ترکیه، بخش قابل توجهی از محافظه کاران این کشور، نه تنها دل خوشی از او ندارند، بلکه آتاترک را به عنوان یک رهبر غرب گرا، سکولار و ضد ارزش های دینی قلمداد میکنند.
انتهای پیام/