به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، در میان اندیشمندان اسلامی، علامه سید محمدحسین طباطبایی هر چند یک نظریهپرداز عدالت نیست، اما با عمق نگاه فلسفی و تفسیری خود، بیاناتی در باب «عدالت اجتماعی» ارائه داده است.
از نگاه علامه عدالت بر دو محور استوار است؛ عدالت فردی، عدالت انسان در قبال خویشتن و عدالت اجتماعی به معنای عدالت انسان در تعامل با دیگران.
ایشان با پذیرش تعریف صوری عدالت به معنای «اعطای حق به هر صاحب حقی»، تاکید میکنند که عدالت اجتماعی یعنی رفتار با افراد جامعه، دقیقاً بر اساس شایستگیها و حقوق ذاتی آنان.
علامه برای تحلیل رفتار انسان، از اصل «اصالت استخدام» بهره میگیرد. بر این اساس، انسان موجودی است که در پی تأمین منافع و سود شخصی خویش است. و عدالت را استخدام میکند.
انسان ابتدا میکوشد همه چیز، حتی همنوعان خود را همانند ابزاری به خدمت گیرد، اما هنگامی که با توقع متقابل دیگران روبهرو میشود، درمییابد که اگر به حقوق دیگران احترام نگذارد، منافع خودش نیز در گرداب تزاحمها و درگیریها نابود خواهد شد.
در این مرحله عقل وارد میدان میشود، عقل این غریزه سرکش استخدام را مهار کرده و آن را در قالب قوانین، آداب و سنن اجتماعی سازمان میبخشد. اینجا است که عدالت اجتماعی به عنوان تنها راهکار منطقی برای همزیستی متولد میشود.
علامه طباطبایی اگر چه عقل را به عنوان موتور محرک و دلیل ضرورت تشکیل جامعه عادلانه میشناسد، اما در نهایت تاکید میکند که عقل به تنهایی برای تحقق کامل عدالت اجتماعی کافی نیست. عقل میتواند چارچوب کلی را ترسیم کند، اما برای تعیین دقیق مصادیق «حق» و تضمین اجرای عادلانه قوانین، نیاز به هدایت الهی است.
از این منظر دستورات شرع و قوانین الهی هستند که با دقتی فوقبشری، حقوق واقعی را مشخص کرده و راه را برای بسط و اجرای حقیقی عدالت اجتماعی در همه ابعاد زندگی هموار میسازند. بنابراین عدالت مطلوب و آرمانی، عدالتی است که در سایه شریعت تحقق مییابد.
انتهای پیام/