خبرگزاری تسنیم، سعید شیری: در حالی که این روزها بحث «عفاف و حجاب» به تیتر ثابت بسیاری از جلسات فرهنگی تبدیل شده، کمتر سخنی از ریشههای عمیقتر بیعفتی در جامعه به میان میآید. بسیاری از کارشناسان هشدار میدهند که پیش از اصلاح ظاهر جامعه، باید به سراغ ریشههای باطنی فساد رفت و یکی از مهمترین آنها «حرامخواری» و بیتوجهی به طهارت مالی است.
در روایتی از پیامبر اسلام صلیالله علیه و آله آمده است: «أَحَبُّ الْعَفَافِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى عَفَافُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ»؛ یعنی محبوبترین پاکدامنی نزد خدا، پاکدامنی شکم و دامن است. این روایت نشان میدهد که آغاز انحرافهای اخلاقی، نه از نگاه و پوشش، بلکه از لقمهای است که از راه شبهه یا حرام به بدن انسان وارد میشود. تقدم عفت شکم بر عفت دامن حاوی حکمت فراوانی است.
آموزههای دینی ما گویای آن است وقتی لقمهای ناپاک در بدن انسان جای گیرد، قلب را تیره و روح را از درک حقایق الهی محروم میکند. تاریخ نیز شاهدی گویاست؛ آنگاه که شکمها از حرام پر شد، سر میوهی دل پیامبر بر نیزهها رفت و امت اسلام شاهد فاجعهای شد که تا ابد لکه ننگ آن باقی ماند.
امروز نیز در شرایطی که اقتصاد کشور با بحرانهای متعدد مواجه است، هشدارهای اخلاقی نباید فراموش شود. اگر مسئولان نسبت به مسئله ربا، رشوه، کمفروشی و حیفومیل بیتالمال بیتفاوت باشند، در واقع زمینهساز بیعفتی عمومی خواهند شد. پر شدن شکمها از حرام، بیتفاوتی نسبت به فحشا و فساد را به دنبال دارد.
عریاننمایی و ضعف حجاب در جامعه تنها یک نشانه است، نه علت. ریشه اصلی این ناهنجاری در از بین رفتن «عفت شکم» است؛ عفتی که امام باقر علیهالسلام آن را برترین تلاش انسان معرفی کرده و فرمودهاند: «أَيُّ الِاجْتِهَادِ أَفْضَلُ مِنْ عِفَّةِ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ». از این روست که مشاهده میکنیم مسئولانی که به دنبال سهمخواهی از نظام، هرگونه مال شبهه و حرامی را برای خود مباح کردند، فرزندانی تحویل جامعه دادند که زیانشان همچون انگل و زالو برای مردم است.
نقدها متوجه حوزههای علمیه نیز هست. آیا حوزه توانسته است نسبت میان اقتصاد ربوی، فساد مالی و انحطاط اخلاقی را برای جامعه تبیین کند؟ بسیاری از صاحبنظران بر این باورند که تبیین اخلاق اجتماعی بدون بازخوانی احکام اقتصادی اسلام، درمانی سطحی است.
ربا یکی از مصادیق آشکار حرامخواری است که قرآن کریم آن را اعلان جنگ با خدا و رسول دانسته است. با این حال، نظام بانکی کشور همچنان گرفتار شبهات شرعی متعددی است و مردم نیز از نبود شفافیت در این زمینه گلایه دارند. بیتوجهی به این مسئله، به تعبیر علما، میتواند ایمان جمعی جامعه را تضعیف کند. برخی خانوادهها به گمان خود، تنها با کنترل فضای مجازی یا سختگیری در پوشش، در پی تربیت دینی فرزنداناند، اما امام باقر علیهالسلام در حدیثی روشنگرانه فرمودند: «کدام کوشش از عفت شکم و دامن برتر است؟» یعنی هر تربیت سالمی از سفره پاک آغاز میشود.
بنابراین تا زمانی که ساختارهای اقتصادی اصلاح نشود، نباید انتظار داشت مفاسد فرهنگی ریشهکن شوند. عفاف، مفهومی جامع است که هم در پوشش معنا دارد و هم در خوراک، نگاه و کسبوکار. جامعهای که از حرام بپرهیزد، خود بهخود به سمت پاکی ظاهری نیز سوق پیدا میکند.
اگر بخواهیم جامعهای با حجاب، پاکدامن و باایمان داشته باشیم، باید از «سفرهها» آغاز کنیم. مسئولان باید نسبت به ربا و فساد مالی حساس باشند و حوزههای علمیه نیز رسالت روشنگری خود را در این زمینه جدی بگیرند. به تعبیر پیامبر رحمت، محبوبترین عفاف نزد خدا، عفت شکم و دامن است؛ یعنی آغاز هر اصلاحی از درون و از لقمه حلال است.
انتهایپیام/