گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- طی هفتههای اخیر چهار کشور منطقهای یعنی عمان، قطر، امارات و مصر از آمادگی خود برای ایفای نقش میانجی در مسیر مذاکرات جدید میان ایران و آمریکا خبر دادهاند. این تماسها که عمدتاً از طریق وزارتهای خارجه و کانالهای دیپلماتیک غیررسمی انجام شده، حاکی از تلاش تازهای برای بازسازی فضای گفتوگو میان تهران و واشنگتن است.
با این حال، موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران بسیار روشن و صریح باقی مانده است: تا زمانی که واشنگتن بر خواستههای غیرمنطقی و زیادهخواهانه خود اصرار بورزد، نه پیششرطهای لازم برای آغاز مذاکرات هستهای وجود دارد و نه توجیهی عقلانی برای حضور تیم دیپلماسی ایران در چنین روندی قابل تصور است.
مسئله اصلی در گفتوگوهای ایران و آمریکا، نه محل برگزاری مذاکرات است و نه نام کشورهایی که نقش واسطه را بر عهده میگیرند؛ بلکه جوهره اختلاف در مطالبات و خطوط قرمز راهبردی و امنیتی نهفته است. تجربه سالهای گذشته نشان داده که واشنگتن همواره کوشیده با تغییر پوسته مذاکرات—از محلهای برگزاری تا شیوههای گفتوگو و چیدمان هیئت آمریکایی—واقعیت اصلی اختلافات را پنهان کند و افکار عمومی را متقاعد سازد که مشکل صرفاً فنی یا شکلی است. اما آنچه آمریکا عمداً سانسور میکند، محتوای واقعی اختلافات است؛ محتوایی که با امنیت ملی و حق حاکمیت ایران گره خورده است.
ایران بارها تأکید کرده که هیچ مذاکرهای تحت فشار و تهدید مؤثر نخواهد بود. واشنگتن در تلاش است با ایجاد فضاهای سیاسی انعطافپذیر، مسیر را بهگونهای تنظیم کند که تمامی تضادهای اصلی بر سر میز گفتوگو محو شود. آمریکا حتی کوشیده است با بهکارگیری اصطلاحاتی چون «تفاهم مرحلهای»، اجرای خواستههای خود را در قالبی نرمتر عرضه کند، تا مخالفت ایران با این طرحها را نشانهی «گسست دیپلماتیک» جلوه دهد.
اما واقعیت آن است که جمهوری اسلامی ایران بر سر خطوط قرمز خود ایستاده است: مخالفت مطلق با طرح موضوع موشکی در مذاکرات، و رد کامل سیاست غنیسازی صفر درصدی که معنایی جز تسلیم در برابر فشار ندارد.
در همین راستا، تهران نشان داده که تمایل واقعی به گفتوگو را از راه اصولی و محترمانه دنبال میکند، اما حاضر نیست از حقوق اساسی و منافع راهبردی خود صرفنظر کند. کشورهای منطقهای که اخیراً نقش میانجیگرانه پیشنهاد کردهاند، خود به روشنی از این اصول آگاه بوده و میدانند هرگونه موفقیت در احیای مذاکرات تنها در صورتی ممکن است که واشنگتن واقعیتهای مربوط به قدرت ملی و خطوط دفاعی ایران را بپذیرد، نه آنکه با طراحی پوستههای دیپلماتیک، مسیر انحرافی جدیدی بسازد.
آنچه آمریکاییها سانسور میکنند، حقیقتی ساده اما بنیادی است: مذاکرات هستهای زمانی معنا خواهد داشت که بر منطق احترام متقابل و حقوق مشروع طرفین بنا شود. تا زمانی که این منطق در رویکرد ایالات متحده گنجانده نشود، چینش هیچ میز مذاکرهای—در مسقط، دوحه، قاهره یا ابوظبی—نمیتواند به نتیجهای واقعی منجر گردد. پنهانکاری واشنگتن درباره سببهای واقعی شکست گفتوگوها، تنها نشانهی تداوم همان سیاست فرسوده فشار و فریب است.
انتهای پیام/