به گزارش خبرگزاری تسنیم از آذربایجان شرقی، تبریز که در گذشته بهعنوان «شهر اولینها» شناخته میشد، در سالهای اخیر با پدیده ترافیک سنگین روبهرو شد؛ تا جایی که جایگاه سومین شهر پرترافیک کشور پس از تهران و مشهد را به خود اختصاص داد. این شرایط، جریان زندگی روزمره شهروندان را در بسیاری از مناطق شهری مختل کرد و کیفیت دسترسی به خدمات شهری را کاهش داد.
فشار مستمر بر معابر اصلی شهر
افزایش حجم خودروها در ساعات اوج تردد، همراه با کمبود زیرساختهای ترافیکی و نبود شبکه حملونقل عمومی کارآمد، فشار سنگینی را بر معابر اصلی تبریز وارد کرد. در اغلب ساعات روز، زمان سفرهای درونشهری برای شهروندان بهطور محسوس افزایش یافته و معابر فرعی نیز بهدلیل انتقال ترافیک به آنها دچار ازدحام شدند.
در کنار این عوامل، سیاست «کسر از پارکینگ» در ساختوسازها به یکی از چالشهای خبرساز تبریز تبدیل شد. شهرداری با هدف تجاریسازی طبقات همکف و دریافت هزینه نقدی از مالکان، امکان حذف پارکینگ در ساختمانها را فراهم کرد و وعده داد که منابع حاصل صرف احداث پارکینگهای عمومی خواهد شد؛ اما در عمل، نهتنها ساخت این پارکینگها محقق نشد، بلکه این سیاست موجب شد بخش قابلتوجهی از خودروها برای یافتن فضای پارک وارد معابر مرکزی شهر شوند و بر بار ترافیکی موجود بیفزایند. فقدان شفافیت در نحوه محاسبه هزینهها، مسیر مصرف وجوه و مدل اجرایی این سیاست، خطر تبعیض میان محلات و ناکارآمدی در فرآیندهای مدیریت شهری را تشدید کرده است.
بحران حملونقل عمومی؛ عاملی که شهروندان را ناگزیر به خودروی شخصی کرد
کمبود شبکه حملونقل عمومی گسترده، بهویژه در حوزه قطار شهری، از دیگر عواملی بود که چرخه ترافیک در تبریز را تشدید کرد. شمار زیادی از شهروندان بهدلیل نارسایی ناوگان و کیفیت نامطلوب خدمات حملونقل عمومی، ناچار شدند برای جابهجایی روزانه از خودروی شخصی استفاده کنند؛ عاملی که علاوه بر افزایش حجم ترافیک، هزینههای رفتوآمد را برای خانوادهها بالا برد و دسترسی گروههای کمدرآمد به خدمات شهری را دشوارتر کرد. از دید مخاطبان، کیفیت خدمات، قیمت مناسب بلیت و سهولت دسترسی به ایستگاهها و خطوط حملونقل، سه معیار اصلی در استفاده از وسایل نقلیه عمومی بهشمار میرود.
محمد قلیزاده، یکی از شهروندان تبریزی، در گفتوگو با خبرنگار تسنیم با انتقاد از فرهنگ رانندگی بخشی از رانندگان اظهار کرد: بیتوجهی به مقررات راهنمایی و رانندگی و نبود فضای پارک استاندارد بهویژه در اطراف مطبهای پزشکی در خیابان 17 شهریور، گلگشت و ساختمان بهاران، شهروندان را به پارک دوبله و توقفهای طولانیمدت ناگزیر کرده است.
یکی از رانندگان تاکسی خطی مسیر آبرسان ـ نصفراه نیز با گلایه از نبود پارکینگ مناسب و پایین بودن نرخ کرایهها، اعلام کرد: این وضعیت موجب شده تاکسیها در اطراف مراکز تجاری و درمانی توقفهای مکرر داشته باشند و روند تردد در این مسیرها مختل شود.
در ادامه، خبرنگار تسنیم در گفتوگو با محمدرضا میرزایی، یکی از دانشجویان دانشگاه تبریز نظر وی را درخصوص وضعیت حملونقل عمومی جویا شد. این دانشجو با انتقاد از نواقص خطوط قطار شهری و فرسودگی ناوگان اتوبوسهای تندرو (BRT)، اظهار کرد: کندی توسعه حملونقل ریلی و کاهش سطح خدمات ناوگان اتوبوسرانی، بخش مهمی از بار تردد روزانه دانشجویان را به خودروهای شخصی انتقال داده است.
نقد ساختاری مدیریت شهری / از تراکمسازی بیضابطه تا غفلت از ناوگان عمومی
روحالله رشیدی، عضو شورای اسلامی کلانشهر تبریز و رئیس کمیسیون عمران، حملونقل و ترافیک شورا، با اشاره به وضعیت کنونی، «فروپاشی نظام حملونقل عمومی» را ریشه اصلی بحران ترافیک تبریز عنوان کرد. به گفته وی، بخشی از آلودگی هوای تبریز ناشی از ترافیک فزاینده است که از ساختوساز و تراکمسازی بدون ضابطه در سطح شهر سرچشمه گرفت.
عضو شورای اسلامی کلانشهر تبریز توضیح داد: توسعه ساختوسازها در شرق و شمالشرق تبریز بدون ایجاد معابر متناسب، شبکههای تردد را محدود کرد و شهر را وارد چرخهای از ترافیک، آلودگی و اتلاف منابع مالی ساخت.
رشیدی همچنین با اشاره به هزینههای عظیم یارانه سوخت، اظهار کرد: در حالی که دولت سالانه دهها هزار میلیارد تومان یارانه بنزین پرداخت میکند، سهم ناوگان حملونقل عمومی در جهت نوسازی و بازسازی از این منابع ناچیز است.
مترو؛ رؤیایی که امکان تحقق آن وجود داشت
رئیس مرکز پژوهشهای شورای شهر تبریز اعلام کرد: هر کیلومتر مترو حدود سه هزار میلیارد تومان هزینه دارد، در حالی که تنها با منابعی که سالانه در ترافیک و سوخت هدر میرفت، امکان ساخت حدود سه کیلومتر مترو در تبریز وجود داشت. به گفته او، اگر اراده و سیاستگذاری مؤثر در سطح ملی و محلی شکل میگرفت، توسعه حملونقل ریلی تبریز به رؤیا تبدیل نمیشد.
به گزارش تسنیم، دو موضوع «کسر پارکینگ» و «ضعف حملونقل عمومی» بهطور مستقیم بر یکدیگر اثر گذاشتند و چرخهای بازتولیدشونده ایجاد کردند؛ نبود پارکینگ کافی، خیابانها را مملو از خودرو کرد و نارسایی ناوگان حملونقل عمومی شهروندان را به سمت خودروهای شخصی سوق داد. این رابطه دوطرفه، بار ترافیکی تبریز را به شکلی پایدار افزایش داد.
مدیریت علمی ترافیک مستلزم چند محور کلیدی از جمله، شفافیت در سیاستهای مرتبط با پارکینگ، همراستایی برنامههای توسعه پارکینگ با ظرفیت حملونقل عمومی، سرمایهگذاری در توسعه مترو و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی، اجرای طرحهای آزمایشی برای سنجش مدلهای کنترل ترافیک و مشارکت عمومی شهروندان و شوراهای محلی در فرآیندهای سیاستگذاری شهری است.
تبریز با پشتوانه تاریخی خود در عرصه نوآوری، ظرفیت تبدیل بحران امروز به یک فرصت توسعهای را دارد. اما این مسیر مستلزم عزم مدیریتی، سرمایهگذاری هدفمند، بازآرایی سیاستهای شهری و احیای شبکه حملونقل عمومی است؛ ضرورتی که میتواند این کلانشهر را از فشار ترافیکی مزمن رها کرده و به الگوی مدیریت هوشمند ترافیک در کشور تبدیل کند.
انتهای پیام/