به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجتالاسلام سید محمدحسن جواهری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به سؤال «چگونه میتوان اثبات کرد که هوش مصنوعی هیچگاه نمیتواند در برابر قرآن «مثلی» بیاورد؟» در یادداشت کوتاهی نوشت:
برای این سؤال یا شبهه پاسخهای گوناگونی ارائه شده است؛ مانند:
- اساساً برای هوش مصنوعی به لحاظ علمی چنین امکانی وجود ندارد. هوش مصنوعی در پردازش دادهها از بشر جلوتر است لیکن در دادهها به انسان وابسته است. گذشته از این، در خلاقیت و ابتکار همواره در سایه بشر حرکت میکند.
- به لحاظ کلامی چنین امکانی فراهم نیست و خدا اجازه چنین امکانی را نخواهد داد.
- قرآن مشتمل بر وجوه مختلف اعجاز مانند بیانی، علمی و ... است و جمع این وجوه برای هوش مصنوعی امکان پذیر نیست و احتمال موفقیت هوش مصنوعی – بر فرض امکان – را تقریباً به صفر میرساند.
پاسخهای فوق هریک دامنه و مخاطبانی دارد؛ برخی مناسب معتقدان به خداست و برخی نیازمند وفاق اهل دانش بر آن است. بنابراین، با تأیید اجمالی پاسخهای فوق و رعایت گزیدهگویی در بیان آنها، پاسخ اصلی – به باور نگارنده – به قرار ذیل است:
در خصوص معجزات ما مکلف به آینده نیستیم؛ یعنی مکلف نیستیم که در برابر هر معجزه به این پرسش پاسخ گوییم که اگر در آینده کسی توانست مانند آن را بیاورد، تکلیف چیست؟ عرف نیز در طول تاریخ تأخیر در ایمان آوردن را به بهانه چنین احتمالی نپذیرفته است؛ مثلاً مخاطبان اولیه حضرت موسی(ع) و به خصوص مخالفان او هیچگاه نتوانستهاند به این بهانه تمسک کنند که اگر روزی کسی توانست مانند عصای موسی(ع) را بیاورد، تکلیف چیست؟
با این که چنین احتمالی هرچند ضعیف دور از انتظار نیست یا دستکم در مباحثه و مجادله قابل طرح است. یا مخاطبان حضرت عیسی(ع) بگویند: ما به عیسی(ع) ایمان نمیآوریم؛ زیرا این احتمال هست که در آینده، هر چند آینده دور کسی مانند حضرت عیسی(ع) مرده زنده کند.
به لحاظ نظری، به حکم عقل و عرف کسی نمیتواند قبل از رسیدن آن آینده احتمالی از ایمان خودداری کند و همه ملزم به ایمان آوردن هستند و در صورت ترک آن، مشمول عذاب الهی میشوند. چنین احتمالی هیچگاه در طول تاریخ مورد توجه قرار نگرفته و هیچگاه منکران به این بهانه تمسک نکردهاند و اگر چنین احتمالی پذیرفته و شنیده شود، هیچ کس نباید به هیچ دینی و هیچ پیامبری ایمان آورد!!
گذشته از این، آینده همواره نسبت به تک تک اشخاص از دایره توان و حیات آنها خارج است؛ به بیان دیگر، ما در آینده زنده نیستیم که اگر مثلی تحقق نیافت ایمان آوریم، بلکه نتیجه معجزه حالّ است و از این رو است که معجزات متناسب تخصص مخاطبان زمان پیامبر ارائه میشده است نه زمانها دیگر تا متخصصان در همان زمان حکم به اعجاز کنند و تکلیف مردم روشن شود. در سوره بقره نیز فراز «و لن تفعلوه» معترضه است و ارتباطی به وظیفه فعلی مخاطبان ندارد و در حقیقت خبری غیبی از آینده است.
انتهای پیام/