به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، علی عوضخواه، از روزنامهنگاران حوزه دفاعی و امنیتی در یادداشتی به تحلیل چرایی انتخاب آذربایجان شرقی برای میزبانی رزمایش مشترک اعضای سازمان همکاری های شانگاهی پرداخت. متن کامل این یادداشت به شرح زیر است:
رزمایش مشترک ضدتروریستی سهند2025 که از دیروز در منطقه عملیاتی تیپ مکانیزه حضرت امام زمان(عج) نیروی زمینی سپاه پاسداران در شهرستان شبستر استان آذربایجان شرقی آغاز شده است، در ظاهر یک رزمایش پنجروزه ضدتروریستی است، اما در باطن یکی از رخدادهای راهبردی ایران در سالهای اخیر به شمار میرود.
این دومین رزمایش مشترک ضدتروریستی سازمان همکاری اقتصادی شانگهای پس از رزمایش 2024 در سینکیانگ چین است که برای نخستین بار، ایران میزبانی آن را برعهده گرفته است. این امر نشان دهنده جهش جایگاه تهران از عضو جدید به شریک محوری در این پیمان بزرگ شرقی است.
برگزاری چنین رزمایشی در خاک ایران، همکاریهای نظامی تهران با قدرتهای کلیدی شانگهای را به مرحله عملیاتی و میدانی ارتقا داده است. موضوعی که پس از عضویت کامل ایران در سازمان همکاری اقتصادی شانگهای، پیام روشنی به همراه دارد. این پیام که ایران در حال تبدیل شدن به یکی از محورهای اصلی این پیمان، به ویژه در حوزه امنیتی است.
نقطه تلاقی سه کریدور منطقه ای و جهانی
به نظر نمیرسد که انتخاب استان آذربایجان شرقی بهعنوان محل برگزاری این رزمایش نیز تصادفی بوده باشد. این منطقه در نقطه تلاقی سه مسیر راهبردی منطقهای و جهانی قرار دارد: کریدور بینالمللی شمال–جنوب، مسیرهای انتقال انرژی از حوزه خزر به خلیج فارس و بندر چابهار و درنهایت، نزدیکترین نقطه از خاک ایران به منطقه حساس قفقاز جنوبی و آسیای میانه نیز محسوب میشود.
با توجه به این مسأله، ایران با انتخاب این منطقه برای برگزاری این رزمایش، این پیام را مخابره کرد که قادر است امنیت این مسیرهای حیاتی تمدنی و بینالمللی را در برابر هرگونه تهدید تروریستی، خرابکاری یا عملیات نیابتی تضمین کند. به دیگر سخن، درزمایش «سهند-2025» به واقع، به همپیمانان شرقی ایران اطمینان میدهد که این عضو سازمان همکاری اقتصادی شانگهای یک ضامن امنیتی قابل اعتماد است.
از منظر اقتصادی نیز این رزمایش احتمالاً پیشدرآمدی برای قراردادهای بزرگتر خواهد شد. در همین رابطه رزمایش ضدتروریستی که از روز گذشته در منطقه شمال غرب کشورمان آغاز شده است، میتواند ضمن اعتمادسازی امنیتی، به عنوان مثال شتاب دهنده تکمیل قطعه رشت–آستارا در کریدور شمال–جنوب باشد. اساساً وقتی اعتماد امنیتی ایجاد شود، اعتماد سیاسی و اقتصادی نیز بهطور طبیعی افزایش پیدا میکند.
اما جدای از هر چیزی، مهمترین هدف این رزمایش را باید در حوزه ایدئولوژیک آن جستوجو کرد. با توجه به رزمایش سال قبل در چین و برگزاری رزمایش امسال در ایران، میتوان گفت سازمان همکاری اقتصادی شانگهای به دنبال تعریف مستقل و غیرغربی از مقوله «تروریسم» است.
در حالی که غربیها به ویژه آمریکا طی دهههای گذشته تروریسم را به تروریسم خوب - مانند گروهک منافقین یا گروهکهای تجزیهطلب در شرق و غرب ایران- و تروریسم بد یعنی گروههای محور مقاومت و گروههای آزادیخواه در منطقه تقسیمبندی کردهاند، برگزاری این رزمایش نشان میدهد سازمان شانگهای راهبرد دیگری را برگزیده است؛ این راهبرد که کشورهای شرقی هم میتوانند و هم باید تعریف خود از تروریسم را داشته باشند.
این تعریف، مستقل از تعریف غربی و دربرگیرنده واقعیتهای عینی کشورهاست، نه تحریفهای مبتنی بر منافع سیاسی غرب. زیرا تحریفهای غربی گاهی تروریستهای سوری را تحریم میکند و گاه از آنان در کاخ سفید پذیرایی میکند. به ویژه اینکه در ماههای اخیر، برخی کشورهای وابسته به غرب مانند استرالیا با تروریستی خواندن سپاه پاسداران سعی در جلب رضایت آمریکا و رژیم اسرائیل داشتهاند.
اما برگزاری رزمایش ضدتروریستی سهند-2025 در آذربایجان شرقی و از قضا به میزبانی سپاه پاسداران، نشان میدهد نه چین و روسیه و نه دیگر اعضای سازمان شانگهای، این اقدامات ضدایرانی غرب و کشورهای وابسته به غرب مانند استرالیا در تروریستی خواندن سپاه پاسداران را تأیید نکرده و اساساً برخلاف راهبرد تعیین شده آنان حرکت میکنند.
به این ترتیب، ارائه تعریفی کاملاً شرقی از تروریسم را میتوان یکی از مهمترین پیامدهای برگزاری رزمایش ضدتروریستی اعضای شانگهای، ابتدا در سینکیانگ چین در سال 2024 و حالا رزمایش سهند 2025 در شهر شبستر آذربایجان شرقی در ایران دانست.
در این میان، نقش جمهوری اسلامی ایران کاملاً محوری است. ایران تنها کشوری در جهان است که همزمان در دو سوی مرزهای شرقی و غربی خود با تهدیدهای تروریستی فعال مواجه بوده و از قضا موفقیتهای قابل توجهی هم در مقابله با تروریسم کسب کرده است.
توافق با دولت عراق و اقلیم کردستان عراق برای خلع سلاح گروهکهای تجزیهطلب و پاکسازی مرزهای غربی و نیز مواجهه قاطعانه با گروهکهایی مانند جیش الظلم در آن سوی مرزهای جنوب شرقی، شاهد مثال این مدعاست. به دیگر سخن، در میان کشورهای عضو سازمان شانگهای، ایران کشوری است که تجربه عملی بسیاری در مبارزه با تروریسم را دارد. با توجه به این دلایل، وقتی سازمان شانگهای تصمیم میگیرد دومین رزمایش ضدتروریستی خود را در ایران برگزار کند، در واقع اعلام میکند که تعریف ایران از تروریسم را بهعنوان تعریف مرجع پذیرفته است.
به دیگر سخن، برگزاری دومین رزمایش ضدتروریستی تمام اعضای شانگهای در ایران، نشان از آن دارد که کشورهایی چون روسیه، چین و پاکستان، به تعریف ایران از تروریسم، بهعنوان کشوری که مبارزه با تروریسم برایش شعار نیست، بلکه یک تجربه زیسته و موفق است، اعتماد دارند.
به همه این دلایل، رزمایش سهند 2025 را باید در راستای سیاستهای یک پیمان شرقی دانست، مبنی بر اینکه تروریسم مشخصاً آن چیزی نیست که غربیها به دنبال تئوریزه کردن آن در دنیا هستند.
انتهای پیام/