به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، دانشگاههای اقماری که در اوایل دهه 1380 با هدف گسترش عدالت آموزشی و فراهمکردن فرصت تحصیل برای جوانان شهرستانها ایجاد شدند، امروز به یکی از چالشهای مهم آموزش عالی کشور تبدیل شدهاند. کاهش چشمگیر جمعیت دانشجویی، افت سطح علمی، هزینههای سنگین، نبود انطباق با نیازهای بومی، و نقشآفرینی عوامل غیرتخصصی از جمله برخی موانع جدی پیشروی این مراکز است، مسائلی که نهتنها کیفیت آموزش را تحتتأثیر قرار داده، بلکه اداره دانشگاههای مادر و استان را نیز با چالش مواجه کرده است.
در همین راستا، میزگردی با حضور دکتر هاشم مظاهری و دکتر مهدی حاجیولیئی برگزار شد تا این موضوع از منظر تجربه، دادههای میدانی و نگاه کارشناسی مورد بازخوانی قرار گیرد. اساتید حاضر با اشاره به بازدیدها، سوابق مدیریتی و دادههای رسمی، از «آینده نگرانکننده» این دانشگاهها سخن گفتند و در عین حال، راههای اصلاح، نوسازی یا بازتعریف نقش این مراکز را بررسی کردند. آنها بر ضرورت اجرای دقیق سند آمایش آموزش عالی، جلوگیری از توسعه بیضابطه، قطع مداخلات سیاسی و بازگشت به منطق کارشناسی تأکید داشتند، مسیری که میتواند تعیین کند آیا این مراکز باید حفظ، بازآفرینی یا ادغام شوند.در ادامه متن این مصاحبه از منظر شما میگذرد.
تسنیم: ابتدا از دکتر مظاهری سوال میکنم: ارزیابی شما از وضعیت فعلی این دانشکدهها چیست؟
چالشها و ضرورت بازنگری در دانشگدههای اقماری
دکتر مظاهری:بر اساس بازدیدهای چند سال اخیر، وضعیت برخی دانشکدههای اقماری واقعاً نگرانکننده است. در بعضی مواقع تعداد کل دانشجویان فعال به 40 نفر هم نمیرسد. حتی مواردی داشتیم که سال گذشته تنها 5 دانشجو و امسال 3 یا 4 نفر پذیرش شدهاند. با این روند، این مراکز شاید در دو سال آینده خودبهخود تعطیل شوند. واقعاً نمیتوان برای پنج دانشجو پنج عضو هیئت علمی نگه داشت.
تسنیم: این وضعیت چه تأثیری بر کیفیت آموزشی گذاشته است؟
دکتر مظاهری: بیرغبتی اساتید به حضور در این مراکز یکی از دلایل اصلی افت کیفیت است. حتی اساتید بومی همان شهرها هم تمایل چندانی ندارند. نتیجه این میشود که برخی کلاسها با نیروهایی برگزار میشود که از نظر علمی استاندارد نیستند. ما باید صریح بگوییم که تصمیمگیری درباره آینده این مراکز نباید سیاسی باشد. اینکه فقط برای اینکه یک شهر دانشگاه داشته باشد دانشکدهای را حفظ کنیم، غلط است.
.
دفاع از فلسفه وجودی و کارکرد اجتماعی
تسنیم: آقای دکتر حاجیولیئی، شما در نقطه مقابل، بر حفظ این دانشکدهها تأکید دارید. چرا؟
دکتر حاجیولیئی :این دانشکدهها محصول عدالت آموزشی بودهاند. در دهه 80 و اوایل 90، ظرفیت دانشگاههای مادر محدود بود و جوانان شهرستانها امکان تحصیل نداشتند. این مراکز برای پاسخ به همان نیاز شکل گرفتند.
از طرفی، برخی از این دانشکدهها با همراهی خیرین ساخته شدهاند، مانند دانشکده تویسرکان که خیرینی چون مرحوم حاج ناصر بحری اصفهانی و مهندس محمد ذوالفقاری آن را بنا کردند. امروز که جمعیت دانشجویی کم شده، نباید اصل این سرمایهها را زیر سؤال ببریم. به نظر من تعطیلی یا تضعیف این دانشکدهها خیانت است.
تسنیم: برخی میگویند تعداد دانشگاهها بیش از نیاز استان است. پاسخ شما چیست؟
حاجیولیئی :اگر بحث این است که چون دانشگاه بوعلیسینا هست، پس نباید دانشگاه دیگری تأسیس شود، سؤال اینجاست که پس چرا دانشگاه صنعتی همدان ایجاد شد؟ چرا فقط از دانشکدههای شهرستانها صحبت میشود؟ این نگاه منصفانه نیست.
دانشکدههای اقماری فقط کلاس درس نیستند؛ پایگاه علمی، فرهنگی و اجتماعی شهرستانها هستند.
تقابل دیدگاهها درباره راهحل
تسنیم: مظاهری، برخی معتقدند که این مراکز نقش اجتماعی دارند. آیا این موضوع را نادیده میگیرید؟
مظاهری : نه، عدالت آموزشی مهم است. اما راهحل عدالت این نیست که در هر شهر چند دانشگاه درست کنیم. بر اساس سند آمایش، در دو شهری که فاصلهشان کمتر از 70 کیلومتر است، نباید رشتههای مشابه ایجاد شود. اما این کار انجام شده و موازیکاری بهوجود آمده.
از سوی دیگر، دانشگاهها باید توجیه اقتصادی داشته باشند. بسیاری از دانشگاههای دنیا بودجههای چند میلیارد دلاری دارند، اما ما در ایران با تعداد زیادی دانشگاه زیانده روبهرو هستیم. نمیشود این واقعیت را نادیده گرفت.
.
تسنیم: دکتر حاجیولیئی، نظر شما درباره این استدلال اقتصادی چیست؟
حاجیولیئی: اگر مشکل بودجه یا کیفیت اساتید است، میشود حل کرد، با مدیریت، ادغام رشتهها، اصلاح ساختار. اما اینکه بگوییم جمعیت کم شده، پس باید ریشه دانشکده را حذف کنیم، درست نیست. این مراکز هویت علمی شهرستانها هستند و دولتها همیشه در احکام رسمی به توسعه و اعتلای آنها تأکید داشتهاند، نه تعطیلی.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در پایان، هر دو استاد بر یک نکته مشترک تأکید کردند:تصمیم درباره آینده دانشکدههای اقماری باید بر اساس اسناد آمایش، تحلیل کارشناسی و بهدور از مداخلات سیاسی باشد.
انتهای پیام/