به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرج، در چند سال اخیر، دستفروشی در شهرهای بزرگ ایران به ویژه کرج رشد قابل توجهی داشته است. این رشد اگرچه بخشی از آن ناشی از نیاز اقتصادی افراد بیکار و نیازمند به کار بوده اما مشکلات و چالشهای متعددی را نیز برای شهروندان و محیط شهری ایجاد کرده است. اشغال معابر، ناهماهنگی در فضای عمومی، ترافیک پیادهروها و عرضه کالاهای غیرمجاز یا فاقد استانداردهای بهداشتی، بخشی از این مسائل است که علاوه بر کاهش کیفیت زندگی شهری، موجب ایجاد تنش میان کسبه رسمی و دستفروشان شده است.
دستفروشی در بسیاری از نقاط کرج، از معابر اصلی گرفته تا مسیرهای پرتردد پیادهروی و اطراف بازارها، به چشم میخورد. بررسیها نشان میدهد که تراکم دستفروشان در برخی مناطق بیش از حد مجاز است و این موضوع باعث میشود عبور و مرور شهروندان دشوار و دسترسی به کسبه و فروشگاههای رسمی با مشکل مواجه شود. یکی از اصلیترین مسائل مربوط به دستفروشی، عرضه محصولات غذایی است. در بسیاری از نقاط شهر، کالاهای خوراکی بدون رعایت استانداردهای بهداشتی عرضه میشوند.
این موضوع نه تنها سلامت شهروندان را به خطر میاندازد، بلکه موجب کاهش اعتماد عمومی نسبت به خرید از دستفروشان میشود. گزارشهای میدانی حاکی از آن است که عدم رعایت اصول بهداشتی، نگهداری نامناسب مواد غذایی و استفاده از تجهیزات ناقص، از جمله دلایل اصلی نگرانی شهروندان است. علاوه بر محصولات خوراکی، فروش کالاهای غیرخوراکی نیز با چالشهایی همراه است. اشغال پیادهروها با تابلوها، اجناس و کالاهای قابل حمل، محدودیت عبور و مرور را برای افراد سالمند، کودکان و شهروندان کمتوان حرکتی ایجاد کرده است.
بسیاری از این افراد هنگام عبور از خیابانها یا پیادهروها با مشکلات جدی مواجه میشوند و در برخی موارد مجبورند مسیر طولانیتری را برای رسیدن به مقصد طی کنند. یکی دیگر از تبعات دستفروشی، ایجاد بینظمی و کاهش زیبایی بصری شهر است. بسیاری از مناطق پرتردد با تراکم بالای دستفروشان، جلوهای نامناسب پیدا کرده و این امر علاوه بر کاهش رضایت شهروندان، میتواند بر جذب گردشگران و سرمایهگذاران نیز تأثیر منفی بگذارد. ساماندهی دستفروشان نه تنها به نظم و زیبایی شهر بلکه به ارتقای کیفیت خدمات و ایجاد حس امنیت برای شهروندان نیز کمک میکند.
دستفروشان در مسیر قانونی
تجربه سایر شهرهای بزرگ کشور نشان داده است که ایجاد مکانهای مشخص برای دستفروشان، میتواند مشکلات را تا حد زیادی کاهش دهد. بازارچههای موقت و دائمی، مکانهای اختصاصی در معابر و فضاهای باز شهری، نمونههایی از اقدامات موفق در این زمینه هستند. در این مکانها، دستفروشان میتوانند با رعایت قوانین و اصول بهداشتی، فعالیت اقتصادی خود را به شکل قانونی و امن ادامه دهند و امرار معاش کنند و کسبوکارشان مختل نشود و شهروندان نیز بدون دغدغه، کالاهای مورد نیاز خود را تهیه کنند.
یکی دیگر از مزایای ساماندهی دستفروشان، امکان ایجاد فرصتهای شغلی برای افراد بیکار و نیازمند است. دستفروشی در بسیاری از خانوادهها منبع درآمد اصلی محسوب میشود و نبود برنامهریزی منسجم و مکان مناسب، موجب افزایش فشار اقتصادی و مشکلات اجتماعی شده است. با تعیین فضاهای مشخص و فراهم کردن زیرساختهای لازم، میتوان به این افراد امکان فعالیت قانونی، منظم و با کیفیت داد و در عین حال رفاه عمومی را افزایش داد. آموزش و فرهنگسازی نیز بخشی از برنامههای موفق ساماندهی است.
دستفروشان با آموزش در زمینه رعایت بهداشت، رفتار با مشتریان و اصول ارائه کالا، میتوانند خدمات بهتری را ارائه دهند و اعتماد شهروندان را جلب کنند. تجربهها نشان میدهد که آموزش مداوم دستفروشان باعث ارتقای کیفیت کالاها و خدمات میشود و از بروز تخلفات و مشکلات احتمالی جلوگیری میکند. نظارت مستمر نیز نقش مهمی در اجرای موفق طرحهای ساماندهی دارد.
با ایجاد تیمهای بازرسی منسجم و ارائه گزارشهای دورهای میتوان اطمینان حاصل کرد که دستفروشان در مکانهای تعیین شده فعالیت میکنند و قوانین و استانداردهای بهداشتی رعایت میشود. این نظارتها نه تنها جنبه کنترلی دارد بلکه به عنوان حمایتی برای دستفروشان نیز عمل میکند تا در چارچوب قانونی فعالیت کنند و شهروندان نیز از خدمات آنان بهرهمند شوند. در مناطق پرتراکم، استفاده از فناوریهای نوین برای نظارت بر فعالیت دستفروشان نیز مورد توجه است.
ایجاد فضاهای امن برای همه
سیستمهای ثبت و رصد فعالیتها، مکانیابی هوشمند و گزارشدهی الکترونیکی، ابزارهایی هستند که میتوانند مدیریت دستفروشان را تسهیل و اطلاعات دقیقتری را برای تصمیمگیریهای شهری فراهم کنند. این ابزارها امکان پایش کیفیت کالاها و رعایت بهداشت را نیز فراهم میکنند و موجب افزایش شفافیت در فعالیتهای اقتصادی غیررسمی میشوند. یکی دیگر از جنبههای مهم ساماندهی دستفروشان، توجه به نیازهای خاص گروههای آسیبپذیر است.
رضا محمدی، معاون مدیریت توسعه و برنامه ریزی فرمانداری ویژه شهرستان کرج در اولین جلسه کارگروه ماده 16 قانون بهبود محیط کسب و کار با تأکید بر ضرورت بهکارگیری افراد بیکار و ساماندهی دستفروشان گفت: طرح ساماندهی دستفروشان باید تعیین تکلیف و اجرا شود. ساماندهی دستفروشان موجب ایجاد نظم و آرامش در معابر شهری میشود. شهرداریها موظف هستند با مکانیابی مناسب و اختصاص فضاهای مشخص، این ساماندهی را در شهر اجرا کنند.
وی با بیان اینکه این فضاها باید با توجه به موقعیت جغرافیایی هر منطقه تعیین شده تا دسترسی آسان برای شهروندان فراهم شود، بر لزوم کیفیتبخشی به نحوه عرضه کالاها تاکید و اذعان کرد: سلامت و کیفیت عرضه محصولات خوراکی و غذایی موضوع با اهمیتی است که باید مورد توجه قرار گرد. سلامت مردم خط قرمز فرمانداری ویژه شهرستان کرج است و ما در صیانت از سلامت مردم با احدی تعارف نداریم.
افراد کمتوان حرکتی، سالمندان و کودکان، بیشترین آسیب را از تراکم دستفروشان و اشغال پیادهروها میبینند. ایجاد مسیرهای دسترسی مناسب، اختصاص فضاهای امن و رعایت استانداردهای عمومی، میتواند به افزایش کیفیت زندگی این افراد کمک کند و مانع از محرومیت آنها در استفاده از خدمات شهری شود. تجربه سایر شهرها نشان میدهد که اجرای طرحهای ساماندهی، علاوه بر مزایای اقتصادی، بهبود نظم شهری و ارتقای کیفیت زندگی، میتواند موجب افزایش مشارکت اجتماعی و حس تعلق شهروندان به شهر نیز شود.
فرصتهای برابر اقتصادی برای گروههای آسیبپذیر
مردم با مشاهده نظم و ساماندهی در معابر، احساس امنیت بیشتری دارند و تعامل مثبت با کسبه و دستفروشان افزایش مییابد. این امر خود به کاهش تنشهای اجتماعی و افزایش همکاری میان شهروندان و نهادهای شهری منجر میشود. با توجه به رشد روزافزون دستفروشی در کرج، انتظار میرود اجرای طرح ساماندهی، شامل تعیین مکانهای مشخص، ایجاد زیرساختهای لازم، آموزش و فرهنگسازی، نظارت مستمر و استفاده از فناوریهای نوین، به شکل منسجم و هماهنگ انجام شود.
این اقدامات میتوانند ضمن ایجاد نظم و بهبود شرایط اقتصادی، سلامت شهروندان را نیز تضمین و تجربه موفقی در مدیریت فعالیتهای غیررسمی شهری ایجاد کنند. نکته مهم در اجرای این طرح، توجه به عدالت اجتماعی و فرصتهای برابر برای دستفروشان است. این افراد غالباً از طبقات کمدرآمد و آسیبپذیر جامعه هستند و بدون برنامهریزی منسجم، فعالیت اقتصادی آنان با مشکلات جدی مواجه میشود.
ایجاد فضاهای مشخص، امکانات بهداشتی، آموزشهای لازم و حمایتهای قانونی، میتواند به رشد اقتصادی و اجتماعی این گروهها کمک کند و مانع از ایجاد ناهنجاریهای اجتماعی شود. در نهایت، ساماندهی دستفروشان در کرج نه تنها موضوعی شهری و اقتصادی است، بلکه به یک ضرورت اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است. این اقدام میتواند الگوی موفقی برای سایر شهرهای استان و کشور باشد.
این موضوع میتواند نشان دهد که با برنامهریزی دقیق، همکاری میان نهادهای مختلف و توجه به حقوق شهروندان، امکان مدیریت فعالیتهای اقتصادی غیررسمی به شکل قانونی و منظم وجود دارد. با اجرای این برنامهها، انتظار میرود کیفیت زندگی شهروندان افزایش یابد، شهر زیباتر و امنتر و فرصتهای اقتصادی برای گروههای آسیبپذیر جامعه فراهم شود. این مسیر نشان میدهد که ساماندهی دستفروشی، فراتر از یک اقدام نظارتی، به معنای خلق فرصتهای برابر است که میتواند به توسعه پایدار شهری کمک شایانی کند.
گزارش: مینا صدیقیان
انتهای پیام/