گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم ـ یکصد و نود و سومین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهمترین روندها، تحولات و همچنین شخصیتها در غرب آسیا میپردازد، روز شنبه 15 آذر 1404 ضبط و منتشر شد. در این شماره «احمد بروایه»، کارشناس مسائل مصر و شمال آفریقا به بررسی تصمیم دولت آمریکا برای تروریستی اعلام کردن جنبش اخوانالمسلمین میپردازد.
فرمان اجرایی دونالد ترامپ مبنی بر آغاز روند تروریستی اعلام کردن شاخههای اخوانالمسلمین در مصر، اردن و لبنان، نقطه عطفی در رابطه تاریخی این جنبش با ایالات متحده بود؛ رابطهای که از دهه 1960 تا اوایل قرن بیستویکم میان همکاری تاکتیکی و رقابت ایدئولوژیک در نوسان بود.
اخوان پس از سرکوبهای دوران ناصر، با حمایت عربستان و تسهیلگری آمریکا در دوران جنگ سرد توانست شبکهای مالی، اجتماعی و مذهبی در جهان عرب و غرب ایجاد کند.
حضور در محیطهای ثروتمند خلیج فارس و تعامل با غرب، این جنبش را از یک گروه انقلابی متمایل به برپایی «حکومت اسلامی» در سطح جهان به نیرویی اصلاحگر، مشارکتجو و پذیرفتهشده در چارچوب نظم جهانی تبدیل کرد؛ اما به دلیل پایگاه مردمی گسترده، خاستگاه ایدئولوژیک و ظرفیت ایجاد انشعابات رادیکال، هرگز بهعنوان متحدی قابل اعتماد برای آمریکا پذیرفته نشد.
افتراق جدی از دهه 1990 آغاز شد؛ مخالفت با جنگ خلیج فارس، تحقیقات ضدتروریستی پس از 11 سپتامبر، صعود حماس و ارتباطات آن با ایران، و سپس قدرتگیری کوتاهمدت اخوان در مصر پس از 2011 در امتداد این روند معنا پیدا کرد. پس از کودتای 2013 ارزش ژئوپلیتیک اخوان برای واشنگتن کاهش یافت.
اما عملیات «طوفان الأقصی» در 7 اکتبر 2023 این شکاف را به خصومت ساختاری تبدیل کرد. ارتباطات فکری حماس با سنت اخوانی، نگرانی غرب از احیای گرایشهای انقلابی درون اخوان، کشف سلولهای فعال در اردن و مشارکت جماعت اسلامی لبنان در جبهه مقاومت، همگی اخوان را از دید آمریکا به بازیگری بالقوه بیثباتکننده تبدیل کرد.
علاوه بر آن، شبکه رسانهای و مدنی اخوان در غرب به سازماندهی اعتراضات ضدصهیونیستی یاری رساند و از دید واشنگتن تهدیدی برای روایت غالب غربی محسوب شد.
در برابر این فرمان، رهبری اخوان بهدنبال حفظ جایگاه قانونی خود از طریق ابزارهای حقوقی، لابیگری و مذاکره است، اما این وضعیت احتمالاً انسجام سازمانی جنبش را تضعیف کرده و زمینه تقویت طیفهای انقلابیتر را در درون آن فراهم خواهد کرد.
انتهای پیام/