به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد، ‌بحران مسکن در خراسان شمالی وارد فاز پیچیده‌ای شده است. از یک‌سو آمارهای غیررسمی و مشاهدات میدانی حکایت از کاهش شدید صدور پروانه‌های ساختمانی و رکود در تولید مسکن طی سال‌های اخیر دارد و از سوی دیگر، تقاضای انباشته‌شده ناشی از تشکیل خانواده‌های جدید و مستأجران سرگردان، فشار بی‌سابقه‌ای را بر بازار نحیف این استان وارد کرده است.

اما شاه‌کلید این بحران، نه کمبود سیمان و فولاد، بلکه «نبود زمین» است؛ کالایی که در خراسان شمالی به کیمیا تبدیل شده است.

وعده‌هایی که در زمین‌گیر کرد

طرح نهضت ملی مسکن و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، دو بازوی اصلی دولت برای خانه‌دار کردن مردم بود. طبق قانون جوانی جمعیت، دولت مکلف است به خانوار‌های دارای سه فرزند و بیشتر، قطعات زمین 200 متری واگذار کند. اما در خراسان شمالی، این قانون صریح با دیوار سخت «کمبود زمین» برخورد کرده است.

اخیراً استاندار خراسان شمالی در اظهارنظری بحث‌برانگیز که ناشی از همین تنگنای شدید است، پیشنهاد داد به دلیل کمبود اراضی، هر قطعه زمین قانون جوانی جمعیت به دو خانواده (شریکی) واگذار شود؛ تصمیمی که اگرچه نشان‌دهنده عمق فاجعه کمبود زمین است، اما با نص صریح قانون و رویای ویلایی‌نشینی خانواده‌ها در تضاد است و منتقدان آن را پاک کردن صورت‌مسئله می‌دانند تا حل مشکل.

هزارتوی اداری الحاق؛ وقتی وزارتخانه ترمز می‌کشد

ریشه اصلی این بن‌بست کجاست؟ کارشناسان معتقدند فرآیند «الحاق زمین به محدوده شهر» در وزارت راه و شهرسازی و ادارات کل استانی به یک «هزارتوی اداری» تبدیل شده است.

در حالی که شهر بجنورد و سایر شهرستان‌های استان در محاصره اراضی کشاورزی درجه یک و ارتفاعات قرار دارند، فرآیند تغییر کاربری و الحاق زمین‌های مناسبِ باقی‌مانده، سال‌ها در راهروهای کمیسیون ماده 5 و شورای عالی شهرسازی و معماری خاک می‌خورد.

نمونه بارز این ناهماهنگی، وضعیت اراضی «چناران‌شهر» است؛ جایی که به گفته منابع آگاه، اداره منابع طبیعی هنوز اقدامی برای انتقال سند به خزانه انجام نداده و اداره راه و شهرسازی معطل صدور سند تفکیکی است. این پاسکاری‌های اداری در حالی رخ می‌دهد که مردم در انتظار دریافت زمین هستند.

 تبعید به حاشیه و مرگ رویای «خانه ویلایی» 

نتیجه این کمبود زمین، واگذاری اراضی در نقاط پرت، حاشیه‌ای و فاقد زیرساخت‌های شهری مناسب است. سیاست‌گذار به جای حل مشکل الحاق در نقاط مرغوب، متقاضیان را به شهرک‌هایی مانند «گلستان‌شهر» سوق می‌دهد. اگرچه اخیراً اعلام شد 1258 قطعه زمین در گلستان‌شهر آماده تحویل است، اما دوری از مرکز شهر، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل و کمبود خدمات رفاهی، رغبت سکونت در این مناطق را کاهش داده است.

این رویکرد، عملاً فرهنگ «خانه‌های ویلایی» و حیاط‌دار که با زیست‌بوم و فرهنگ مردم خراسان شمالی گره خورده بود را نابود کرده و مردم را به سمت آپارتمان‌نشینی متراکم در حاشیه شهرها (خوابگاه‌های شهری) هل داده است.

اکنون توپ در زمین مدیران راه و شهرسازی و استانداری است. افکار عمومی و هزاران متقاضی منتظر پاسخ به این سؤالات کلیدی هستند:

1. چرا الحاق قفل شده است؟ چرا فرآیند الحاق زمین‌هایی که معارض ندارند باید سال‌ها طول بکشد؟ آیا زور مدیران استانی به بوروکراسی وزارتخانه در تهران نمی‌رسد؟

2. شفافیت کجاست؟ چرا لیست دقیق زمین‌های دولتیِ بلااستفاده که طبق قانون باید به نهضت ملی مسکن واگذار می‌شد، منتشر نمی‌شود؟

3. چرا عقب‌گرد؟ چرا به جای تلاش برای تأمین زمین 200 متری (طبق قانون)، به سمت نصف کردن سهمیه مردم و پیشنهادهای خلاف قانون حرکت می‌کنید؟

بحران زمین در خراسان شمالی نیازمند یک جراحی فوری و تصمیمات شجاعانه است؛ پیش از آنکه این «بن‌بست زمین» به یک «بحران اجتماعی» تمام‌عیار تبدیل شود.

انتهای پیام/311/.