به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬ اتاق بازرگانی خراسان شمالی که بهعنوان مهمترین پارلمان بخش خصوصی، وظیفه ریلگذاری برای توسعه صادرات و تسهیلگری اقتصادی را بر عهده دارد، این روزها در تلاطم شدید مدیریتی و حواشی سیاسی گرفتار شده است. در حالی که انتظار میرفت این نهاد با تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی، گرهگشای مشکلات تولیدکنندگان باشد، اخبار واصله حکایت از استعفاهای معنادار، دخالتهای آشکار سیاسیون و ابهامات مالی گسترده در سفرهای خارجی دارد که زنگ خطر را برای فعالان اقتصادی استان به صدا درآورده است.
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی در هر استان، حکم ضربانسنج اقتصادی آن منطقه را دارد. نهادی که فلسفه وجودیاش بر مبنای استقلال از دولت، چابکی در تصمیمگیری و ایجاد پلهای ارتباطی میان تجار داخلی و بازارهای بینالمللی بنا شده است. در خراسان شمالی نیز با توجه به ظرفیتهای مرزی و پتانسیلهای کشاورزی و صنعتی، چشم امید بسیاری از فعالان اقتصادی به تدابیر و رایزنیهای این اتاق دوخته شده است تا شاید راهی برای برونرفت از رکود و توسعه صادرات غیرنفتی بیابند.
اما طی ماههای اخیر، آنچه از ساختمان اتاق بازرگانی بجنورد به گوش میرسد، نه اخبار عقد قراردادهای تجاری بزرگ، بلکه صدای ناهنجار اختلافات داخلی و کشمکشهای جناحی است. گزارشها حاکی از آن است که زیرساخت حیاتی توسعه استان، اکنون به زمین بازی جریانات سیاسی تبدیل شده و ورود افراد غیرتخصصمحور با حمایت برخی نمایندگان مجلس و چهرههای سیاسی، فضای همدلی را به تقابل تبدیل کرده است. این دخالتها که عملاً استقلال پارلمان بخش خصوصی را مخدوش کرده، منجر به دلسردی خبرگان اقتصادی و بروز شکافهای عمیق در هیئت نمایندگان شده است.
نتیجه این فضای غبارآلود، جایگزینی «حاشیه» بهجای «متن» بوده است. بهطوری که اکنون به جای تمرکز بر جذب سرمایهگذار، انرژی اعضا صرف مدیریت تنشهای داخلی و پاسخگویی به ابهامات میشود. در تازهترین تحولات، استعفای نایبرئیس اتاق و افشای جزئیات تکاندهنده از نحوه هزینهکرد بودجهها در سفرهای خارجی، نشان میدهد که بحران در این نهاد فراتر از اختلافات سلیقهای است و نیازمند شفافسازی فوری است.
شوک مدیریتی با استعفای نایبرئیس؛ اعتراض خاموش به دخالتها
روز گذشته، انتشار خبر استعفای علیمحمد جاجرمی، نایبرئیس اول اتاق بازرگانی بجنورد و رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی مرکز خراسان شمالی، شوک بزرگی به بدنه اقتصادی استان وارد کرد.
وی که از چهرههای شناختهشده اقتصادی استان است، با کنارهگیری از سمتهای خود، عمق اختلافات در هیئترئیسه را آشکار ساخت.
اگرچه جاجرمی در متن استعفانامه خود با ادبیاتی دیپلماتیک به «بررسی شرایط حرفهای و محدودیتهای تعهدات جاری» اشاره کرده است، اما در لابهلای کلماتش تلویحاً از «اختلافنظرها و فضای حاکم بر بخشی از هیئترئیسه» به عنوان عوامل اصلی این تصمیم یاد کرده است.
گفته میشود٬ وی پیشازاین نیز در محافل خصوصی و گروههای کاری، از عدم شفافیت در مصوبات اتاق گلایه کرده و حمایت خود را از نقدهای صریح سایر اعضا نسبت به روند اداره اتاق اعلام کرده بود. بسیاری از آگاهان، این استعفا را نه یک تصمیم فردی، بلکه واکنشی اعتراضی به دخالتهای بیرونی و ناکارآمدیهای داخلی میدانند و هشدار میدهند که احتمال استعفاهای زنجیرهای دیگر نیز وجود دارد.
سفرهای خارجی با یارانه 150 میلیونی و بدون دستاورد
در کنار حواشی سیاسی، ابهامات مالی بهویژه در بحث سفرهای خارجی (هیئتهای تجاری) به پاشنه آشیل اتاق بازرگانی تبدیل شده است. زهرا معینی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان شمالی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در بجنورد با انتقاد شدید از رویه فعلی اظهار داشت: برنامه و رسالت اصلی اتاقهای بازرگانی، پذیرش و اعزام هیئتهای تجاری برای بازاریابی بینالمللی است و بودجههای قابلتوجهی نیز برای این مأموریت تصویب شده، اما نحوه هزینهکرد آن جای سوال دارد.
معینی با افشای ارقام قابلتأمل یارانههای پرداختی برای این سفرها افزود: برای سفرهای پیشنهادی به کشورهایی نظیر چین، مجارستان، عراق و تاجیکستان، ارقام سنگینی در نظر گرفته شد. بهعنوان نمونه، برای سفر 20 نفره به چین یارانه 100 میلیون تومانی برای هر نفر و برای سفر 20 نفره به مجارستان یارانه حدود 150 میلیون تومانی تعیین شد که اتاق ایران نیز با بخشی از آن موافقت کرد.
تصمیمات خلقالساعه و نمایشگاههای خالی از بازدیدکننده
این عضو هیئت نمایندگان با اشاره به فقدان استراتژی در اعزامها گفت: مشکل اساسی اینجاست که برخی سفرها بدون هیچگونه پروپوزال، برنامهریزی قبلی و حتی اطلاعرسانی به طرفهای تجاری در کشور هدف تصویب میشوند. بهطور مثال، ناگهان در جلسه مطرح میشود که به قزاقستان برویم، درحالیکه هیچ پیشزمینهای از وضعیت نمایشگاهها یا قرارهای تجاری نداریم.
وی با بیان اینکه هشدارهای کارشناسی در جلسات نادیده گرفته میشود، تصریح کرد: من صراحتاً اعلام کردم اگر قرار است سفری انجام شود، حداقل بدون تحمیل هزینه برگزاری نمایشگاه باشد؛ زیرا برگزاری غرفه بدون برنامه و تضمین حضور بازدیدکننده، فقط اتلاف منابع است. بارها از زبان تجار شنیدهایم که غرفههای اجارهشده توسط اتاق، بازدیدکنندهای نداشته است. وقتی خروجی مشخص نیست، هزینه کردن حتی یک دلار هم از جیب فعالان اقتصادی، خیانت به امانت و غیرقابل دفاع است.
معینی در پایان خاطرنشان کرد: متأسفانه تاکنون هیچ گزارش رسمی و مکتوبی از دستاوردهای سفرهای انجامشده به هیئت نمایندگان ارائه نشده است و ما عملاً پاسخی برای اعضا نداریم.
بررسی مجموع تحولات اخیر در اتاق بازرگانی خراسان شمالی نشان میدهد که این نهاد در یک پیچ تاریخی و خطرناک قرار گرفته است. نفوذ جریانات سیاسی و تلاش برای سهمخواهی از پارلمان بخش خصوصی، نهتنها اعتماد عمومی را خدشهدار کرده، بلکه کارکرد اصلی اتاق را که تسهیلگری اقتصادی است، عملاً فلج نموده است. استعفای نایبرئیس اتاق، تنها نوک کوه یخی است که بدنه آن را نارضایتیهای انباشته، عدم شفافیت مالی و تصمیمات غیرکارشناسی تشکیل میدهد.
از سوی دیگر، فقدان نظارت دقیق بر هزینهکردهای کلان در سفرهای خارجی و عدم ارائه گزارش عملکرد شفاف، شائبه «حیاط خلوت» بودن اتاق برای برخی افراد خاص را تقویت میکند. وقتی میلیونها تومان یارانه صرف سفرهایی میشود که خروجی آن برای اقتصاد استان «تقریباً هیچ» است، نمیتوان انتظار داشت که انگیزه سرمایهگذاری و تولید در استان حفظ شود.
ضروری است که نهادهای نظارتی و شورای عالی نظارت بر اتاق بازرگانی، پیش از آنکه دامنه این حواشی به فروپاشی ساختاری این نهاد منجر شود، ورود کرده و با بازگرداندن ریل تصمیمگیری به مسیر تخصصی و اقتصادی، مانع از هدررفت بیشتر سرمایههای مادی و معنوی استان شوند. تداوم وضعیت فعلی، جز فرصتسوزی برای استانی که تشنه توسعه است، ثمرهای نخواهد داشت.
انتهای پیام/311/.