خبرگزاری تسنیم، سعید شیری: درگاه الهی محل حضور قدیسینی است که عظمتشان فراتر از ادراک مادی و جسمانی است. اینان، در اصل، انوار مقدسی بودند که خداوند متعال، پیش از آفرینش جهان مادی، آنها را به مقام توحید و تسبیح خود فرا خوانده بود. این ارواح پاک، جوهر خلقت و سرچشمه هدایت هستند؛ وجه آسمانی و مرتبه روحانیشان نزد پروردگار، اصلیترین محور وجودی آنهاست. اینان مقید به زمان و مکان نشدهاند مگر به اراده خالق، تا مأموریت ویژهای را در بستر عالم خاکی به انجام رسانند.
این وجودهای نورانی، برای ادای وظیفه خطیر هدایت، برای مدتی به کالبد جسمانی آراسته شدند تا در میان انسانها سکونت گزینند. هدف از این تجسد موقت، برانگیختن فطرتهای پاک خفته و نمایاندن مسیر حق به رهروان گمگشته در مسیر زندگی دنیوی است. آنها مصباحهای هدایتند که با سیره و گفتار خویش، چراغ راه انسانها به سوی کمال و بازگشت به اصل نورانی خود، یعنی اتصال به حقیقت مطلق، هستند.
حضور این انوار الهی در دنیا، فرصتی بینظیر برای انسانها فراهم میآورد تا با الگوگیری از صفات و خصائل نیکوی آنان، پلی به سوی عالم معنا بنا نهند. این بزرگواران، آیینه تمامنمای تجلی صفات الهی در عالم انسانی هستند و با تابش انوار معنوی خود، ظلمت جهل و گمراهی را از دلها میزدایند. پیروی از مسیر آنان، نه تنها راه رستگاری دنیوی را هموار میکند، بلکه زمینهساز صعود روح به مراتب والاتر و پیوستن به خیل مقربان درگاه الهی در سرای ابدی خواهد بود.
حضرت فاطمه سلام الله علیها را از این زاویه نگاه باید مورد توجه قرار داد. بستر تاریخ، با محدودیتهای ذاتی خود، قادر به ترسیم ابعاد نامتناهی و آسمانی این شخصیت بیهمتا نیست. فاطمه سلام الله علیها جلوهای از انوار ازلی الهی است که پیش از خلقت، در عالم انوار، به تسبیح و تقدیس ذات احدیت مشغول بوده و تجلی زمینی ایشان، تنها نمود کوچکی از آن حقیقت بیکران است. شناخت ایشان، مستلزم درک جایگاه والایشان در عرش الهی و نقش محوریشان در نظام هستی است؛ مقامی که در روایات، به «ام ابیها» تعبیر شده و نشان از محوریت و مرکزیت ایشان در خاندان نبوت دارد. انس بن مالک از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل میکند: ... وَ نُورُ ابْنَتِی فَاطِمَةَ مِنْ نُورِ اللَّهِ وَ ابْنَتِی فَاطِمَةُ أَفْضَلُ مِنَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض. یعنی نور دخترم فاطمه از نور خداست و دخترم فاطمه برتر از آسمان ها و زمین است. (تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، ص144)
بنابراین، بررسی زندگی و شخصیت حضرت فاطمه سلام الله علیها باید با رویکردی جامع و فراتر از تنگناهای تاریخی انجام شود. باید به این نکته توجه داشت که ایشان، نه تنها یک همسر و مادر نمونه، بلکه الگویی کامل برای تمام بشریت در تمام اعصار هستند. ایشان، مظهر عصمت، پاکی، ایثار و ولایتمداری هستند و سرمشق قرار دادن ایشان، راهگشای سعادت و رستگاری دنیوی و اخروی خواهد بود. شناخت جایگاه آسمانی و ابعاد معنوی حضرت فاطمه سلام الله علیها دریچهای نو به سوی درک حقایق هستی و ارتباط با عالم غیب میگشاید و انسان را در مسیر کمال و قرب الهی یاری میرساند.
از سوی دیگر، پرداختن به بُعد نورانی و ملکوتی حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها تنها در قلمرو معرفت نظری و لذت معنوی خلاصه نمیشود، بلکه آثار عملی و اصلاحی عمیقی در سبک زندگی انسان مؤمن دارد. شناخت وجه آسمانی ایشان، اگر با تأمل در رفتار، عبادت و منش عملی آن بانو همراه شود، میتواند به پالایش روح، بازسازی اخلاق، و تنظیم روابط انسانی بر پایه خلوص و تقوا بینجامد. در واقع، فهم نورانیت حضرت فاطمه سلام الله علیها مقدمهای برای اقتدا به سیرهی نورانی ایشان است؛ چراکه همان نوری که سرچشمهی خلقت است، در وجود ایشان به صورت اعمال و رفتار تجلی یافته — نوری که در هر سجده، دعا، و خدمت به خلق جلوه میکند.
همچنانکه در روایت آمده است، «فاطمه، حوریه بهشتی در قالب انسان است، هر وقت در محراب خود برابر پروردگارش میایستد، نورش به فرشتگان آسمان میتابد، آنگونه که نور ستارگان بر زمین میتابد و خدای عزّوجل به فرشتگانش میفرماید «ای ملائک من، ببینید کنیزم فاطمه، که بزرگ کنیزان من است در مقابلم ایستاده و اعضای بدنش از ترسم میلرزد و دل به عبادتم سپرده است؛ مَتَى قَامَتْ فِی مِحْرَابِهَا بَیْنَ یَدَیْ رَبِّهَا جَلَّ جَلَالُهُ ظَهَرَ نُورُهَا لِمَلَائِکَةِ السَّمَاءِ کَمَا یَظْهَرُ نُورُ الْکَوَاکِبِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ وَ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِمَلَائِکَتِه یا مَلَائِکَتِی انْظُرُوا إِلَى أَمَتِی فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ إِمَائِی بَیْنَ یَدَیَّ وَ هِیَ تَرْتَعِدُ فَرَائِصُهَا مِنْ خِیفَتِی وَ قَدْ أَقْبَلَتْ بِقَلْبِهَا عَلَى عِبَادَتِی» (إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، ج2، ص 295)
این تجلی نور، تنها پدیدهای آسمانی نیست، بلکه نمونهای عملی برای مؤمنان است تا در عبادت، خلوص، فروتنی، و تمرکز قلبی بر خداوند، از این بانوی الهی الگو گیرند. چنین نگاهی، معرفت را از مرحلهی تحسین به مرحلهی عمل ارتقا میدهد و نور فهم را به شعور فعالیت و زیست مؤمنانه بدل میکند.
حجت الاسلام معینیان کارشناس مذهبی در گفتوگو با تسنیم با تصریح بر اینکه اساساً شناخت مؤمنان حقیقی متصف بودن آنها به نور خداوند متعال است، گفت: اگر کسی میخواهد از این نور بهرهای ببرد و متصف به این انوار الهی شود، باید از نور مقدس حضرت زهرا سلامالله علیها بهره ببرد. انوار مطهر حضرت زهرا سلامالله علیها سبب نورانی شدن عالم است و نیز هدایت و دستیابی به سعادت جز از طریق آن بزرگوار میسر نیست. طبق روایات، خداوند این عالم ظلمانی را با انوار قدسی حضرت زهرا روشن کرده است و هرکه طریقی غیر از این راه برگزیند، قطعاً گمراه خواهد شد. اما از منظر آیهی 36 نور خداوند میفرماید «فی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فیها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصال»؛ این چراغ پر فروغ که کنایه از آن نور با عظمت است، در خانههایی قرار داده که خداوند اذن داده دیوارهای آن را بالا ببرند تا از نفوذ شیاطین در امان باشد. خانههایی که نام خدا در آنها گفته میشود و روز و شب در آن تسبیح گفته میشود. این خانههای رفیع خود رفعتدهنده مؤمنان هستند.
وی افزود: اما اگر به تفاسیر مراجعه کنیم، از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره این بیوت صحبت شد. حضرت در پاسخ فرمود این خانهها، خانههای انبیاء هستند. نقل است که یکی از اطرافیان رو به خانه امیر مؤمنان کرد و گفت آیا این خانه هم از مصادیق آن است؟ فرمود بله بلکه افضل است؛ لذا باید متوجه این جایگاه و افراد آن باشیم. توجه خاص به حضرت زهرا سلام الله علیها داشته باشیم. زهرایی که از نور عظمت خدا خلق شده است. سایر انوار از آن نور با عظمت نور میگیرند.
با این نگاه، تربیتیافتگان مکتب عترت، در حقیقت پرورشیافتگان مکتب نور هستند؛ مدرسهای که در آن تعلیم و تزکیه از سرچشمهی انوار الهی جاری میشود. آنان نه تنها از سخن و سیرهی اهلبیت، بلکه از اشراق این انوار مقدس بهرهمند میشوند؛ چنانکه سلمان فارسی، با آنکه در سالخوردگی به محضر عترت رسید، از نور حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها بهرههای معنوی فراوان برد و در مراتب معرفت و یقین به جایگاهی رسید که امامان معصوم او را «سلمان منا اهلالبیت» خواندند. این بهره، تنها حاصل دانش و گفتار نبود، بلکه نتیجهی اتصال به نوری بود که از حضرت فاطمه سلام الله علیها به مؤمنان راستین میتابد؛ نوری که پیش از آفرینش، در عالم انوار، سرچشمهی حقیقت و هدایت بوده است.
در همین راستا، امام صادق علیهالسلام میفرماید: «وَهِیَ الصِّدِّیقَةُ الْكُبْرَى وَ عَلَى مَعْرِفَتِهَا دَارَتِ الْقُرُونُ الْأُولَى»؛ (اوست صدیقهٔ کبری؛ و بر محور شناخت و معرفت او، قرون و نسلهای نخستین به گردش و تکامل درآمدهاند.) (الأمالی (للطوسی)، ص668)؛ یعنی سیر معرفتی انسانها در طول تاریخ، بر محور شناخت حضرت زهرا سلام الله علیها و حقیقت وجودی ایشان میچرخد. همچنین پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله فرمودند: «مَا تَكَامَلَتِ النُّبُوَّةُ لِنَبِیٍ فِی الْأَظِلَّةِ حَتَّى عُرِضَتْ عَلَیْهِ وَلَایَتِی وَ وَلَایَةُ أَهْلِ بَیْتِی»؛ (نبوت برای هیچ پیامبری در عالم اظِلّه (عالم ذرّ یا پیش از آفرینش مادی) کامل نشد، مگر آنکه ولایت من و ولایت اهلبیتم بر او عرضه شد) (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلى الله علیهم، ج1، ص73) که در این میان، ولایت حضرت زهرا سلام الله علیها یکی از ارکان آن کمال است. بدینسان، هر شیعهای که به محبت و معرفت اهلبیت دل بندد، بهرهای از همان نور ولایت و حقیقت فاطمی میبرد؛ زیرا دعوت ایشان، فراخوانی به نور و عبودیت است، نه صرفاً ظواهر دین. این نور، از عالم غیب تا قلب مؤمنان امتداد مییابد و آنان را به سوی اطمینان، خلوص، و قرب الهی رهنمون میکند.
انتهایپیام/