به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد،فرش دستباف ایرانی، تنها یک زیرانداز یا کالای تزئینی نیست؛ بلکه آیینهای از هویت، فرهنگ و تاریخ چند هزار ساله ایرانزمین است. هنری که در تار و پود آن، داستان زندگی، باورها، اقلیم و ذوق مردمان این سرزمین نقش بسته و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. فرش دستباف، زبان بیکلام فرهنگ ایرانی است؛ زبانی که بدون واژه، از اصالت، صبوری و زیبایی سخن میگوید.
از دیرباز، فرش در خانه ایرانی جایگاهی فراتر از یک کالای مصرفی داشته است. فرش، محل گردهمایی خانواده، بستر آیینها، نماد گرما و صمیمیت و نشانهای از ذوق و هنر صاحبخانه بوده است. هر گرهای که بر دار قالی زده میشود، نتیجه ساعتها تلاش، تمرکز و عشق است؛ تلاشی که اغلب با دستان زنان و مردانی شکل میگیرد که هنر را نه در کلاس، بلکه در دل زندگی آموختهاند.
تار و پود فرش دستباف، تنها از نخ و رنگ ساخته نشده است؛ بلکه از صبر، خاطره و هویت بافته شده. نخهای پشمی یا ابریشمی، که از طبیعت الهام میگیرند،در کنار رنگهای گیاهی و سنتی، فرشی میآفرینند که زنده است و با گذر زمان، نهتنها کهنه نمیشود، بلکه ارزشمندتر نیز میگردد. این ویژگی، فرش دستباف ایرانی را به اثری ماندگار و سرمایهای فرهنگی و اقتصادی تبدیل کرده است.
در این میان، نقشه فرش جایگاهی بنیادین و تعیینکننده دارد. نقشه، قلب تپنده فرش است؛ جایی که اندیشه، فرهنگ و زیباییشناسی ایرانی تجلی مییابد. هر نقش و نگار، معنا و فلسفهای در خود دارد. ترنجها، لچکها، اسلیمیها، گلها و نقوش هندسی، تنها عناصر تزئینی نیستند، بلکه نمادهایی از طبیعت، باورهای معنوی، نظم کیهانی و حتی رویاهای بافندهاند. نقشه فرش، همان متنی است که بافنده آن را با زبان گرهها میخواند و مینویسد.
تنوع نقشهها در مناطق مختلف ایران، گواهی روشن بر غنای فرهنگی این هنر است. فرشهای عشایری با نقوش ذهنی و آزاد، بازتابی از زندگی کوچنشینی و ارتباط مستقیم با طبیعتاند، در حالی که فرشهای شهری با نقشههای دقیق و حسابشده، نشاندهنده ساختار، نظم و ظرافت هنر کلاسیک ایرانی هستند. هر منطقه، از خراسان و آذربایجان گرفته تا فارس و کرمان، امضای خاص خود را بر نقشه فرش میزند.
فرش دستباف ایرانی همچنین نقش مهمی در معرفی فرهنگ ایران به جهان داشته است. سالهاست که فرش ایرانی در موزهها، خانهها و مجموعههای هنری جهان حضور دارد و بهعنوان نمادی از هنر شرق شناخته میشود. این هنر، سفیری خاموش اما اثرگذار بوده که بدون نیاز به ترجمه، پیام زیبایی و اصالت ایران را منتقل کرده است.
امروز، با وجود چالشهایی چون صنعتیشدن تولید، تغییر سبک زندگی و کاهش تعداد بافندگان، فرش دستباف همچنان یکی از ارزشمندترین داشتههای فرهنگی ایران به شمار میرود. حفظ و حمایت از این هنر، نهتنها حمایت از یک صنعت، بلکه پاسداشت هویت و میراث فرهنگی کشور است.
فرش دستباف، روایتگر داستانی است که از دل تاریخ آغاز شده و هنوز ادامه دارد؛ داستانی که در هر گره آن، هویت ایرانی نفس میکشد و در هر نقشهاش، جهانی از معنا نهفته است. این هنر اصیل، همچنان شایسته دیدهشدن، شناختهشدن و پاسداری است.
فرش دستباف، این روایت خاموش اما گویا از تاریخ و هویت ایرانی، بار دیگر در مشهد پهن میشود تا نقشها، رنگها و تار و پودهایش زبان گویای فرهنگ کهن این سرزمین باشند. شانزدهمین نمایشگاه تخصصی فرش دستباف مشهد فرصتی است برای تماشای هنرِ صبور دستانی که قرنهاست فرهنگ، باور و زیبایی را در قالب نقشه و گره جاودانه کردهاند؛ رویدادی که مشهد را در روزهای پایانی آذرماه به محل تلاقی اصالت، هنر و اقتصاد فرهنگی تبدیل میکند و مخاطبان را به سفری در دل نقوش ایرانی، از گلیم و گبه تا تابلوفرش و دستبافتههای عشایری، دعوت میکند و علاقمندان میتوانند از ٢4 لغایت ٢٨ آذرماه از ساعت ١5 تا ١٩ در نمایشگاه بینالمللی مشهد به تماشای هنر ارزشمند ایرانی بنشینند.
یادداشت از محمدعلی میرشکار (فعال رسانه)
انتهای پیام/282