به گزارش خبرگزاری تسنیم دفتر جزایر خلیج فارس، با هر اخطار قرمز و نارنجی هواشناسی درباره رویدادهای طبیعی شدید، صحنهای تقریباً مشابه در بسیاری از شهرهای کشور تکرار میشود؛ نانواییها شاهد صفهای طولانی میشوند، قفسه سوپرمارکتها به سرعت تخلیه میگردد و ترافیک سنگین اطراف مراکز خرید، گویای موجی از خریدهای اضطراری است که نمونه این اتفاق در چند روز اخیر به ویژه در شامگاه دوشنبه در بسیاری از مناطق هرمزگان از جمله بندرعباس، کیش و قشم و دیگر مناطق رخ داده است.
این واکنش جمعی که ریشه در یک نگرانی بهجا دارد، متأسفانه میتواند به عاملی برای ایجاد بینظمی و تشدید بحران تبدیل شود. پرسش اصلی این است که چرا این چرخه تکرار میشود و چگونه میتوان آن را شکست؟این رفتار را باید پیش از هر چیز، پاسخی طبیعی به یک شرایط غیرعادی دانست. تجربیات گذشته، چه در حافظه جمعی و چه در حافظه شخصی افراد، میتواند این ترس را ایجاد کند که مبادا در روزهای آینده دسترسی به مایحتاج اولیه مانند نان، آب بطری یا مواد غذایی با مشکل مواجه شود.
این نگرانی، وقتی با گردش سریع تصاویر و گزارشهای حاکی از شلوغی در شبکههای اجتماعی ترکیب میشود، به شکل یک موج روانی درمیآید. فرد احساس میکند اگر اقدامی فوری نکند، ممکن است از قافله عقب بماند و نیاز خانوادهاش تأمین نشود. بنابراین، انگیزه اصلی، احساس مسئولیت و حفظ امنیت عزیزان است.
پیامدهای ناخواسته اضطراب جمعی در شرایط پیش از بحران
با این حال، پیامدهای ناخواسته این اقدام جمعی گاه از خود تهدید اصلی خطرناکتر است. وقتی حجم عظیمی از مردم در بازه زمانی کوتاهی برای خرید مراجعه میکنند، سیستم توزیع و خدمات تحت فشار بیسابقهای قرار میگیرد. نتیجه مستقیم، ایجاد یک کمبود مصنوعی است؛ کالاهایی که ذخیره کافی برای شرایط عادی دارند، در عرض ساعاتی کمیاب میشوند و افرادی که حتی برای نیاز یک یا دو روز بعد مراجعه میکنند با قفسههای خالی روبرو میشوند. این صحنه، خود به تشدید اضطراب دامن میزند و چرخه معیوب را تقویت میکند.
از سوی دیگر، این ازدحام و ترافیک، میتواند مانعی جدی برای عملیات مدیریت بحران باشد. خیابانهای مسدودشده توسط خودروها، حرکت نیروهای امدادی، آتشنشانی، اورژانس و تیمهای خدماترسان مانند آب و برق را با اختلال مواجه میسازد.
در شرایطی که هر ثانیه برای امدادرسانی حیاتی است، این بینظمی خودساخته میتواند جان افراد را به خطر بیندازد. همچنین، حضور انبوه مردم در معابر، آنها را در معرض مخاطرات ثانویه مانند احتمال آبگرفتگی یا افتادن اجسام ناشی از تندباد قرار میدهد، در حالی که توصیه ایمنی دقیقاً پرهیز از تردد است.
شکستن این چرخه نیازمند عزم و اقدام هماهنگ از سوی همه طرفهای درگیر است. از سوی مسئولان، اطلاعرسانی شفاف، مداوم و آرامشبخش از طریق کانالهای رسمی ضروری است.
اعلام عمومی و چندین و چند باره و بازنشر آن در کانالهای خبری و فضای مجازی درباره تداوم فعالیت نانواییها، وجود ذخایر کافی کالاهای اساسی و جزییات برنامههای تأمین و توزیع، میتواند بخش عمدهای از ابهام و نگرانی را کاهش دهد. نظارت فعال بر بازار و جلوگیری از گرانفروشی نیز به ایجاد اعتماد کمک شایانی میکند.
نقش مهم مردم و انتخاب رفتارهای مسئولانه
اما نقش مردم نیز در این میان بسیار مهم و کلیدی است. انتخاب رفتارهای مسئولانه میتواند به مدیریت مؤثر بحران کمک شایانی کند. خرید منطقی و متناسب با نیاز چند روز آینده، به جای انبار کردن، این فرصت را به همه میدهد تا سهم خود را ببرند. اعتماد به گزارشهای مراجع رسمی و پرهیز از بازنشر تصاویر و شایعاتی که تنها بر آشفتگی فضای روانی جامعه میافزایند، گام بعدی است.
مهمتر از همه، رعایت دقیق توصیههای ایمنی اعلام شده است. ماندن در خانه در صورت درخواست مسئولان، پرهیز از سفرهای غیرضروری و دوری از مناطق پرخطر، نه تنها جان افراد را حفظ میکند، بلکه به نیروهای متخصص اجازه میدهد مأموریت خود را به بهترین شکل انجام دهند.
در نهایت، باید پذیرفت که بحرانهای طبیعی، آزمونی برای تابآوری و خرد جمعی جامعه هستند. تجربیات گذشته نشان داده که همبستگی و آرامش، مؤثرترین سلاح در برابر سختیهاست. اطمینان از تداوم خدمات پایه، مستلزم این است که شهروندان به برنامههای از پیش طراحیشده اعتماد کنند و فضای لازم را برای عمل کردن به آن برنامهها فراهم آورند.
عبور ایمن از این شرایط، بیش از هر چیز به همکاری و درک متقابل بستگی دارد. زمانی که هر فرد احساس کند با خرید چند بسته ماکارونی بیشتر امنیت ایجاد نمیکند، بلکه با آرامش و رعایت دستورالعملها به امنیت جمعی کمک میکند، آنگاه میتوان امیدوار بود که چرخه اضطراب و بینظمی به چرخه اعتماد و مدیریت مؤثر تبدیل شود.
انتهای پیام/7558