به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیین گرامیداشت «هفته پژوهش و فناوری» همراه با معرفی آثار و دستاوردهای پژوهشی بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسراء در سالن همایش بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسراء در قم برگزار شد.
در این مراسم با حضور پژوهشگران، اساتید و علاقهمندان حوزههای علمی و پژوهشی از جدیدترین دستاوردهای پژوهشی بنیاد اسراء در حوزه تفسیر قرآن کریم هم رونمایی شد و آیتالله اعرافی مدیر حوزه های علمیه کشور به عنوان سخنران اصلی مراسم به تبیین جایگاه پژوهشهای حوزوی و نقش پژوهشگران در تعالی علمی و اجتماعی کشور پرداخت.
آیت الله جوادی آملی الگوی تمامعیار پژوهش و تولید علم اسلامی
آیتالله اعرافی، مدیر حوزههای علمیه کشور در این مراسم با گرامیداشت یاد و خاطره سلف صالح، شهدای عالیقدر حوزه و دانشگاه، و شهدای دفاع مقدس، پژوهشگران و نوآوران علمی را سرمایههای ارزشمند کشور دانست و بر ضرورت قدردانی از تلاشهای آنان تأکید کرد.
مدیر حوزههای علمیه با ارج نهادن به جایگاه علمی و مدیریتی آیتاللهالعظمی جوادی آملی، اظهار کرد: راهبری حضرت استاد، الگوی تمامعیار پژوهش، تحقیق و تولید علم در حوزههای اسلامی است.
عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به جامعیت علمی و عمق اندیشه حضرت آیتالله جوادی آملی، تصریح کرد: ایشان در علوم پایه اسلامی، شامل فلسفه، عرفان، کلام، تفسیر، فقه و اصول، حدیث و ادبیات عرب، از مهارتی کمنظیر برخوردارند و این جامعیت، زمینهساز تولید نظریهها و نظامسازیهای کلان در اندیشه اسلامی است.
ویژگی های پژوهشگر موفق
اعرافی با اشاره به ویژگی های پژوهشگر موفق، اظهار کرد: توانایی برقراری ارتباط با دانشگاهها، شناخت محیطهای فرابخشی و عرضه اندیشه در ساحتهای علمی و اجتماعی، از ویژگیهای ضروری پژوهشگران برای تأثیرگذاری در جامعه است.
مدیر حوزه های علمیه همچنین بر ضرورت آشنایی با تحولات علمی و فلسفی غرب و شناخت دقیق رقیب تمدنی تأکید کرد و گفت: پژوهشگران حوزوی باید هم از عمق علوم اسلامی برخوردار باشند و هم توانایی عرضه و نقد اندیشه خود در محیطهای دانشگاهی و بینالمللی را داشته باشند تا بتوانند به توسعه علوم اسلامی و حل مسائل اجتماعی کمک کنند.
وی طهارت روح، اخلاص و تواضع را از ویژگیهای برجسته پژوهشگران موفق دانست و تأکید کرد: این خصائل، جلا و روحبخشی به سایر ویژگیهای علمی است و رسالت اصلی حوزه در تولید علم و هدایت جامعه را ممکن میسازد.
پژوهشهای بنیادین زیربنای تولید علم و حل مسائل اجتماعی
حجتالاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی، رئیس بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسراء هم در این مراسم با تأکید بر جایگاه راهبردی پژوهشهای بنیادین، این نوع پژوهشها را زیربنای تولید علم، شکلگیری دانشهای کاربردی و در نهایت حل مسائل اجتماعی و نظام اسلامی دانست.
وی با بیان اینکه هر مرکز علمی دارای یک سال کاری مشخص است، گفت: سال کاری بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسراء، بهدرستی با عنوان «هفته پژوهش» تعریف شده و آثاری که امروز ارائه میشود، محصول تلاش علمی، مجاهدت پژوهشگران و مدیریت علمی مجموعهای است که تحت اشراف حضرت آیتاللهالعظمی جوادی آملی فعالیت میکند.
رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء ضمن ابلاغ سلام و دعای حضرت آیتالله جوادی آملی، از حضور آیتالله اعرافی مدیر حوزههای علمیه کشور در این همایش قدردانی کرد و گفت: حضور آیت الله اعرافی در جمع پژوهشگران، مایه دلگرمی جامعه علمی و نشاندهنده اهتمام مدیریت حوزه به جایگاه پژوهش است.
جوادی آملی با تقسیم پژوهشها به «پژوهشهای بنیادین» و «پژوهشهای کاربردی» تصریح کرد: پژوهشهای بنیادین، پژوهشهایی هستند که مستقیماً با منابع وحیانی همچون قرآن کریم، نهجالبلاغه و صحیفه سجادیه یا با متونی که ریشه در این منابع دارند، سروکار دارند و از عمق، درایت، مبانی و اصول علمی برخوردارند. از دل این پژوهشها، علوم تولید میشود و بر پایه آن، پژوهشهای کاربردی و مهارتهای عملی برای حل مسائل جامعه شکل میگیرد.
وی با اشاره به نیاز جوامع اسلامی به حل مسائل اجتماعی بر اساس معارف دینی افزود: انتظار امروز جامعه اسلامی و نظام اسلامی آن است که پژوهشهای علوم وحیانی بتواند در حل مشکلات و معضلات اجتماعی نقشآفرین باشد، اما تحقق این هدف نیازمند پیوند مؤثر میان پژوهشهای بنیادین و پژوهشهای کاربردی است؛ حلقهای که متأسفانه هنوز مراکز تخصصی آن در حوزهها محدود است.
رئیس بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسراء همچنین از ارائه دیدگاههای نو در حوزه پژوهش قدردانی کرد و گفت: دیدگاههای علمی مطرحشده در این همایش، زاویه دید تازهای را در حوزه پژوهش برای پژوهشگران فراهم کرد که کمتر در فضای حوزوی مورد توجه قرار گرفته و میتواند به تقویت توان علمی و آشنایی بهتر با پژوهشهای مدرن کمک کند.
استاد حوزه به یکی از دستاوردهای مهم پژوهشی بنیاد اسراء اشاره کرد و گفت: در دیدار محققان تفسیر «تسنیم» با مقام معظم رهبری، معظمله بر ضرورت تدوین فهرست موضوعی این تفسیر عظیم تأکید کردند و بحمدالله این اثر ارزشمند در دو جلد، در مدت حدود هفت تا هشت ماه آماده و تدوین شد و اخیراً به محضر حضرت آیتالله جوادی آملی ارائه گردیده است؛ اثری که دسترسی موضوعی به 80 جلد تفسیر تسنیم را برای پژوهشگران فراهم میسازد.
جوادی آملی در پایان، ضمن قدردانی از پژوهشگران، مدیران، مهمانان و شخصیتهای علمی و اجرایی حاضر در همایش، ابراز امیدواری کرد مجموعه آثار و پژوهشهای ارائهشده، گامی مؤثر در تعمیق پژوهشهای دینی و پاسخگویی به نیازهای علمی و اجتماعی جامعه اسلامی باشد.
گذار از تفکر خطی به تفکر غیرخطی، شرط پژوهش مدرن و حل مسائل پیچیده
بصیریان از مدیران راهبردی بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء هم در سخنانی، با تبیین ویژگیهای «پژوهشگر مدرن»، بر ضرورت عبور از تفکر خطی و حرکت بهسوی تفکر غیرخطی در پژوهشهای علمی تأکید کرد.
وی با اشاره به اصل «کمینهگرایی» در پردازش اطلاعات ذهن انسان، اظهار داشت: تفکر خطی که مبتنی بر سادهسازی، تحلیل تکبعدی و علیت خطی است، اگرچه محصول طبیعی کارکرد مغز انسان بهشمار میآید، اما در مواجهه با پدیدههای پیچیده و چندوجهی، به سادهانگاری و تحلیلهای ناکافی منجر میشود.
بصیریان با معرفی «تفکر غیرخطی» بهعنوان زیربنای پژوهش مدرن، تصریح کرد: تفکر غیرخطی مبتنی بر شناخت چندبعدی، پیوسته و موقعیتمحور از پدیدههاست و با بهکارگیری همزمان ظرفیتهای نیمکره راست و چپ مغز، امکان ادغام شهود، احساس، تفکر واگرا و تحلیل عقلانی را در حل مسائل پیچیده فراهم میکند.
وی «چالشآفرینی علمی (Problematizing)» را از مؤلفههای اساسی پژوهش مدرن دانست و افزود: پژوهشگر مدرن بهجای پذیرش پیشفرضهای بدیهیانگارانه، آنها را به پرسش میکشد و با بازتعریف مسئله، زمینه تولید علم و شکلگیری پژوهشهای نوین را فراهم میسازد.
این استاد دانشگاه در ادامه با ارائه نمونهای از تفاوت تفکر خطی و غیرخطی، به بررسی دیدگاههای جدید درباره تأثیر وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی خانواده بر رشد هوش کودکان پرداخت و گفت: پژوهشهای نوین در حوزههای علوم شناختی، عصبشناسی و زبانشناسی نشان داده است که فقر اقتصادی و سطح سواد والدین از طریق افزایش استرس، کاهش تعاملات زبانی و محدود شدن تجربههای ادراکی، بر رشد «هیپوکامپ» مغز کودکان تأثیر مستقیم دارد.
بصیریان با اشاره به نتایج مطالعات مبتنی بر MRI و fMRI خاطرنشان کرد: کاهش وضعیت مالی پدر و پایین بودن سطح سواد مادر میتواند به کاهش پلاستیسیته و رشد هیپوکامپ منجر شود؛ در حالی که تعاملات زبانی غنی، استفاده از ساختارهای زبانی پیچیده و واژگان متنوع در سالهای نخست زندگی، نقش تعیینکنندهای در رشد شناختی کودکان دارد.
وی در پایان با جمعبندی مباحث خود تأکید کرد: بخش مهمی از پیشرفت شگرف علوم در چند قرن اخیر، مرهون گذار از تفکر خطی به تفکر غیرخطی است و از آنجا که مغز انسان بهطور طبیعی به تفکر خطی گرایش دارد، پرورش تفکر غیرخطی نیازمند آموزش هدفمند، تمرین مستمر و بازآموزی شیوههای اندیشیدن در نظامهای آموزشی و پژوهشی است.
بازخوانی میراث تفسیری ملاصدرا ضرورتی برای امروز دانش تفسیر
حجتالاسلام والمسلمین عمادی، معاون پژوهشی بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسراء هم در این مراسم با اشاره به جایگاه والای پژوهش در تعمیق معارف دینی، به تبیین یکی از دستاوردهای مهم پژوهشی بنیاد در حوزه تفسیر قرآن کریم پرداخت.
وی با بیان اینکه صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی (صدرالمتألهین) از برجستهترین حکمای جهان اسلام است، اظهار داشت: صدرالمتألهین با بهرهگیری توأمان از عقل، حکمت، عرفان و حدیث، نگاهی عمیق و متفاوت به معارف قرآنی داشته و اگرچه موفق به نگارش یک دوره کامل تفسیر قرآن نشد، اما تفاسیر ارزشمند او بر بخش قابل توجهی از سورهها و آیات قرآن، گنجینهای کمنظیر در دانش تفسیر به شمار میآید.
معاون پژوهشی بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء افزود: تفسیر صدرالمتألهین، تفسیری صرفاً لفظی نیست، بلکه تبیینی ژرف از لایههای معنایی، اسرار و رموز آیات الهی است که در میان تفاسیر موجود کمتر مورد توجه قرار گرفته و امروز با گسترش دانش تفسیر، زمان بهرهبرداری گستردهتر از این میراث گرانبها فرارسیده است.
عمادی با اشاره به سنت علمی شرح و تبیین آثار ماندگار گذشتگان، از انتشار اثر شرح تفسیر ملاصدرا به قلم حجت الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی خبر داد و تصریح کرد: این اثر حاصل سالها تدریس و تحقیق است که با تلاش پژوهشگران، تایپ، تحقیق، تدوین، و پس از تأیید و بازبینی نهایی، آماده انتشار شده و خدمتی شایسته به ساحت قرآن کریم و علم شریف تفسیر به شمار میآید.
وی در پایان ضمن قدردانی از استادان، پژوهشگران و دستاندرکاران این اثر، بهویژه حجتالاسلام محمدطاهر باقری، ابراز امیدواری کرد که اینگونه فعالیتهای علمی و پژوهشی، گامی مؤثر در تعمیق معرفت قرآنی و گسترش پژوهشهای دینی در جامعه اسلامی باشد.
رونمایی آثار و تکریم پژوهشگران
در بخش پایانی مراسم، با حضور آیتالله اعرافی از جدیدترین دستاوردهای پژوهشی بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در حوزه تفسیر قرآن کریم رونمایی شد. همچنین تنی چند از پژوهشگران برتر مورد تکریم و تجلیل و تقدیر قرار گرفتند.
انتهای پیام/